Zagrożenia wodne w kopalniach węgla kamiennego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym w dobie restrukturyzacji górnictwa

• Autorzy: Bukowski P.

Warianty tytułu

EN

Water hazard in hard coal mines in the Upper Silesian Coal Basin in the time of mining sector reorganization

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Postępujący od lat 90. proces likwidacji kopalń węgla w GZW jest przyczyną tworzenia w wyrobiskach górniczych zbiorników wodnych o pojemności każdego z nich liczonej w milionach metrów sześciennych retencjonowanej wody. Mimo obserwowanego w ostatnim dziesięcioleciu spadku liczby zdarzeń wynikających z zaistnienia zagrożenia wodnego zbiorniki wodne powstające w wyrobiskach kopalń likwidowanych stanowią i będą stanowić coraz większe zagrożenie dla aktualnie prowadzonych i planowanych robót górniczych. Ich oddziaływanie w warunkach zróżnicowanych właściwości środowiska geologicznego pociąga za sobą konieczność zmiany podejścia do oceny skali zagrożeń wodnych i ich prognozowania, co w sposób ogólny starano się przedstawić w artykule.

EN

The progressive process of mines abandoning in the USCB from early 90's caused the formation in mine workings of water reservoirs with a capacity of each of millions m3 of retentioned water. Despite the observed decrease of incidents that result from the water hazard during last decade, the water reservoirs that come into existence in mine workings of abandoned mines endanger and will cause even greater hazard for conducted and planned mine workings. Their influence in conditions of various properties of geological environment entail the necessity of changes in an attitude to the assessment of the scale of water hazard and their prognoses, what was presented in general in the article.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo; hydrogeologia; zagrożenie wodne; kopalnia węgla; wdarcie; koncepcja; metoda badań

EN

hydrogeology; safety; water hazard; hard coal mine; conception; method of investigations; water inrush

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Górnictwo i Geoinżynieria
• Rocznik: 2007
• Tom: R. 31, z. 3/1
• Strony: 81--91
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Bukowski P.

• Pracownia Geologii i Hydrogeologii Zakładu Geologii i Geofizyki GiG

Bibliografia

• [1] Bromek T., Bukowski P.: Ocena przepuszczalności materiałów zasypowych używanych do likwidacji szybów kopalnianych. Przegląd Górniczy, 11, 2002, 18–23
• [2] Bukowska M., Kidybiński A.: Wpływ czynników naturalnych masywu skalnego na jego wytrzymałość określoną metodami in situ i laboratoryjną. Katowice, Prace Naukowe GIG, Górnictwo i Środowisko, Kwartalnik, 1, 2002, 35–46
• [3] Bukowski P.: Chłonność wodna górotworu i jej wpływ na przebieg zatapiania likwidowanych kopalń. Katowice, Archiwum GIG 1999 (praca doktorska)
• [4] Bukowski P.: Chłonność wodna górotworu karbońskiego i jej wpływ na przebieg zatapiania wyrobisk górniczych kopalń węgla kamiennego w GZW. Archiwum Górnictwa, vol. 47, Warszawa – Kraków, Wyd. PWN 2002, 385–412
• [5] Bukowski P.: Próba oceny pojemności wodnej luźnego rumoszu skalnego dla potrzeb określania pojemności wodnej zrobów zawałowych. Wiadomości Górnicze, 11, 2004, 472–479
• [6] Bukowski P.: Sposób badania odsączalności skał zwięzłych i luźnych. Patent GIG, Biuletyn Urzędu Patentowego, Nr 18(722), Warszawa, Wyd. Urzędu Patentowego RP 2007, Nr zgłoszenia patentowego 338463
• [7] Bukowski P., Bukowska M.: Zmiany niektórych własności środowiska geologicznego w strefie wahań zwierciadła wód w zbiornikach tworzonych w kopalniach węgla kamiennego w GZW. Współczesne Problemy Hydrogeologii, Wyd. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika pod red. A Sadurski, A. Krawiec, tom XII, 2005, 77–83
• [8] Bukowski P., Bukowska M., Haładus A.: Charakterystyka zagrożeń wodnych w kopalniach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego w związku z restrukturyzacją przemysłu węglowego. Materiały IX Warsztatów Górniczych 2005 z cyklu „Zagrożenia naturalne w górnictwie”, Kazimierz Dln. 20–22.06.2005. Seria Sympozja i Konferencje nr 65, Kraków, Wyd. IGSMiE PAN 2005, 209–221
• [9] Instrukcja bezpiecznego prowadzenia robót górniczych w warunkach zagrożenia wodnego, 1974 91
• [10] Kidybiński A.: Podstawy geotechniki kopalnianej. Katowice, Wyd. Śląsk 1982
• [11] Konopko W., Kostyk T.: Wpływ zawilgocenia na wytrzymałość skał karbońskich. Katowice, Biuletyn GIG, 3, 1974, 7–9
• [12] Konopko W. red.: Strategia poprawy bezpieczeństwa pracy w kopalniach węgla kamiennego. Wydanie 2, Katowice, Wydawnictwa GIG 2004
• [13] Konstantynowicz E., Bromek T., Piłat T., Posyłek E., Rogoż M.: Wyznaczanie filarów bezpieczeństwa dla ograniczenia zagrożenia wodnego w kopalniach węgla kamiennego. Katowice, Prace GIG, Komunikat, 615, 1974
• [14] Mazurkiewicz M., Piotrowski Z.: Problemy likwidacji kopalń podziemnych. Biblioteka Szkoły Eksploatacji Podziemnej, Seria z Perlikiem, nr 14, Kraków, AGH 2004
• [15] Palarski J.: Likwidacja kopalń a zagrożenia dla środowiska. Materiały Konferencji „Szkoła Eksploatacji Podziemnej 2000”, Szczyrk 2000, 461–476
• [16] Rogoż M.: Pojemność wodna zrobów w kopalniach węgla kamiennego. Katowice, Prace GIG. Komunikat, 628, 1974
• [17] Rogoż M.: Obliczanie tam wodnych w kopalniach. Katowice, Prace GIG, Komunikat, 760, 1991
• [18] Rogoż M.: Hydrogeologia kopalniana z podstawami hydrogeologii ogólnej. Katowice, GIG 2004
• [19] Rogoż M., Posyłek E: Problemy hydrogeologiczne w polskich kopalniach węgla kamiennego. Katowice, GIG 2000
• [20] Różkowski A. red.: Środowisko hydrogeochemiczne karbonu produktywnego Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Prace Naukowe U. Śl. nr 2244, Katowice, Wyd. U. Śl. 2004
• [21] Szczepański A., Adamczyk A.F., Haładus A., Zdechlik R.: O celowości zmian systemów odwadniania likwidowanych kopalń węgla kamiennego. Mat. VII Konferencji nt: Problemy geologii i ekologii w górnictwie podziemnym, Ustroń - Zawodzie 7–9 października 1998. Katowice 1998, 215–229
• [22] Sztelak J.: Hydrogeologia górnicza i sposoby zwalczania zagrożeń wodnych w kopalniach podziemnych. Skrypty uczelniane Politechniki Śl. nr 1624, Gliwice, Wydawnictwa Politechniki Śl. 1991
• [23] Wilk. Z. red.: Hydrogeologia polskich złóż kopalin i problemy wodne górnictwa. Cz. 1. Kraków, AGH 2003