Stratygrafia kredy jeziornej ze złoża węgla brunatnego "Szczerców"

• Autorzy: Wagner M. , Matl K.

Warianty tytułu

EN

Stratigraphy of lacustrine chalk from the "Szczerców" lignite deposit

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W złożu węgla brunatnego "Szczerców" wyróżniono dwa ciągłe, różnowiekowe horyzonty skał wapiennych (kredy jeziornej) o sumarycznej grubości do 90 m. Poziom starszy (II) występuje w zachodniej części złoża, głównie w dolnej części kompleksu węglowego. Poziom młodszy (I i la) znany jest z górnej części kompleksu węglowego. Obydwa poziomy rozdziela kilkudziesięciometrowa seria węglowa. Badania malakofauny i palinologiczne potwierdziły zróżnicowanie stratygraficzne wyróżnionych horyzontów kredy jeziornej. Poziom starszy jest dolnomioceński (zona biostratygraficzna MN 4), co odpowiada w schemacie miocenu morskiego (Paratetydy) ottnangowi i karpatowi. Jest to odpowiednik III-rawickiej grupy pokładów węgla. Młodszy poziom kredy jeziornej (I) zaliczono do miocenu środkowego, a jego lokalną górną część do przełomu miocenu środkowego i górnego (zona biostratygraficzna MN 5-6, co odpowiada badenowi i MN 7-8 zaliczanych do sarmatu). Odpowiada to przypuszczalnie II-łużyckiej grupie pokładów węgla na Niżu Polskim.

EN

Two continuous lacustrine chalk horizons of different age with the total thickness around 90 m were distinguished in the "Szczerców" lignite deposit. The older level (II) occurs in the western part of deposit, particularly in the lower part of a coal complex. The younger level (I and la) is observed in the upper part of the coal complex. The levels are separated by lignite series that is several dozen meters thick. The analysis of malacofauna and palynology confirmed stratigraphic differentiation of the distinguished lacustrine chalk horizons. The older level was described as Lower Miocene that corresponds with Ottnangian and Carpathian in the marine Miocene scheme of Parathetys. Therefore, it is an equivalent to the III-Rawicz Lignite Main Group. The younger level of lacustrine chalk horizons (I) was classified to Middle Miocene and the local upper part of it was assigned to breaching of Middle and Upper Miocene (biostratigraphic zone MN 5-6 that corresponds with Badenian and MN 7-8 that is assigned to Sarmatian). Presumably, it is comparable to the II-Łużyce Lignite Main Group from Polish Lowland.

Słowa kluczowe

PL

złoże węgla brunatnego "Szczerców"; miocen; kreda jeziorna; badania stratygraficzne

EN

lignite deposit Szczerców; Miocene; lacustrine chalk; stratigraphic study

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2007
• Tom: T. 33, z. 3
• Strony: 289--315
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Wagner M.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Zakład Geologii Złożowej i Górniczej, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Matl K.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Zakład Geologii Złożowej i Górniczej, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

• Andreae A., 1902. Zweiter Beitrag zur Binnenconchylienfauna des Miozans von Oppeln in Schlesien. Mittelungen aus den Roemer-Museum, 18, 1-31.
• Andreae A., 1904. Dritter Beitrag zur Kenntnis des Miozans von Oppeln in Schlesien. Mittelungen aus den Roemer-Museum, 20, 1-22.
• Czarnecki L. & Frankowski R., 2000. Syntetyczny profil litostratygraficzny pola „Szczerców" KWB „Bełchatów" dla potrzeb Bazy Danych Geologicznych. Archiwum DG KWB „Bełchatów".
• Gotowała R., 1994. Modele tektoniki rowu Kleszczowa — interpretacja danych z wykorzystaniem metod komputerowych. Materiały Konferencji „ Tektonika rowu Kleszczowa ", Bełchatów, 91-103.
• Kadolsky D. & Piechocki A., 2000. Freshwater Rissoidea from the Miocene of Bełchatów, Poland. Archivum Molluskenkunde, 128, 217-236.
• Kuszneruk J., 1995. Polski węgiel brunatny. Charakterystyka złóż węgla brunatnego w Polsce i ich przemysłowe wykorzystanie. Kopalnia Węgla Brunatnego „Bełchatów".
• Łomnicki A.M., 1886. Słodkowodny utwór trzeciorzędowy na Podolu Galicyjskim. Sprawozdania Komisji Fizjograficznej Polskiej Akademii Umiejętności, XX, 48-119.
• Oszczypko N., 1999. Przebieg mioceńskiej subsydencji w polskiej części zapadliska przed-karpackiego. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, 168,209-230.
• Piechocki A., 1989. Mioceńskie mięczaki wodne (Molusca aąuaticd) z bełchatowskiego złoża węgla brunatnego. Zeszyty Naukowe AGH, Geologia, 23, 1, 104-120.
• Piwocki M., 2004. Niż Polski i jego południowe obrzeżenie. W: Budowa geologiczna Polski. Stratygrafia, 1.1, 71-134, Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• Rogl F., 1996. Stratigraphic correlation of the Paratethys Oligocene and Miocene. Mittelung Geologische Bergbaustudies Osterreich, 41.
• Stworzewicz E., 1989. Ślimaki - Gastropoda. Folia Quaternaria, 59-60, Kraków.
• Stworzewicz E., 1995. Miocene land snails from Bełchatów (Central Poland). I Cyclophoridae (Gastropoda Prosobranchia). Paldontologische Zeitschrift, 69, 19-30.
• Stworzewicz E. & Prisyazhnyuk V.A., 1997. Helicodiscus (Helicodiscus) depressus (Eidi-wald, 1830) OT Helicodiscus (Helicodiscus) parallelus (Say, 1821) in the Neogene of Europe? (Gastropoda Pulmonata: Endodontidae). Genus, 8, 197-204, Wrocław
• Stworzewicz E., 1999a. Miocene land snails from Bełchatów (Central Poland). III Carychiinae (Gastropoda, Pulmonata: Ellobiidae). Palaontologische Zeitschrift, 73,261-276.
• Stworzewicz E., 1999b. Miocene land snails from Bełchatów (Central Poland). IV Pupillo-idea. Systematic, Biostratigraphic and Palaeoecological Studies. Folia Malacologica, 7, 133-170.
• Stworzewicz E. & Sołtys Z., 1996. Miocene land snails from Bełchatów (Central Poland). II Aciculidae (Gastropoda Prosobranchia). Palaontologische Zeitschrift, 70, 62-77.
• Szynkiewicz A., 2000. Wiek węgla brunatnego na tle pozycji geologicznej badanych próbek (KWB Bełchatów). Przegląd Geologiczny, 48, 11, 1038-1044.
• Wagner M., 1982. Zmienność litologiczno-petrograficzna i warunki sedymentacji utworów najmłodszego trzeciorzędu w zapadlisku środkowej Odry. Geologia Sudetica, 17, 57-101.
• Wagner M., Słomka T. & Doktor M., 2000. Skład petrograficzny i warunki sedymentacji wapieni jeziornych ze złoża węgla brunatnego Bełchatów. W: Słomka T. & Wagner M. (red.), Charakter petrograficzny i warunki sedymentacji wybranych kompleksów litologicznych z profilu miocenu w złożu węgla brunatnego Bełchatów, Prace Geologiczne Polskiej Akademii Nauk, Oddział w Krakowie, 147,47-73.
• Wagner M., 2000. Petrografia i praktyczne znaczenie paratonsteinów ze złoża węgla brunatnego Bełchatów. W: Słomka T. & Wagner M. (red.), Charakter petrograficzny i warunki sedymentacji wybranych kompleksów litologicznych z profilu miocenu w złożu węgla brunatnego Bełchatów, Prace Geologiczne Polskiej Akademii Nauk, Oddział w Krakowie, 147, 101-122.
• Wagner M., 200la. Zmienność litologiczna osadów trzeciorzędowych w złożu węgla brunatnego „Szczerców". Materiały XXIV Sympozjum „Geologia formacji węglonośnych Polski", AGH, Kraków, 103-108.
• Wagner M., 200lb. Paratonsteiny. W: Wagner M, Słomka T. & Ratajczak T. (red.), Wykonanie badań chemicznych węgla według norm międzynarodowych (ISO) ze szczególnym uwzględnieniem badań nie wykonywanych w KWB Bełchatów. Pole Szczerców, Archiwum KWB Bełchatów i ZGZiG AGH.
• Wagner M., 2006. Mineralne fragmenty roślinne i zwierzęce w kredzie jeziornej złoża węgla brunatnego „Szczerców". Materiały XXIX Sympozjum „Geologia formacji węglonośnych Polski", AGH, Kraków, 141-148.
• Woźny E., 1967. Mioceńska fauna słodkowodna z Bełchatowa. Kwartalnik Geologiczny, 11,413-414.
• Woźny E., 1968. Słodkowodna fauna utworów mioceńskich z Bełchatowa i jej znaczenie stratygraficzne. Kwartalnik Geologiczny, 12, 1, 168-181.