Zawartość siarki i rtęci w mchu Zęboróg purpurowy (Ceratodon purpureus) porastającym torowiska tramwajowe na obszarze Krakowa

• Autorzy: Tymińska-Zawora K. , Skocz K. , Zadrożny W.

Warianty tytułu

EN

Sulphur and mercury content of moss (Ceratodon purpureus) growing on tram tracks in the area of Kraków

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W 2001 roku przeprowadzono badania zawartości siarki i rtęci w mchu (Ceratodon purpureus) porastającym torowiska tramwajowe na obszarze Krakowa. Stwierdzone zawartości siarki mieściły się w przedziale od 0,05 do 0,29%, przy czym najwyższe, znacznie odbiegające od pozostałych, odnotowano w okolicach Nowego Kleparza, przy ul. Długiej i Kamiennej. W porównaniu z warstwą darniową gleby (0-10 cm) badany gatunek mchu kumulował około 2-krotnie więcej tego pierwiastka, ale około 3-krotnie mniej niż wysoka zieleń. Średni poziom siarki ogólnej wynosił bowiem dla badanej warstwy gleby - 0,074%, mchu - 0,123%, w liściach drzew - 0,372%. Zawartość rtęci w Ceratodon purpureus z badanego obszaru wynosiła od 0,080 mg do 0,207 mg/kg s.m. Najwyższe koncentracje tego metalu wykazano w mchu porastającym torowiska na Rondzie Kocmyrzowskim i jego najbliższej okolicy, a najniższe w rejonie Cichego Kącika i sąsiedztwie cmentarza w Grębałowie.

EN

In 2001 a scientific research on the content of sulphur and mercury content of moss (Ceratodon purpureus), growing on tram tracks, was conducted in the area of Kraków. The contents of sulphur varied from 0,05% to 0,29%. The highest amounts were found in the area of Nowy Kleparz, Długa and Kamienna streets. Ceratodon purpureus moss cumulated twice as much of this element comparing to turf layer (0-10 cm), while 3 times less of it than high greenery leaves. The average level of total sulphur amounted to 0,074% for the soil, 0,123% for the moss and 0,372% for the leaves. Mercury content of Ceratodon purpureus for the area of the research amounted to 0,080 mg - 0,372%. The highest concentration of the metal was found in the moss growing on tram tracks at Kocmyrzowskie Roundabout and its surroundings, while the lowest concentration was observed in Cichy Kącik district and near Grębałów graveyard.

Słowa kluczowe

PL

siarka; rtęć; zanieczyszczenie; Kraków

EN

sulphur; mercury; contamination; Kraków

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2003
• Tom: T. 8, z. 2
• Strony: 229--236
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Tymińska-Zawora K.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska

autor

Skocz K.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska

autor

Zadrożny W.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska

Bibliografia

• [1] Bartnicki J., Hrehoruk J., Olendrzyński K.: Oszacowanie udziału Polski w atmosferycznym transporcie metali ciężkich na obszarze Europy. Arch. Ochr. Środ., 3-4, 1994
• [2] Červenka M., Ferákowá V., Háber M., Paclová L., Peciar V., Šomšák L.: Świat roślin, skał i minerałów. Wydanie IV, Warszawa, PWRiS 1990
• [3] Duda M.: Zieleń biofiltrem zanieczyszczeń gazowych (SO2) na przykładzie Krakowskich Plant i Parku Jordana. ZKiOŚ AGH 2001 (praca magisterska)
• [4] Florencka N.: Monitoring i ocena zagrożenia środowiskowego związanego ze skażeniem gleb związkami rtęci. ZKiOŚ, AGH 2003 (praca doktorska)
• [5] Grodzińska K., Szarek-Łukaszewska G., Grodzik B., Braniewski S., Budziakowska E., Chrzanowska E., Pawłowska B., Zielonka T.: Ocena skażenia środowiska metalami ciężkimi przy użyciu mchów jako biowskaźników. Warszawa, PIOŚ, Instytut Botaniki im. W. Szafera, PAN, Biblioteka Monitoringu Środowiska 1997
• [6] Kabata-Pendias A.: Biogeochemia pierwiastków śladowych. Warszawa, PWN 1993
• [7] Kawoń K., Żmuda S.: Rola zieleni w kształtowaniu środowiska człowieka regionów przemysłowo-miejskich. Studia nad ekonomiką regionu. T. 8. Katowice, Śląski Instytut Naukowy 1977
• [8] Nowak W., Wróbel S., Pasierb K.: Oddziaływanie zanieczyszczeń emitowanych przez Zakłady Chemiczne „Wizów" S.H. na glebę i rośliny. Zesz. Prob. Post. Nauk Rol., 476, 1999
• [9] Petkowski J.: Rtęć - metal śmierci. Biuletyn Informacyjny IŻ, R. XXXIV, 3, 1996
• [10] Szpadt R.: Zanieczyszczenie środowiska rtęcią i jej związkami. Warszawa, PIOŚ, Biblioteka Monitoringu Środowiska 1994
• [11] Reimer P.: Podstawy ekotoksykologii. Lublin, Wyd. Ekoinżyniera 1997
• [12] Walczak K.: Autostradą przez park narodowy. Środowisko, 4, 1994
• [13] Warteresiewicz M.: Oddziaływanie zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki na wybrane gatunki roślin w rejonie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Zabrze, Archiwum Ochr. Śród., z. 1, 1979
• [14] Wiatr R.: Zanieczyszczenie gleby krakowskich Błoń metalami ciężkimi i siarką. ZKiOŚ, AGH 2001 (maszynopis pracy magisterskiej)
• [15] Wlazło D.: Ocena stanu środowiska na podstawie bioindykatorów. Biuletyn Polskiego Klubu Ekologicznego, 3, 2001
• [16] Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie. Kraków, Biblioteka Monitoringu Środowiska 2001