Rozmieszczenie minerałów kruszcowych w złożu rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej

• Autorzy: Pieczonka J. , Piestrzyński A. , Lenik P. , Czerw H.

Warianty tytułu

EN

Distribution of ore minerals in the copper deposit, Fore-Sudetic Monocline, SW Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Od szeregu lat są prowadzone dyskusje na temat sposobu rozmieszczenia minerałów kruszcowych w złożu rud miedzi. Pionowe rozmieszczenie kruszców w każdym profilu zależy od jego położenia w obszarze złożowym, jakkolwiek nie zaobserwowano zależności między typem litologicznym skał goszczących a rodzajem tych minerałów. W typowym profilu, w jego dolnej i środkowej części koncentrują się siarczki z grupy chalkozynu. W kierunku stropu złoża pojawiają się kolejno bornit, chalkopiryt, galena, piryt i sfaleryt. Z kolei w kierunku spągu dominują minerały z grupy chalkozynu, z wyjątkiem stref, w których w horyzoncie rudnym obserwuje się skały z czerwonymi plamami. W takim przypadku obecne są często bornit i chalkopiryt. Od typowego rozmieszczenia minerałów kruszcowych w pionie jest szereg wyjątków. Należą do nich strefy bogate w chalkozyn w pobliżu kompleksów piaskowców anhydrytowych (Rudna) oraz strefy podlegające wtórnym procesom utlenienia, w których występują ekonomiczne zawartości metali szlachetnych. Analizując poziome rozmieszczenie kruszców, można stwierdzić, iż chalkozyn jest dominującym siarczkiem w centralnej części złoża. W kierunku wschodnim pojawiają się kolejno: bornit, chalkopiryt, galena i sfaleryt. Zachodnia część nie jest do tej pory dostatecznie rozpoznana. Wyniki badań wskazują na zmniejszanie się miąższości złoża w tym kierunku oraz na skład mineralny zbliżony do składu w jego środkowej części. Południowa partia złoża, przylegająca do bloku przedsudeckiego, charakteryzuje się obecnością metali szlachetnych w strefach wtórnego utlenienia.

EN

Distribution of ore minerals within the Lubin-Sieroszowice copper deposit is discussed. Vertical distribution depends on localization of the profile and position of the ore-body relative to the Zechstein sedimentary sequence, however, there is no relationship observed between type of sediments and ore minerals. The concentration of sulphides depends on the position in the vertical profile. Typical profile is characterized by the chalcocite group of sulphides in the lower and middle part of the section. Bornite, chalcopyrite, galena, pyrite and sphalerite successively prevail above. Towards the bottom of the section chalcocite group of minerals predominate, except the section with red spots. In the such a case bornite and chalcopyrite are often observed. Several exceptions from the typical vertical zonation have been found e.g. chalcocite rich sections related to the anhydrite cemented sandstone (Rudna mine) and secondary oxidized sections containing economic grade of noble metals. Lateral distribution of ore minerals was only discussed for the Kupferschiefer horizon.

Słowa kluczowe

PL

minerały miedzi; rozmieszczenie; geneza; monoklina przedsudecka

EN

copper minerals; distribution; genesis; Fore Sudetic Monocline

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2007
• Tom: nr 423
• Strony: 95--108
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Pieczonka J.

• Zakład Geologii Złożowej i Górniczej, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Piestrzyński A.

• Zakład Geologii Złożowej i Górniczej, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Lenik P.

• Zakład Geologii Złożowej i Górniczej, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Czerw H.

• Zakład Geologii Złożowej i Górniczej, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

• BANAŚ M., KIJEWSKI P., SALAMON W., 1996 - Metale towarzyszące w złożu rud miedzi. W: Monografia KGHM Polska Miedź S.A. (red. A. Piestrzyński): 258-271.
• HARAŃCZYK C., 1972 - Mineralizacja kruszcowa dolno-cechsztyńskich osadów euksenicznych monokliny przedsudeckiej. Arch. Miner., 30, 1-2: 13-144.
• KIJEWSKI P., 1998 - Uwagi o strefowości w rozmieszczeniu głównych minerałów kruszcowych złoża rud miedzi. Pol. Tow. Geol., Pr. Spec., 10: 87-92.
• KŁAPCIŃSKI J., 1958 - Trias na północny wschód od wału przedsudeckiego. Rocz. Pol. Tow Geol., 28: 361-408.
• KŁAPCIŃSKI J., 1964 - Stratygrafia cechsztynu okolic Lubina, Sieroszowic i Wschowy (monoklina przedsudecka). Rocz. Pol. Tow. Geol., 34, 1-2: 65-93.
• KŁAPCIŃSKI J., 1971 Litologia, fauna, stratygrafia i paleogeografia permu monokliny przedsudeckiej. Geol. Sudetica, 5: 1-135.
• KŁAPCIŃSKI J., 1986 The Leine Anhydrite of the Polish Zechstein: a significant lithostratigraphical marker-unit. Geol. Soc., Spec. Publ., 22: 217-222.
• KŁAPCIŃSKI J., KONSTANTYNOWICZ E., SALSKI W, KIENIG E., PREIDL M., DUBIŃSKI K., DROZDOWSKI S., 1984 Atlas obszaru miedzionośnego (monoklina przedsudecka). Wyd. Śląsk, Katowice.
• KŁAPCIŃSKI J., PERYT T.M., 1996 - Budowa geologiczna monokliny przedsudeckiej. W: Monografia KGHM Polska Miedź S.A. (red. A. Piestrzyński): 75-88. CBPM Cuprum, Wrocław.
• KONSTANTYNOWICZ E., 1965 - Mineralizacja utworów cechsztynu niecki północno-sudeckiej (Dolny Śląsk). Pr. Geol. Komis. Nauk Geol. PAN w Krakowie, 18: 1-99.
• KONSTANTYNOWICZ E., 1971 - Geologia złóż rud miedzi i przejawów miedzionośnych w Polsce. W: Monografia przemysłu miedziowego w Polsce (red. E. Konstantynowicz). Wyd. Geol., Warszawa.
• KONSTANTYNOWICZ E., TOMASZEWSKI J.B., ZIMNY W., 1963 - Złoże rud miedzi strefy przedsudeckiej. Wyd. Śląsk, Katowice.
• KRASOŃ J., 1964 - Podział stratygraficzny cechsztynu północnosudeckiego w świetle badań facjalnych. Geol. Sudetica, 1: 221-255.
• KUCHA H., 1999 - Noble metals in organic matter and clay- -organic matrices, Kupferschiefer, Poland. Econ. Geol., 94: 1137-1162.
• MAYER W, PIESTRZYŃSKI A., 1985 - Ore minerals from the Lower Zechstein sediments at the Rudna mine, Fore-Sudetic monocline, SW Poland. Pr Miner., 75.
• NIEĆ M., PIESTRZYŃSKI A., 1996 - Forma i budowa złoża. W: Monografia KGHM Polska Miedź S.A. (red. A. Piestrzyński): 185-194.
• OSZCZEPALSKI S., 1999 - Origin of the Kupferschiefer polymetallic mineralization in Poland. Miner Deposita, 34: 599-613.
• OSZCZEPALSKI S., RYDZEWSKI A., 1996 – Rozmieszczenie metali w basenie cechsztyńskim. W: Monografia KGHM Polska Miedź S.A (red. A. Piestrzyński): 115-122.
• OSZCZEPALSKI S., RYDZEWSKI A., 1997 - Atlas metalogeniczny cechsztyńskiej serii miedzionośnej w Polsce. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• PIECZONKA J., 2000 - Strefy utlenienia w złożu rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej. PTMin., Pr. Spec., 16: 9-54.
• PIECZONKA J., PIESTRZYŃSKI A., 2000 - Model genetyczny koncentracji złota w obszarze występowania złóż rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej. PTMin., Pr. Spec., 16: 55-82.
• PIECZONKA J., PIESTRZYŃSKI A., 2006 - Minerały kruszcowe złoża rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej i ich znaczenie dla genezy. W: Gospodarka surowcami mineralnymi Kwart. IGSMiE PAN, 22, zesz. spec., 3: 187-202.
• PIECZONKA J., PIESTRZYŃSKI A., GŁUSZEK A., MICHALIK A., 1998 - Występowanie złota, platyny i palladu w obszarze złożowym Polkowice-Sieroszowice. PTMin., P. Spec., 10: 71-87.
• PIESTRZYŃSKI A., 1996 - Okruszcowanie. W: Monografia KGHM Polska Miedź S.A. (red. A. Piestrzyński): 200-237. CBPM Cuprum, Wrocław.
• PIESTRZYŃSKI A., PIECZONKA J., 1997 - Gold and PGE on an oxide-reducing interface in Lower Zechstein sediments of the Fore-Sudetic Monocline, SW Poland. W: Mineral Deposits (red. H. Papunen): 99-102.
• PIESTRZYŃSKI A., PIECZONKA J., GŁUSZEK A., 2002 - Redbed-type gold mineralisation, Kupferschiefer, south-west Poland. Miner. Deposita, 37: 512-528.
• PIESTRZYŃSKI A., WODZICKI A., BANASZAK A., 1996 - Złoto w złożu rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej. Prz. Geol., 44, 11: 1098-1102.
• RYDZEWSKI A., 1969 - Petrografia łupków miedzionośnych cechsztynu na monoklinie przedsudeckiej. Biul. Inst. Geol., 217: 113-167.
• SALAMON W., 1979 - Ag i Mo w cechsztyńskich osadach na monoklinie przedsudeckiej. Pr. Miner PAN Kraków, 62.
• SALSKI W., 1968 - Charakterystyka litologiczna i drobne struktury łupków miedzionośnych monokliny przedsudeckiej. Kwart. Geol., 12, 4: 855-873.
• SALSKI W., 1996 Tektonika złoża. W: Monografia KGHM Polska Miedź S.A. (red. A. Piestrzyński): 141-155. CBPM Cuprum, Wrocław.
• TOMASZEWSKI J.B., 1963 - Tektonika brzeżnej części monokliny przedsudeckiej. Rudy Met. Nieżel., 2: 207-210.
• TOMASZEWSKI J.B., 1978 - Budowa geologiczna okolic Lubina i Sieroszowic (Dolny Śląsk). Geol. Sudetica, 13, 85-132.
• TOMASZEWSKI J.B., 1985 - Złoże rud miedziowo-polimetalicznych monokliny przedsudeckiej i jego związki z osadami cechsztynu. Prz. Geol., 33, 7: 375-385.