Rola biotestów w monitoringu wód powierzchniowych

• Autorzy: Śliwka M. , Mazur R.

Warianty tytułu

EN

The part of biotests in monitoring of surface waters

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Chemiczne i fizyczne metody monitoringu wód powierzchniowych nie umożliwiają oceny rzeczywistego stanu ekosystemu, czyli wpływu ekotoksyn na organizmy żywe. Pomijają kumulację toksyn w łańcuchach pokarmowych, skutki synergistycznych oddziaływań trucizn oraz ich metabolizm w organizmach żywych. W testach biologicznych wykorzystujemy organizmy wskaźnikowe (bioindykatory), które odznaczają się małą tolerancją na wpływ czynników stresowych, są reprezentatywne dla danego ekosystemu, występują powszechnie w danym środowisku, są łatwe do rozpoznania i oznaczenia oraz charakteryzują się dobrze poznaną ekologią. Rozwój biotechnologii środowiskowej umożliwia modyfikację metod biomonitoringu w celu podniesienia ich czułości i efektywności oraz stworzenie systemów wczesnej oceny zagrożenia środowiska wodnego toksynami. Coraz większą rolę w metodach bioindykacji zaczynają odgrywać metody embriologiczne, umożliwiające ocenę zmian (biochemicznych, morfologicznych, fizjologicznych itp.) zachodzących w organizmach będących we wczesnych stadiach rozwoju osobniczego. Ekotoksykologiczna ocena z zastosowaniem kryteriów embriologicznych stwarza przesłanki do opracowania skuteczniejszych metod monitoringu środowiska w celu lepszej ochrony zdrowia człowieka, z punktu widzenia profilaktyki ekotoksykologicznej, np. wad wrodzonych spowodowanych skażeniami środowiska przyrodniczego i łańcucha pokarmowego.

EN

Chemical and physical methods of surface waters monitoring not enable a real environmental quality assessment (an impact of ecotoxins on living organisms). They avoid the accumulation of toxins in food chains, synergistic effects and theirs metabolism. In biological tests we use indicator organisms (bioindicators), which have a small tolerance on stress factors, are representative for the ecosystem, occur commonly in the environment and are easy to identify and analyze. The development of environmental biotechnology enables the modification of biomonitoring methods in aim of enlargement of their sensitivity and efficiency as well as the creation of early-evaluation risk systems water referring to environment. Embryological methods play bigger and bigger role environmental monitoring. They make it possible to estimate changes (biochemical, morphological, physiological, etc.) in organisms, which are in embryonic and juvenile development stages. The ecotoxicological estimation with the use of embryonic criterions, gives chance to elaborate more efficient methods of environmental monitoring for better human health protection from point of view the ecotoxicological preventive, for example: congenial malformations are caused by the natural environment and food chains pollutions.

Słowa kluczowe

PL

biotest; wody powierzchniowe

EN

biotests; surface waters

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2004
• Tom: T. 9, z. 1
• Strony: 101--106
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz.

Twórcy

autor

Śliwka M.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska

autor

Mazur R.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska

Bibliografia

• [1] Beninghof Ch., Dobrowolski J.W., Dominik J., Gueguen C., Pardos M., Thomas R.L., Wagner A., Więcek-Rosińska A.: Zastosowanie wybranych biotestów w monitoringu skażeń wód. [w:] Monitoring Środowiska, II Forum Inżynierii Ekologicznej, Wiatr I., Marczak H. (red.), Lublin, Wyd. Ekoinżynieria 1988, 493-498
• [2] Burton M.A.S.: Biological Monitoring. London, Marc Report, nr 32, Monitoring and Assessment Research Centre King's College University of London 1986
• [3] Dobrowolski J.W.: Embriological aspects of environmental toxicology. [w:] Korte C.F., Coulston F. (Eds), Georg Tieme Pub. Stuttgart, Environmental guality and safety, New York, Academic Press 1976, v. 5, 78-81
• [4] Dobrowolski J.W.: Biotechnologia proekologiczna kluczem do unowocześnienia inżynierii środowiska. Inżynieria środowiska, t. 6, z. 2, 2001, 259-272
• [5] Dominik J., Dobrowolski J.W., Wagner A., Pardos M., Benninghoff Ch.: Testy biologiczne i badania chemiczne w monitoringu ekologicznym środowiska wodnego. [w:] Szczepaniec-Cięciak E., Kościelniak P. (red.), Chemia Środowiska - ćwiczenia i seminaria, cz. II, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 1999, 405-433
• [6] EN ISO 6341:1996: Water quality - Determination of the inhibition of the mobility of Daphnia magna Straus (Cladocera, Crustacea), Acute toxicity test (ISO 6341:1996)
• [7] Kańska Z., Groniec M.J.: Badania toksyczności w ochronie wód. [w:] Biotechnologia Środowiskowa, XV Sympozjum Naukowo-Techniczne, Warszawa, 1995
• [8] Nałęcz-Jaweck G.: Badanie toksyczności wody metodą bioindykacji. Warszawa, Akademia Medyczna 1999
• [9] PN 90/C-04610/03: Woda i ścieki, toksyczność dla organizmów wodnych. Oznaczanie toksyczności na rozwielitce Daphnia magna straus