Przetwarzanie i interpretacja pól potencjalnych w kujawskim segmencie strefy Teisseyre'a-Tornquista i zachodniej części platformy prekambryjskiej

• Autorzy: Petecki Z.

Warianty tytułu

EN

Processing and interpretation of potential field data at the Kujavian segment of the Teisseyre-Tornquist Zone and the western part of the Precambrian Platform

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Analiza danych grawimetrycznych i magnetycznych została wykonana w rejonie Polski centralnej. Obszar badań obejmuje kujawski segment strefy szwu transeuropejskiego (Trans-European Suture Zone - TESZ). O ile kompleks cechsztyńsko-mezozoiczny tego rejonu jest stosunkowo dobrze rozpoznany, to wiedza geologiczna i geofizyczna o niżej leżących kompleksach paleozoicznych i skorupie krystalicznej na przedpolu kratonu wschodnioeuropejskiego jest uboga. W tej sytuacji szczególnego znaczenia nabiera analiza danych pól potencjalnych. Zastosowano wiele metod interpretacji opartych na cyfrowym przetwarzaniu danych grawimetrycznych i magnetycznych. Analiza pola anomalii różnicowych i danych magnetycznych, wyniki trójwymiarowej inwersji lokalnych anomalii różnicowych oraz modelowanie grawimetryczne wzdłuż wybranego profilu pozwoliły na sformułowanie kilku wniosków dotyczących budowy skorupy ziemskiej w analizowanym obszarze. Stwierdzono, że skorupa w podłożu bruzdy kujawskiej jest silnie zróżnicowana. Główny podział wyznacza silna strefa gradientowa w polu anomalii różnicowych, której położenie odpowiada cechsztyńsko-mezozoicznej strefie uskokowej Brześć Kujawski-Wojszyce. Na SW od niej duże miąższości podcechsztyńskiego kompleksu paleozoicznego są prawdopodobnie źródłem niżu grawimetrycznego Mogilno-Kłodawa. Wniosek ten ma duże znaczenie dla poszukiwań ropy i gazu. W obrębie niżu grawimetrycznego Mogilno-Kłodawa utwory paleozoiczne i ich podłoże jest silnie zuskokowane, tworząc poprzesuwane pionowo bloki. Na NE od strefy Brześć Kujawski-Wojszyce pole grawimetryczne o wysokich wartościach jest mało zróżnicowane. Ten wyż jest spowodowany przez głębokie źródła o podwyższonej gęstości. Pole magnetyczne wskazuje na głęboko zalegające podłoże magnetyczne i istnienie głęboko pogrążonej strefy uskoków przesuwczych związanych ze strefą zrzutowo-przesuwczą Sieradz-Łowicz w kompleksie cechsztyńsko-mezozoicznym. Niektóre lineamenty magnetyczne korelują się z układem strukturalnym obserwowanym w kompleksie cechsztyńsko-mezozoicznym, co świadczy o wpływie struktur głębszego podłoża na tektoniczną ewolucję piętra fanerozoicznego. Jeden z nich, fragmentarycznie śledzony wzdłuż linii biegnącej przez Inowrocław, Włocławek i Płock, jest zapewne związany z hipotetyczną, regionalną strefą uskokową Chodzież-Włocławek-Płock-Warszawa. Modelowanie grawimetryczne wzdłuż profilu potwierdza możliwość istnienia znacznych miąższości paleozoiku podcechsztyńskiego oraz sugeruje, że krystaliczna skorupa platformy paleozoicznej, o cechach skorupy waryscyjskiej, sięga w okolice głębokiej strefy dyslokacyjnej Mogilno-Ponętów-Wartkowice. Przeprowadzona interpretacja umożliwiła lepsze poznanie tektonicznego charakteru rejonu i związków strukturalnych między głębokimi i płytszymi strukturami.

EN

The analysis of gravity and magnetic data has been made for central Poland. The study area comprises the Kujavian segment of the Trans-European Suture Zone (TESZ). The Zechstein-Mesozoic complex of this region is relatively well known but geological and geophysical knowledge on the underlying Palaeozoic complexes and crystalline crust at the East European Craton forefield is still poor. Therefore, a particular importance is being acquired by the analysis of potential field data. Various interpretation methods basing upon digital processing of gravity and magnetic data have been employed. The analysis of stripped gravity anomalies and magnetic data, results of 3D inversion of residual stripped gravity anomalies, and gravity modelling along a selected profile, have allowed to draw a few conclusions on the Earth's crust structure in this area. It has been recognized that the crust underlying the Kujavian segment of the Mid-Polish Trough is strongly diversified. Its main division line is defined by a strong gradient zone of the stripped gravity field whose position corresponds with the Zechstein-Mesozoic fault zone of Brześć Kujawski-Wojszyce. South-west of this zone, much thicknesses of the sub-Zechstein Palaeozoic complex probably result in the Mogilno-Kłodawa gravity low. This conclusion has a great importance in prospecting for oil and gas. Palaeozoic deposits and their basement is strongly faulted within the Mogilno-Kłodawa gravity low, forming vertically shifted blocks. North-east of the Brześć Kujawski-Wojszyce zone, the high-value gravity field is poorly differentiated. This high results from deep-seated sources of higher densities. The magnetic field data point to a deep-lying magnetic basement. They are indicative of the occurrence of a deep strike-slip fault zone related to the major oblique slip Sieradz-Łowicz fracture zone within the Zechstein-Mesozoic complex. Some of magnetic lineaments well correlate with a structural pattern visible within the Zechstein-Mesozoic complex. This is indicative of the influence of deep basement structures on tectonic evolution of the Phanerozoic sequence. One of them, fragmentarily observed along the line Inowrocław-Włocławek-Płock, is probably related to the hypothetical fault zone of Chodzież-Włocławek-Płock-Warszawa. Gravity modelling along the profile confirms possibility of the occurrence of considerable thicknesses of the sub-Zechstein Palaeozoic complex, and suggests that the crystalline crust of the Palaeozoic Platform, exhibiting features of the Variscan crust, reaches down to about the deep Mogilno-Ponętów-Wartkowice fault zone. The present interpretation has enabled a better recognition of both a tectonic character of this region and structural connections between deeper- and shallower-lying structures

Słowa kluczowe

PL

anomalia grawimetryczna; anomalie magnetyczne; paleozoik; bruzda kujawska; strefa Teisseyre'a-Tornquista; szew transeuropejski

EN

gravity anomalies; magnetic anomalies; Paleozoic; Kujavian segment of the Mid-Polish Trough; Teisseyre-Tornquist Zone; Trans-European Suture Zone

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2000
• Tom: nr 392
• Strony: 75--120
• Opis fizyczny: Bibliogr. 56 poz., rys.

Twórcy

autor

Petecki Z.

• Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa