Kompleksowe wykorzystanie kopalin towarzyszących a problemy rewitalizacji terenów pogórniczych na przykładzie złoża węgla brunatnego "Bełchatów"

• Autorzy: Ratajczak T. , Hycnar E. , Jończyk W. , Skórzak A.

Warianty tytułu

EN

Complex utilization of associated mineral raw materials and the problem of revitalizing post-mining areas - a case story of the lignite "Bełchatów" deposit

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W szeroko rozumianej problematyce funkcjonowania górnictwa węgla brunatnego, z uwagi na odkrywkowy charakter eksploatacji, szczególną rolę odgrywają skały nadkładu. W niektórych sytuacjach noszą one miano kopalin towarzyszących. Ich obecność to nie tylko związane z tym problemy eksploatacyjne, surowcowe czy ekologiczne. Ze względu na zapobieżenie ich bezpowrotnej stracie są one gromadzone w formie sztucznie tworzonych, selektywnych surowcowo złóż antropogenicznych (wtórnych). W ich obecności i funkcjonowaniu, zwłaszcza w przyszłości, należy upatrywać elementów sprzyjających rewitalizacji terenów pogórniczych z chwilą ustania eksploatacji węgla brunatnego. Proces ten dotyczyć będzie różnorakich działań zmierzających do przywrócenia pierwotnego stanu tych obszarów bądź też do doprowadzenia do sytuacji, kiedy wyeksploatowane złoże, kopalnia, jej infrastruktura mogą nabrać innych wartości gospodarczych. Naprzeciw tym zagadnieniom wychodzi właśnie rewitalizacja.

EN

In the wide-understood problem of lignite mining management, the role of overburden rocks is of special importance, considering opencast extraction of the commodity. These rocks have sometimes properties of associated mineral raw materials and in such situations their presence gives rise to various exploitation and environmental issues. To avoid any irreparable loss of the overburden rocks, they are stored after stripping in the form of artificial, anthropogenic deposits with specific properties. The presence of such secondary deposits and their proper management will decide about revitalizing post-mining areas when lignite mining comes to the end. The revitalization will include diverse activities, aimed at restoring an original status of the area or - if it is not possible - giving both the site after the mined-out deposit and the mine infrastructure new, different economic values. Revitalization of post-mining areas deals just with such challenges.

Słowa kluczowe

PL

kopaliny towarzyszące; złoża antropogeniczne; rewitalizacja obszarów pogórniczych

EN

associated mineral raw materials; anthropogenic deposits; revitalizing post-mining areas

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Górnictwo i Geoinżynieria
• Rocznik: 2007
• Tom: R. 31, z. 2
• Strony: 519--532
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., wykr.

Twórcy

autor

Ratajczak T.

• Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

autor

Hycnar E.

• Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

autor

Jończyk W.

• BOT KWB „Bełchatów” SA

autor

Skórzak A.

• BOT KWB „Bełchatów” SA

Bibliografia

• [1] Analiza gospodarki złożem kopaliny głównej i kopalin towarzyszących złoża węgla brunatnego Bełchatów Pole i Pole Szczerców za okres 2006 roku. Materiały archiwalne BOT KWB „Bełchatów” SA
• [2] Bolewski A. (red.): Encyklopedia surowców mineralnych. Wyd. CPPGSMiE PAN, 1994
• [3] Dulewski J., Uzarowicz R.: Problematyka rewitalizacji terenów pogórniczych, Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona w Górnictwie. 9 (145), 2006
• [4] Dokumentacja Geologiczna w kategorii C2 złoża kruszywa naturalnego w I piętrze nadkładu złoża węgla brunatnego „ Bełchatów”. Przedsiębiorstwo Geologiczne w Warszawie Zakład w Łodzi, 1985
• [5] Dokumentacja szczegółowa złoża torfów w rejonie odkrywki Szczerców. Centralne Biuro Studiów i Projektów Wodnych, Melioracyjnych i Zaopatrzenia Rolnictwa w Wodę, 1977
• [6] Jończyk W.M., Ratajczak T., Wiśniewski W.: Proekologiczne możliwości wykorzystania kopalin towarzyszących ze złoża węgla brunatnego „Bełchatów”. XIV Konferencja z cyklu Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi, Wyd. Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, 2004
• [7] Jończyk M.W., Skórzak A., Specylak J., Ślusarczyk G.: Bruki krzemienne w nadkładzie złoża węgla brunatnego Bełchatów - pole Szczerców - kopalina towarzysząca. Górnictwo Odkrywkowe, nr 6, 2003
• [8] Kompleksowa Dokumentacja Geologiczna Złoża Węgla Brunatnego „Bełchatów” w kat. C2 Pole Szczerców. Kombinat Geologiczny „Zachód” we Wrocławiu, 1977
• [9] Krupiński B. : Zasłużony Górnik Polski Ludowej 1893-1972. Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa
• [10] Nieć M.: Kopaliny towarzyszące. Przegląd Geologiczny, nr 5, vol. 42, 1994
• [11] Nieć M. : Złoża antropogeniczne. Przegląd Geologiczny, nr 47, vol. 1, 1999
• [12] Ocena występowania osadów węglanowych na obszarze złoża węgla brunatnego „Bełchatów - Pole Szczerców”. Przedsiębiorstwo Geologiczne we Wrocławiu, 1986
• [13] Pajda R., Ratajczak T.: Możliwości rozwoju bazy zasobowej kopalin w Polsce drogą tworzenia antropogenicznych złóż wtórnych wybranych kopalin towarzyszących węglom brunatnym. W: Wybrane zagadnienia gospodarki zasobami środowiska, Prace Naukowe Katedry Ekonomii i Gospodarki Zasobami Przyrody AGH, nr 1, 2001
• [14] Pole Szczerców - Dokumentacja badań geologicznych, geologiczno-inżynierskich i hydrogeologicznych dla potrzeb uściślenia okonturowania wyrobiska. Poltegor-Projekt, 2004
• [15] Ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku - Prawo geologiczne i górnicze, Dz.U. Nr 27, poz. 96
• [16] Ratajczak T., Jończyk W. M., Skórzak A.: Ekologia a kopaliny towarzyszące na przykładzie złoża węgla brunatnego „Bełchatów”. Górnictwo Odkrywkowe, r. XLVII, nr 2, 2005
• [17] Ratajczak T., Stachura E.: Złoża antropogeniczne a problemy przydatności technologicznej zgromadzonych w nich kopalin towarzyszących i mineralnych surowców odpadowych. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, t. 21, zeszyt specjalny 1, 2005
• [18] Wyrwicki R.: Kopaliny ilaste w KWB „Bełchatów”. Węgiel Brunatny, 1/96, 1996
• [19] Materiały Działu Geologicznego. BOT KWB „Bełchatów” SA, 2004