Porównanie środowisk planet typu ziemskiego w Układzie Słonecznym

• Autorzy: Dworak T. Z.

Warianty tytułu

EN

A comparison of environments for terrestrial type planets in the solar system

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Publikacja zawiera opisy środowisk planet typu ziemskiego w Układzie Słonecznym. Dane o nich zostały uzyskane dzięki licznym międzyplanetarnym misjom astronautycznym, a dla Ziemi - zarówno dzięki obserwacjom geofizycznym i środowiskowym in situ, jak i dzięki prowadzonym z przestrzeni kosmicznej. Porównano skład chemiczny, warunki fizyczne, stan i ewolucję środowisk naturalnych Wenus, Ziemi i Marsa. W XXI wieku badania naszego układu planetarnego przemieszczą się zapewne z dziedziny astrofizyki do dziedziny szeroko pojętych "nauk o Ziemiach", zwłaszcza wobec planów zorganizowania lotów załogowych. W tej sytuacji przedstawiono również pewne rozważania odnośnie wyjątkowości życia na Ziemi, a także możliwości istnienia życia we Wszechświecie oraz przyszłościowe projekty terraformowania planet typu ziemskiego. Ponadto zwrócono uwagę na absolutną konieczność uwzględniania kosmoekologii w ochronie i inżynierii środowiska. Nowe astronautyczne misje międzyplanetarne powinny się wybitnie przyczynić do dalszego rozwoju kosmoekologii i sozologii porównawczej, dzięki czemu zostaną poznane wspólne mechanizmy procesów zachodzących w atmosferach i środowiskach planet typu ziemskiego.

EN

The paper presents descriptions of environments of terrestrial type planets in the Solar System. Data concerning these environments have been obtained thanks to many interplanetary space missions whereas, the Earth, from geophysics and environmental observations in situ as well as from those carried out from the space. Chemical composition, physical conditions, state and evolution of environment of Venus, the Earth and Mars were compared. In the XXI century investigations of our planetary system will remove, of course, from the astrophysics to the widely treated "sciences of earths", especially according to plans of crew flights to other planets. In such a situation some considerations concerning of exceptionality of life on the Earth or a possibility of the existence of life in the Univers and future projects of terraforming of terrestrial type planets are also presented in the paper. It is also pointed out that a cosmoecology in the protection and environment engineering must be taken into account. New space interplanetary missions will be especially important for the farther development of cosmoecology and comparative sozology and thanks to them, common mechanism of processes in atmospheres and environments of terrestrial type planets have been recognized.

Słowa kluczowe

PL

Układ Słoneczny; kosmoekologia

EN

solar system; cosmoecology

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2003
• Tom: T. 8, z. 2
• Strony: 251--265
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Dworak T. Z.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska,

Bibliografia

• [1] Barrow J.D., Tipler F.J.: The Anthropic Cosmological Principle. Oxford, Oxford University Press 1988
• [2] Ciołkosz A., Kęsik A.: Teledetekcja satelitarna. Warszawa, PWN 1989
• [3] Clarke A.C.: Śniegi Olimpu. Ogród na Marsie. Ilustrowana historia kolonizacji Marsa. Warszawa, Wyd. Prószyński i S-ka 1997
• [4] Croswell K.: Łowcy planet. W poszukiwaniu nieznanych światów. Warszawa, Wyd. Prószyński i S-ka 2002
• [5] Dworak T.Z.: Hipoteza kosmoekologiczna a środowisko i klimat Ziemi. Aura, nr 11, 1991, 23-24
• [6] Dworak T.Z.: „Magellan" odkrywa Wenus. Pocztylion, R. V, nr 12 (54), 1991, 163-165
• [7] Dworak T.Z.: Sozologia porównawcza środowiska planetarnego na podstawie danych teledetekcyjnych. Aura, nr 1, 1992, 14-15
• [8] Dworak T.Z.: Inżynieria środowisk planet wyzwaniem III tysiąclecia. Urania - Postępy Astronomii, t. LXXI, nr 1 (685), 2000, 8-11
• [9] Dworak T.Z.: Metainżynieria środowiska kosmicznego. Półrocznik AGH Inżynieria Środowiska, t. 7, z. 1, 2002, 109-117
• [10] Dworak T.Z.: Porównanie atmosfer ciał typu ziemskiego w Układzie Słonecznym dla celów inżynierii środowiska planetarnego. Półrocznik AGH Inżynieria Środowiska, t. 7, z. 2, 2002, 155-175
• [11] Dworak T.Z., Bonikowska M.: Metaphysical Engineering of the Universe Environment. Dialogue and Universalism, No. 5-6, 2003, 1-11
• [12] Greely R., Batson R.: Atlas Układu Słonecznego NASA. Warszawa, Wyd. Prószyński i S-ka 1999
• [13] Goldsmith D.: W poszukiwaniu życia na Marsie. Warszawa, Wyd. Prószyński i S-ka 2000
• [14] Horowitz N.H.: To utopia and back. The search for life in the Solar System. New York, W.H. Freeman and Com. 1986
• [15] Jędrzejczak A., Ponaratt R., Wytrzyszczak I.: Nasza Ziemia - Ziemia we Wszechświecie. Poznań, Wyd. Kurpisz 2000
• [16] Kholopov P.N.: General Catalogue of Variable Stars. The fourth edition. Moskwa, Nauka 1985
• [17] Kondratyev K.Ya.: Płanieta Mars. Leningrad, Gidromietieoizdat 1990
• [18] Kondratyev K.Ya., Krupienio N.N., Sielivanov A.S.: Płanieta Vieniera. Leningrad, Gidromietieoizdat 1987
• [19] Korpikiewicz H.: Kosmoekologia z elementami etyki holistycznej. Hipoteza Gai - Uranosa. Poznań, Wyd. Prodruk 2002
• [20] Kriwołuckij A.Je.: Gołubaja płanieta. Ziemlia sriedi płaniet. Giegraficzeskij aspiekt. Moskwa, Izd. Mysl, 1985
• [21] Ksanfomaliti L.V.: Płanieta Vieniera. Moskwa, Nauka 1981
• [22] Lovelock J.: The ages of Gaia. A biography of our living Earth. New York, 1988
• [23] Murray B.: Journey into Space. The first Thirty Years of Space Exploration. New York - London, W.W. Norton and Com. 1989
• [24] Robinson K.S.: Czerwony Mars. Warszawa, Wyd. Prószyński i S-ka 1998
• [25] Robinson K.S.: Zielony Mars. Warszawa, Wyd. Prószyński i S-ka 1998
• [26] Robinson K.S.: Błękitny Mars. Warszawa, Wyd. Prószyński i S-ka 1998
• [27] Sagan C. (Ed.): Communication with extraterrestrial inteligence (CETI). MIT, Cambridge, Mass. 1973
• [28] Sagan C.: Kosmiczne związki. Spojrzenie na Ziemię z kosmicznej perspektywy. Warszawa, Wyd. Prószyński i S-ka 2000
• [29] Schönwise Ch.-D.: Klimat i człowiek. Warszawa, Wyd. Prószyński i S-ka 1997
• [30] McSween H.R., Jr: Od gwiezdnego pyłu do planet. Geologiczna podróż przez Układ Słoneczny. Warszawa, Prószyński i S-ka 1996
• [31] Weissman P.R. (Ed.): Encyclopaedia of the Solar System. San Diego, Academic Press 1999
• [32] Zubrin R., Wagner R.: Czas Marsa: dlaczego i w jaki sposób musimy skolonizować Czerwoną Planetę. Warszawa, Prószyński i S-ka 1997