Paleogeografia rejonu Prabuty-Susz (dolne Powiśle) przed, w czasie i po transgresji morza tychnowskiego oraz zawartość malakologiczna osadów

• Autorzy: Makowska A.

Warianty tytułu

EN

Palaeogeography of the Prabuty-Susz area (Lower Vistula Region) prior to, to time and after the Tychnowy Sea transgression, and malacological fauna of the deposits

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na podstawie profili sześciu kartograficznych otworów wiertniczych z rejonu Prabuty-Susz wykonano rekonstrukcję rozwoju procesów zachodzących tu w plejstocenie i związanych z tym przemian krajobrazu. Pierwotnym impulsem tych procesów były ruchy neotektoniczne. W plejstocenie przedeemskim, w czasie zlodowaceń południowo- i środkowopolskich oraz w interglacjale mazowieckim, zachodziły procesy niszczące, które wpływały na usuwanie lub zmniejszanie miąższości serii osadowych. Najpełniejszy rozwój zjawisk zaznaczył się w interglacjale eemskim i w anaglacjalnej części zlodowacenia toruńskiego. Nastąpił wtedy rozwój dolin rzecznych, transgresja, pełnia rozwoju i regresja morza tychnowskiego, a następnie wielokrotny rozwój zbiorników jeziornych i ich zasypywanie przez osady delt rzecznych. Miało to miejsce u schyłku interglacjału oraz w czasie kolejnych, falowych ociepleń (amersfoort-brorup, odderade i ocieplenia młodsze) i ochłodzeń klimatu, aż po nasunięcie się lądolodu zlodowacenia toruńskiego. W interglacjale krastudzkim miała miejsce sedymentacja rzeczna i jeziorna. Później nastąpiły dwa kolejne nasunięcia lądolodu w czasie zlodowacenia Wisły.

EN

Data from 6 mapping boreholes, drilled in the Prabuty-Susz area, enabled a reconstruction of processes which occurred during the Pleistocene, and resulting changes in the landscape of that area. The original impulse for these processes were neotectonic movements. During the South and Middle Polish Glaciations and the Mazovian Interglacial, erosional processes took place, leading to a removal of deposits or decreasing their thicknesses. The strongest development of such events occurred in the Eemian Interglacial and during the anaglacial period of the Toruń Glaciation. A development of river valleys, as well as transgression and regression of the Tychnowy Sea, took place at that time. It was followed by repeated development of lakes which were filled with river delta deposits at the decline of the interglacial and during the following warmings (Amersfoort-Brorup, Odderade and later warmings) and coolings, until the Toruń ice-sheet advance. Fluvial and lacustrine sedimentation dominated during the Krastudy Interglacial. Afterwards, another two advances of the Vistulian ice sheet occurred.

Słowa kluczowe

PL

malakofauna; paleogeografia; morze tychnowskie; interglacjał eemski; interstadiały brorup i odderade; dolne Powiśle

EN

malacological fauna; palaeogeography; Tychnovy Sea; Eemian Interglacial; Brorup and Odderade interstadials; Lower Vistula Region

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2001
• Tom: nr 398
• Strony: 25--67
• Opis fizyczny: Bibliogr. 40 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Makowska A.

• Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa