Wykształcenie facjalne warstw krośnieńskich w oknie tektonicznym Mszany Dolnej (polskie Karpaty Zachodnie)

• Autorzy: Stadnik R.

Warianty tytułu

EN

Facial development of the Krosno Beds in the Mszana Dolna tectonic window (Polish Western Carpathians)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedmiotem opracowania są warstwy krośnieńskie odsłaniające się w oknie tektonicznym Mszany Dolnej w obrębie jednostki dukielskiej. Utwory te wykształcone są głównie w litofacji piaskowców, piaskowców z mułowcami, mułowców z piaskowcami oraz mułowców. Podczas analizy sprofilowanych odsłonięć brano przede wszystkim pod uwagę następujące cechy: wykształcenie litofacjalne, miąższości ławic, procentowy udział piaskowców w stosunku do skał zbudowanych z frakcji drobniejszych, wysortowanie materiału okruchowego, a także rodzaj powierzchni spągowych i stropowych ławic oraz obecność sekwencji negatywnych i pozytywnych w profilu. W konsekwencji rozpoznano środowisko sedymentacji tych utworów. Wykazano, że warstwy krośnieńskie powstawały w obrębie głębokomorskich stożków, w strefie stożka zewnętrznego, w subśrodowisku lobów depozycyjnych, obrzeżenia lobu i obrzeżenia stożka. Na podstawie próbek mikrofaunistycznych oznaczono wiek warstw krośnieńskich na oligocen (zona NP24). Pomierzone kierunki paleotransportu wskazują, że transport materiału okruchowego odbywał się z kierunku południowo-zachodniego na północny wschód.

EN

The present author studied the Krosno beds outcropped in the Mszana Dolna tectonic window within the Dukla Unit. These deposits are mainly developed as sandstones, sandstones with mudstones, mudstones with sandstones and mudstones. The following features: lithofacial development, thickness of layers, the percentage of sandstones in relation with the fine-grained rocks, clastic sediments sorting as well the character of bottom and top surfaces of layers and the presence of the positive and negative sequences in a profile were taken into account for the analysis of the geological profiled outcrops. Such sedimentological features of the Krosno beds indicate their depositional environment connected with the deep-sea fans, in the area of the lower fan, in the subenvironment of the depositional lobes, the lobe fringe and the fan fringe. Based on the microfossils the age of the Krosno beds has been indicated as Oligocene (zona NP24). The measured directions of the palaeotransport show that the distribution of the clastic material took place from the SW to the NE.

Słowa kluczowe

PL

Karpaty Zachodnie; okno tektoniczne Mszany Dolnej; warstwy krośnieńskie; oligocen; facje

EN

Oligocene; Western Carpathians; Mszana Dolna tectonic window; Krosno Beds; facies

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2007
• Tom: T. 33, z. 4
• Strony: 375--393
• Opis fizyczny: Bibliogr. 51 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Stadnik R.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Zakład Geologii Podstawowej i Ochrony Środowiska; al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków,

Bibliografia

• Bromowicz J., Gucik S., Magiera J., Moroz-Kopczyńska M., Nowak T.W. & Peszat C, 1976. Piaskowce karpackie ich znaczenie i wykorzystanie. Kwartalnik AGH Geologia, 2, 2, 1-95.
• Burtan J., 1974. Szczegółowa mapa geologiczna Polski 1:50 000. Ark. Mszana Dolna. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• Burtan J., 1978. Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000. Ark. Mszana Dolna. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1-70.
• Burtan J., Cieszkowski M., Mastella L. & Paul Z., 1992. Okno tektoniczne Mszany Dolnej, Wycieczka Niedźwiedź - Konina. W: Zuchiewicz W. & Oszczypko N. (red.), Przewodnik LXIII Zjazdu PTG, Koninki 17-19 września 1992, 76-80.
• Burtan J., Konior K. & Książkiewicz M., 1937. Mapa geologiczna Karpat Śląskich (wraz z objaśnieniem). Wydawnictwa Śląskie Polskiej Akademii Umiejętności, Kraków.
• Burtan J., Paul Z. & Watycha L., 1976. Szczegółowa mapa geologiczna Polski 1:50 000. Ark. Mszana Górna. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• Burtan J., Paul Z. & Watycha L., 1978. Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000. Ark. Mszana Górna. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1-68.
• Burtan J. & Sokołowski S., 1956. Nowe badania nad stosunkiem regionu magurskiego do krośnieńskiego w Beskidach Zachodnich. Przegląd Geologiczny, 10,457-458.
• Cieszkowski M., 1992. Strefa Michalczowej - nowa jednostka strefy przedmagurskiej w Zachodnich Karpatach fliszowych i jej geologiczne otoczenie. Kwartalnik AGH Geologia, 18, 1-2, 1-125.
• Cieszkowski M., 2001. Fore-Magura zone of the Outer Carpathians in Poland. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 396, 32-33.
• Cieszkowski M., 2002. Fore-Magura zone in the Polish sector of the Outer Carpathians. Geologica Carpathica - Special Issues, Proceedings of XVII Congress of Carpathian--Balkan Geological Association, Bratislava September lst-4th 2002, 53.
• Galloway W.E., 1998. Siliciclastic slope and base-of-slope depositional systems: component facies, stratigraphic architecture, and classification. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 82, 4, 569-595.
• Gani M.R., 2004. From turbid to lucid: A straightforward approach to sediment gravity flows and their deposits. The Sedimentary Record, 2, 3, 4-8.
• Garecka M., 2006. Granica oligocen - miocen w polskich Karpatach zewnętrznych na podstawie nanoplanktonu wapiennego. Przegląd Geologiczny, 54, 10, 850-851.
• Gasiński M.A. & Malata E. (eds), 1993. Excursion Guidebook, Polish Flysch Carpathians; Fourth International Workshop on Agglutinated Foraminifera. Grzybowski Foundation Special Publications, 2, 1-54.
• Ghibaudo G., 1992. Subaqueous sediment gravity flow deposits: particular criteria for their field description and classification. Sedimentology, 39, 3, 423-454.
• Golonka J., Cieszkowski M., Chrustek M., Krobicki M., Malata E., Matyszkiewicz J., Olszew-ska B., Oszczypko N., Rajchel J., Ślączka A., Słomka T., Tomaś A. & Wałkowska--Oliwa A., 2005. Paleogeografia basenów fliszowych polskich Karpat zewnętrznych a rozmieszczenie wapieni organicznych i organodetrytycznych w basenach fliszowych. W: Cieszkowski M. & Golonka J. (red.), Wapienie organogeniczne i organodetrytyczne w Karpatach zewnętrznych i ich znaczenie dla rekonstrukcji paleogeograficznych Tetydy, seminarium naukowe, Kraków 21 kwietnia 2005, 61-65.
• Haczewski G., 1989. Poziomy wapieni kokkolitowych w serii menilitowo-krośnieńskiej -rozróżnianie, korelacja i geneza. Annales Societatis Geologorum Poloniae, 59, 314, 435-523.
• Jucha S., 1969. Łupki jasielskie, ich znaczenie dla stratygrafii i sedymentologii serii menilitowo-krośnieńskiej. Prace Geologiczne PAN, 52, 1-115.
• Jucha S. & Kotlarczyk J., 1959. Próba ustalenia nowych poziomów korelacyjnych w warstwach krośnieńskich Karpat Polskich. Acta Geologica Polonica, 9, 1, 55-111.
• Jucha S. & Kotlarczyk J., 1961. Seria menilitowo-krośnieńska w Karpatach fliszowych. Prace Geologiczne Komitetu Nauk Geologicznych PAN, 4, 1—71.
• Korab T. & Kotlarczyk J., 1977. Młodszy paleogen jednostki dukielskiej w Karpatach Słowackich i próba ich powiązania z paleogenem Polski. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 47, 1, 95-114.
• Koszarski L. & Żytko K., 1959. Uwagi o rozwoju i pozycji stratygraficznej łupków jasielskich w serii menilitowo-krośnieńskiej Karpat Środkowych. Kwartalnik Geologiczny, 3, 4,997-1015.
• Koszarski L. & Żytko K., 1961. Łupki jasielskie w serii menilitowo-krośnieńskiej Karpat Środkowych. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 166, 87-213.
• Kozikowski H., 1972. Metoda selekcji obszarów poszukiwawczych na przykładzie budowy geologicznej okna tektonicznego Mszany Dolnej (Karpaty środkowe). Geofizyka i Geologia Naftowa, 11-12, 191-192.
• Krobicki M., Golonka J. & Słomka T., 2004. Paleogeografia centralnej części polskich Karpat w mezozoiku i kenozoiku na podstawie analizy egzotyków skał osadowych. W: Krobicki M. (red.), Egzotyki karpackie - znaczenie w rekonstrukcjach paleogeo-graficzno-geotektonicznych, ogólnopolskie seminarium, Kraków 13 grudnia 2004, 77-79.
• Królikowski J., 1997. Zmienność gęstości pozornej i porowatości piaskowców krośnieńskich centralnego synklinorium Karpat. Materiały II Konferencji Naukowej ,, Badania podstawowe w geologii złóż surowców skalnych Sudetów, Karpat i Gór Świętokrzyskich ", Kraków - Mogilany 25-26 września 1997, 37-43.
• Książkiewicz M., 1951. Objaśnienia do Mapy geologicznej Polski 1:50 000, Arkusz Wadowice. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, 1-283.
• Książkiewicz M., 1960. Zarys paleogeografii polskich Karpat fliszowych. Prace Instytutu Geologicznego, 30, 2, 209-231.
• Książkiewicz M. (red.), 1962. Atlas geologiczny Polski. Zagadnienia stratygraficzno-facjalne. Zeszyt 13: Kreda i starszy trzeciorzęd w polskich Karpatach zewnętrznych. 1:600 000. Instytut Geologiczny, Warszawa.
• Książkiewicz M., Samsonowicz J. & Ruhle E., 1965. Zarys geologii Polski. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 202-274.
• Kuśmierek J., 1990. Zarys geodynamiki centralnokarpackiego basenu naftowego. Prace Geologiczne PAN, 135, 1-69.
• Lexa J., Bezak V., Elećko M., Mello J., Polak M, Potfaj M. & Vozar J. (eds), 2000. Geo-logical map of Western Carpathians and adjacent areas 1:500 000. Bratislava.
• Malata T. & Marciniec P., 1998. Budowa geologiczna centralnego synklinorium karpackiego na południe od Leska. Posiedzenia Naukowe P1G, 54, 76-79.
• Mastella L., 1988. Budowa i ewolucja strukturalna okna tektonicznego Mszany Dolnej, Polskie Karpaty zewnętrzne. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 58, 1-2, 53-173.
• Nowak J., 1927. Zarys tektoniki Polski. 2 Zjazd Słowiańskich Geografów i Etnografów w Polsce, Kraków, 1-160.
• Oszczypko-Clowes M. & Oszczypko N., 2004. The position and age of the youngest de-posits in the Mszana Dolna and Szczawa tectonic windows (Magura Nappe, Western Carpathians, Poland). Acta Geologica Polonica, 54, 3, 339-367.
• Oszczypko-Clowes M. & Oszczypko N., 2002. The age of the youngest deposits of the Mszana Dolna and Szczawa tectonic windows (Magura nappe, Western Carpathians, Poland). Geologica Carpathica - Special Issues, Proceedings of XVII Congress of Carpathian-Balkan Geological Association, Bratislava September lst-4th2002, 53.
• Oszczypko N. & Wójcik A., 1993. Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000. Ark. Nowy Sącz. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, 1-87.
• Paul Z. & Ryłko W., 1996. Problematyka południowej części jednostek grupy średniej oraz jednostki magurskiej zachodnich Karpat fliszowych. Wycieczka B. W: Poprawa D. & Rączkowski W. (red.), Przewodnik LXVII Zjazdu PTG, Szczyrk 6-9 czerwca 1996, Kraków, 103-146.
• Reading H.G. & Richards M., 1994. Turbidite systems in deep-water basin margins classified by grain size and feedder system. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 78, 792-822.
• Ryłko W., 2004. Karpaty. W: Peryt T.M. & Piwocki M. (eds), Budowa geologiczna Polski. T. I: Stratygrafia. Cz. 3a: Kenozoik, Paleogen, Neogen, 271-337, Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• Shanmugam G. & Moiola R.J., 1988. Submarine fans: characteristics, models, classification, and reservoir potential. Earth - Science Reviews, 24, 6, 383-428.
• Słomka T., 1995. Głębokomorska sedymentacja silikoklastyczna warstw godulskich Karpat. Prace Geologiczne PAN, 139, 1-132.
• Stow D.A.V, Reading H.G. & Collinson J.D., 1996. Deep seas. W: Reading H.G. (ed.), Sedimentary environments: processes, facies and stratigraphy, 395-453, Blackwell Science, Department of Earth Sciences, University of Oxford.
• Świderski B., 1932. Zarys geologji okolicy Mszany Dolnej (arkusz Rabka - Tymbark). Posiedzenia Naukowe PIG, 33, 32-35.
• Świderski B., 1933. Drugie sprawozdanie o geologicznej budowie okolic Mszany Dolnej (arkusz Rabka - Tymbark). Posiedzenia Naukowe PIG, 36, 45-47.
• Świderski B., 1953a. Mapa geologiczna 1:50 000. Ark. Rabka. Wyd. Geol., Warszawa.
• Świderski B., 1953b. Objaśnienia do Mapy geologicznej 1:50 000. Ark. Rabka. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 1-55.
• Wieser T., 1979. Korelacja horyzontów tufowych warstw krośnieńskich na podstawie cech mineralogicznych i wieku bezwzględnego. Kwartalnik Geologiczny, 23, 4, 930.
• Żytko K., Zając R., Gucik S., Ryłko W., Oszczypko N., Garlicka L, Nemcok J., Elias M., Mencik E. & Stranik Z., 1989. Geological map of the Western Outer Carpathians and their foreland (without Quaternary formations) 1:500 000. W: Poprawa D. & Nemcok J.(eds), Geological atlas of the Western Outer Carpathians and their foreland, Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.