Kamieniołomy surowców węglanowych w regionie świętokrzyskim przykładem korytarzy ekologicznych

• Autorzy: Barga-Więcławska J. A.

Warianty tytułu

EN

Quarries of carbonate raw materials in the Swiętokrzyskie region as an example of ecological corridors

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badanie malakofauny i roślinności kamieniołomów węglanowych w regionie świętokrzyskim przeprowadzono w latach 1990-2005. W artykule wyróżniono hałdy i wyrobiska wskazując na różnice warunków ekologicznych na zwałach i w wyrobiskach. Wykazano duży udział gatunków południowych. Kamieniołomy surowców węglanowych stanowią drogę migracji roślin i ślimaków. Interesującym przykładem wyjątkowych walorów przyrodnicznych historycznych terenów pogórniczych jest wzgórze Karczówka w Kielcach - teren eksploatacji galeny w utworach węglanowych. Tereny przekształcone górniczo są miejscem występowania rzadkich i zagrożonych wyginięciem gatunków roślin i ślimaków. Malakofauna przestrzeni pogórniczej stanowi obraz przeobrażeń zachodzących w środowisku przyrodniczym regionu.

EN

Studies of malacofauna and vegetation in quarries of carbonate rocks in the Swiętokrzyskie region were carried out in the period between 1999-2005. The investigations were conducted on waste heaps and workings, and demonstrated the differences in ecological conditions between heaps and workings. Snail studies were performed using the quantitative method. The study revealed the presence of 57 snail species which constitutes 58% of all snail species occurring in the Świętokrzyskie Mountains. The most abundant snail communities were observed in the "Zygmuntówka" quarry, in "Miedzianka" and "Wietrznia" quarries, and in the area of the historical galena mine on Karczówka in Kielce. Terrains changed by mining are habitats of rare and endangered plant and snail species. The following snail species should be mentioned: Cecilioides acicula, Clausilia bidentata, Acantinula aculeate, Trichi lubomirski, Helix pomatia and Helix lutescens. Nine southern species were identified. Malacofauna of post-mining areas is a manifestation of transformations progressing in natural environment of our region.

Słowa kluczowe

PL

malakofauna; kamieniołomy; skały węglanowe; korytarze ekologiczne; Góry Świętokrzyskie; południowo-wschodnia Polska

EN

quarries; carbonate rocks; malacofauna; ecological corridors; Świętokrzyskie Mountains; south-eastern Poland

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Górnictwo i Geoinżynieria
• Rocznik: 2007
• Tom: R. 31, z. 3/1
• Strony: 53--63
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Barga-Więcławska J. A.

• Instytut Biologii, Akademia Świętokrzyska, Kielce

Bibliografia

• [1] Alexandrowicz S. W.: Malacofauna of Dumas of the soda factory in Cracow. Folia Malacologica, 4, 1990, 25-39
• [2] Alexandrowicz W. P.: Współczesna subfosylna malakofauna kamieniołomu na Pańskiej Górze w Andrychowie. Recent and subfosil molluscar fauna At Pańska Góra hill In Andrychów. Southern Poland. Ochr. Przyr., 51, 1994, 147-156
• [3] Alexsandrowicz S. W.: Analiza malakologiczna w badaniach osadów czwartorzędowych. Geologia, 12, 1-2, 1987, 1-240
• [4] Barga-Więcławska J.: The occurrence of snails (Gastropoda) on the dumps of the Ostrówka and Ołowianka quarries. Folia Malacologica 4, 1990, 39-45
• [5] Barga-Więcławska J.: Sukcesja ślimaków na hałdach regionu świętokrzyskiego. Kielce, WSP, 1997, 1-155
• [6] Barga-Więcławska J.: Malakofauna jako wskaźnik regeneracji środowiska przyrodniczego wybranych obiektów przemysłowych Staropolskiego Okręgu Przemysłowego w Górach Świętokrzyskich. Krajobrazy 23, 25, 2000, 1-59
• [7] Barga-Więcławska J.: Ocena dynamiki zmian środowiska przyrodniczego Kielc na podstawie występowania ślimaków i małży z uwzględnieniem charakteru biotopu, liczby gatunków i liczby osobników jako elementów wskaźnikowych stanu środowiska. KTN, 1-125 + (1-10 mp), 2006 (ekspertyza, maszynopis)
• [8] Bróż E., Kapuściński R.: Przegląd flory roślin naczyniowych. [W:] Świętokrzyski Park Narodowy, Przyroda, Gospodarka, Kultura, Monografia Świętokrzyskiego Parku Narodowego, Bodzentyn - Kielce, 2000, 235-252
• [9] Bróż E.: Lista wymierających i zagrożonych gatunków roślin naczyniowych Krainy Świętokrzyskiej. Rocznik Świętokrzyski, 17, 1990, 98-134
• [10] Bróż E., Kapuściński R.: Chronione i zagrożone gatunki roślin naczyniowych Świętokrzyskiego Parku Narodowego oraz projektowanego Zespołu Parków Krajobrazowych Gór Świętokrzyskich. PWN, KTN, Rocznik Świętokrzyski, 17, 1990, 107-133
• [11] Kowalkowski, Rubinowski: Ocena skutków oddziaływania przemysłu wydobywczego przetwórczego surowców skalnych i komunalnej oczyszczalni ścieków w Sitkówce na środowisko przyrodnicze w centralnej części Kieleckiego Okręgu Eksploatacji i Surowców Węglanowych. Synteza. KTN Kielce, 1991 (maszynopis)
• [12] Krzaklewski W.: Rekultywacja obszarów pogórniczych i poprzemysłowych. Cz. Hill., Aura, 9, 20-23, 10 i 12-15, 11, 21-23, 2001
• [13] Oakland F.: Quantitative Untersuchung der Landchneckenfauna. Arch. Molluskenk. Frankfurkt a. M., 64, 1930, 121-136,
• [14] Piechocki A.: Współczesne i subfosylne mięczaki (Mollusca) Gór Świętokrzyskich. Łódź, Acta Univ. Lódz. 1981, 1-177
• [15] Rostański K. M.: Parki naturalnej sukcesji na terenach zdegradowanych Górnego Śląska [w:] Krajobraz jako wizerunek tożsamości regionalnej. Katowice, Fundacja Przestrzeni Górnego Śląska, 1-1-105, 2002
• [16] Szlagowski A.: Wpływ górnictwa skalnego na środowisko przyrodnicze w kieleckim obszarze ekologicznego zagrożenia. Sympozjum naukowe. Kierunki modernizacji górnictwa. Kraków, AGH 1991, 141-153
• [17] Szlagowski A.: Zmiany środowiska przyrodniczego spowodowane działalnością górniczą w monitoringu regionalnym i lokalnym (Changes of natura environment cansed by mining activity in regional and local monitoring). Monitoring Środowiska Regionu Świętokrzyskiego, Kielce, KTN, 1, 1991, 39-46
• [18] Tokarska-Guzik B.: Rekultywacja czy renaturalizacja? - czyli o możliwych kierunkach zagospodarowania wyrobisk poeksploatacyjnych w górnictwie. Materiały Konferencyjne, Kraków 2003, 155-170