Niektóre zjawiska geologiczne w stanowiskach archeologicznych na przykładzie stanowiska w Dzierżysławiu : komunikat

• Autorzy: Pawlikowski M.

Warianty tytułu

EN

Some geological events of artefacts on archaeological sites example of Dzierżysław archaeological site

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule zaprezentowano wyniki badań terenowych i laboratoryjnych nad zjawiskami migracji archeologicznych zabytków krzemiennych po opuszczeniu stanowiska. Zjawiska te, zachodzące w większości stanowisk i obejmujące prawdopodobnie wszystkie rodzaje zabytków, są szczególnie dobrze widoczne w stanowiskach epoki kamienia ze względu na długi okres, który minął od ich opuszczenia przez człowieka. Umiejętność rozpoznania opisanych zjawisk w badanym stanowisku może decydować o poprawności rekonstrukcji faktów, które miały miejsce w przeszłości. W publikacji pokazano zjawiska migracji i grzęźnięcia zabytków krzemiennych na podstawie badań magdaleńskiego stanowiska w Dzierżysławiu i eksperymentalnych badań laboratoryjnych. Eksperymenty dotyczące zjawiska migracji zabytków potwierdziły różne tempo ich przemieszczania się. Zjawisko jest zależne od kształtu zabytków, ich ciężaru oraz środowiska, w jakim zabytki się znajdują. Małe i płaskie obiekty pogrążają się wolno, gdy tymczasem izometryczne i duże - szybciej. To wskazuje, że artefakty odkrywane w stanowiskach archeologicznych znajdują się w różnych stadiach migracji. Można także zauważyć, że migracja zabytków może być zróżnicowana nawet w obrębie jednego stanowiska archeologicznego.

EN

This paper presents field and laboratory investigations concerning artefacts sinking in archaeological sites. These phenomena take place on most of archaeological sites. Most probably this process affect all categories of artefacts. Because of the time stone age sites are the best places to investigate sinking of artefacts. The correct interpretation of archaeological facts on the site could be based only on consciousness of the processes mentioned in this article. The particular example used here is Dzierżysław Magdalenian site and excavations on it as well as laboratory tests with "contemporaneous" flint flakes. Experiments concerning migration of artefacts confirmed various rate of their migration. Phenomenon is the result of shape of implements their weight as well as conditions at sediment. Small and flat objects migrated down slowly while isometric and heavy, faster. Was observed that during sinking tested objects did complicated motions. This suggest that artefacts discovered at archaeological sites are at various stages of migration. Moreover one can see that mentioned "activity" of objects is often various at various parts of one archaeological site.

Słowa kluczowe

PL

sedymentologia; geoarcheologia; pogrązy; tonięcie; grzęźnięcie

EN

sedimentology; geoarchaeology; sinking

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2007
• Tom: T. 33, z. 4
• Strony: 463--471
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Pawlikowski M.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Zakład Mineralogii, Petrografii i Geochemii; al. A. Mickiewicza 30 30-059 Kraków,

Bibliografia

• Ginter B., Kozłowski J.K., Pawlikowski M. & Śliwa J., 1983. Qasr el-Sagha. Prace Archeologiczne, 35, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, 1-102.
• Ginter B., Kozłowski J.K. & Pawlikowski M., 1987. Investigations in the Site MA 6/83 and MA 21/83 in the Region of Qurna-Armant in Upper Egipt. Mitteilungen des Deutschen Archeologische Institute Ableitung Kairo, 43, 45-66.
• Ginter B., Kozłowski J.K., Lityńska M. & Pawlikowski M., 1988. Field Report from the excavation of the Site MA 21/83 and MA 21a/83 near Armant in Upper Egypt in 1986. Mitteilungen des Deutschen Archeologische Institute Ableitung Kairo, 44, 86-104.
• Ginter B., Kozłowski J.K. & Pawlikowski M., 1997. Raw material procurement in the Tarifian and the Nagada Culture: a case study from the Nile Valley in Upper Egypt. W: Krzyżaniak L., Kroeper K. & Kobusiewicz M. (eds), Interregional Contacts in the Later Prehistory of North-eastern Africa, 165-180, Poznań.
• Kozłowski J.K., Kaczanowska M. & Pawlikowski M., 1986. Gomolava- Chipped stone industries of Vinca culture. Prace Archeologiczne, 39.
• Kozłowski J.K. & Pawlikowski M., 1989. Investigations into the northern lithic raw materials in Upper Silesia, Poland. Prace Archeologiczne, 43, 7-15.
• Kozłowski J.K., Kaczanowska M. & Pawlikowski M., 1996. Chipped stone industries from Neolithic levels at Lerna. Hesperia. Journal of American School of Classical Studies at Athens, 65, 3, 295-372.
• Kozłowski J.K. & Pawlikowski M., 1998a. Stratigraphy of loess deposits, palaeomorphological events and human settlement. W: Kozłowski J.K. (ed.), Complex of Upper Paleolithic sites near Moravany (Western Slovakia) - Moravany Łopata II, Excava-tions 1993-1996, vol. 2,13-26, Wydawnictwo UJ, Kraków.
• Kozłowski J.K. & Pawlikowski M., 1998b. Diachronic approach to the settlement structure and spatial analysis. W: Kozłowski J.K. (ed.), Complex of Upper Paleolithic sites near Moravany (Western Slovakia) - Moravany Łopata II, Excavations 1993-1996, vol. 2, 26-43, Wydawnictwo UJ, Kraków.
• Pawlikowski M., 1989. Some remarks on geological problems relating the cemetery and settlements. Researches Archeologiques de 1989, 23-41.
• Pawlikowski M., 1990a. Mineralogical analysis of the loess samples. W: Montet-White A. (ed.), The Epigravettian site of Grubgraben, Lower Austria. The 1986-1987 excavations, 37-47, ERAUL 40, Liege.
• Pawlikowski M., 1990b. Das Grab des Amonmose /TT 373/. Mitteilungen des Deutschen Archeologische Institute Ableitung Kairo, 4, 291-295.
• Pawlikowski M., 1990c. Mineralogical analysis of raw materials of Stone Age. Methods and Application. Materiały konferencji w Kanzas - Lawrence, 34.
• Pawlikowski M., 1992a. The origin of lithic raw materials. W: Kozłowski J.K., Laville H. & Ginter B. (eds), Temnata Cave. Excavations in Karlukovo Karst Area, Bułgaria, vol. I. 1, 241-286, Wydawnictwo UJ, Kraków.
• Pawlikowski M., 1992b. Petroarcheologia. Skrypty AGH nr 1321, Wydawnictwa AGH, Kraków, 1-122.
• Pawlikowski M., 1993. Mineralogical, petrographical and geochemical analysis of flint Jurassic limestones of Brzoskwinia near Kraków. W: Sobczyk K. (ed.), The Late Paleolithic flint workshops of Brzoskwinia - Krzemionki near Kraków, Zeszyty Naukowe UJ, vol. 55,74-81, Wydawnictwo UJ, Kraków.
• Pawlikowski M., 1994a. Geomorphology and geology of investigated area. W: Ginter B. & Kozłowski J.K. (eds), Predynastic Settlement near Armant. Studien zur Archeologie und Geschichte Altagyptiens, vol. 6, 3-18, Heidelberger Orientverlag, Heidelberg.
• Pawlikowski M., 1994b. The correlation between sediments of Nile Valley in the region of Armant - Qurna and the sediments of Birket Quarun Lake in the region of Qasr el Sagha. W: Ginter B. & Kozłowski J.K. (eds), Predynastic settlements near Armant, Studien zur Archeologie und Geschichte Altagyptiens, vol. 6, 132-141, Heidelberger Orientverlag, Heidelberg.
• Pawlikowski M., 1995. Karain and Okuzini caves, Turkey. General geology of the area -preliminary report. Ankara Universitesi Basimevi XVI Kazi Sunuslari Toplkantisi, 351-369.
• Radovanovic I., Kaczanowska M., Kozłowski J.K., Pawlikowski M. & Voytek B., 1984. The Chipped Stone Industry front Vinca. Excavations 1929-1934. University of Beograd, Beograd.