Hydrogeologiczne właściwości dewońskich skał węglanowych w masywie świętokrzyskim

• Autorzy: Rzonca B.

Warianty tytułu

EN

The hydrogeological properties of the Devonian carbonate rocks in the Holy Cross Region, Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Monografia przedstawia wyniki wieloaspektowych badań parametrów hydrogeologicznych dewońskich wapieni i dolomitów w regionie świętokrzyskim. Zbadano właściwości filtracyjne związane z różnymi podsystemami hydraulicznymi badanych masywów skalnych: z matrycą (masą) skalną, szczelinami, formami krasowymi oraz osadami wypełniającymi formy krasowe. Rola matrycy jest znikoma, także w magazynowaniu wody, zaś rola pustek krasowych bardzo poważnie ograniczona przez własności osadów wypełniających, które mają charakter utworów izolujących. Wykonano też powtórną interpretację dużego, regionalnego zbioru wyników próbnych pompowań (218 studni) w ustalonych warunkach hydrodynamicznych (metodą Krasnego i wzorem Girińskiego-Babuszkina). Wykazano bardzo dużą, najczęściej przypadkową, zmienność warunków. Przeważały studnie, dla których przewodność warstwy jest wysoka. Badania oparte na powtórnej interpretacji próbnych pompowań uzupełniono przez opracowanie wyników kilku testów prowadzonych w nieustalonych warunkach hydrodynamicznych (ujęcie w Marzyszu). Wyniki zdecydowanie potwierdziły efekty klasyfikacji metodą Krasnego.

EN

The monograph concerns the regional-scale research done on the identifying hydrogeological properties of Devonian limestone and dolomites. There were examined the properties of the hydraulic subsystems of the entire massifs: rock matrix, fissures, karst voids and the residual deposits filling the karst voids. The results demonstrated clearly insignificant role of the matrix (also as water storage); the hydraulic role of the karst forms is also strongly limited by the fillings properties. The essential part of the publication is a reinterpretation of the regional set of pumping test results (218 wells) in steady-state conditions. The evaluation demonstrated very high, random variability of the environment. The interpretations of some unsteady-state tests exactly confirmed the values obtained from the steady-state conditions pumping.

Słowa kluczowe

PL

Polska; Góry Świętokrzyskie; skały węglanowe; porowatość; kras; pompowanie próbne; przewodność warstwy wodonośnej

EN

Poland; Holy Cross Mountains; carbonate rocks; porosity; karst; pumping tests; hydraulic conductivity

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2006
• Tom: T. 32, z. 3
• Strony: 235--343
• Opis fizyczny: Bibliogr. 213 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Rzonca B.

• Uniwersytet Jagielloński, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Zakład Hydrologii, ul. Gronostajowa 7, 30-387 Kraków,

Bibliografia

• Balcerz L., 1974. Dokumentacja hydrogeolgiczna dla ujęcia wód podziemnych dla kamieniołomu „Bolechowice”. Komb. Geol. Południe, ZBG Kielce (praca niepubl.).
• Bednarczyk S., 1998. Metodyka Regionalnego Monitoringu Wód Podziemnych w świetle badań na wybranym obszarze zlewni górnej Wisły. AGH, Kraków, 1-128 (praca doktorska).
• Bielec B., 1999. Własności hydrogeologiczne przestrzeni porowej skał zwięzłych z obszaru Polski. AGH, Kraków, 1-159 (praca doktorska).
• Borevskij B.V., 1971. Osobennosti opredelenija rascetnych gidrogeologiceskich parametrom trescinovatych porod. Trudy VSEGINGEO, 45, 41-56.
• Choquette P.W. & Pray L.C., 1970. Geologic nomenclature and classification of porosity in sedimentary carbonates. AAPG Bull., 54, 2, 207-250.
• Czarnocki J., 1909. Paleontologiczny rys iłołupków górnodewońskich okolic Kielc. Warszawa.
• Czarnocki J., 1916. Materiały do geologii Gór Świętokrzyskich. Kilka słów o odkryciu utworów karbońskich w Górach Świętokrzyskich. Spraw. Tow. Nauk. Warsz., 9, 953-964.
• Czarnocki J., 1919. Stratygrafia i tektonika Gór Świętokrzyskich. Prace Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, 28, 1-172.
• Czarnocki J., 1928. Przegląd stratygrafii famenu i karbonu dolnego (kulmu) w zachodniej i środkowej części Gór Świętokrzyskich. PIG, Posiedz. Nauk., 21, 55-59.
• Czarnocki J., 1930. Sprawozdanie z badań wykonanych w okolicy Wójczy, Chęcin i Łagowa. PIG, Posiedz. Nauk., 27, 45-51.
• Czarnocki J., 1931. Spostrzeżenia w zakresie tektoniki południowo-wschodniego zbocza Gór Świętokrzyskich. PIG, Posiedz. Nauk., 29, 15-16.
• Czarnocki J., 1935a. O tektonice okolic Kielc. PIG, Posiedz. Nauk., 42, 66-70.
• Czarnocki J., 1935b. O znalezieniu kości ssaków dyluwialnych w kopalni „Sitkówka" pod Chęcinami. PIG, Posiedz. Nauk, 42, 71-72.
• Czarnocki J., 1938. Ogólna mapa geologiczna Polski. Arkusz 4 Kielce. PIG, Warszawa.
• Czarnocki J., 1948. Przewodnik XX Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego. Rocznik PTGeol., 17 (1947), 237-299.
• Czarnocki J., 1949. W sprawie ochrony krajobrazu i obiektów naukowych w granicach miasta Kielce. Wiad. Muz. Ziemi, 3, 313-320.
• Czarnocki J., 1957. Geologia regionu łysogórskiego. Prace geologiczne. Tektonika Gór Świętokrzyskich. Prace IG, 2, 3, 41-93.
• Czarnocki J., 1958. Tereny fabryki wapna „Kadzielnia" pod Kielcami nadające się do eksploatacji. Prace Geologiczne, t. V, z. 3, Prace IG, 21, 117-121.
• Czermiński J. 1955. Zagadnienie dolomityzacji skał węglanowych dewonu Gór Świętokrzyskich. Przegląd Geologiczny, 5, 243-244.
• Czermiński J., 1959. Stan znajomości i perspektywy rozwoju rozpoznania złóż surowców mineralnych w Górach Świętokrzyskich i ich obrzeżeniu. Przegląd Geologiczny, 2 (71), 53-57.
• Czermiński J., 1960a. Kierunkowość form krasowych w dewonie w okolicy Kowali (Góry Świętokrzyskie). Kwart. Geol., 4, 1, 263-267.
• Czermiński J., 1960b. Rozwój litologiczny serii węglanowej dewonu południowej części Gór Świętokrzyskich. Prace IG, 30, 2, 31-104.
• Dąbrowski S. & Przybyłek J., 2005. Metodyka próbnych pompowań w dokumentowaniu zasobów wód podziemnych. Poradnik metodyczny. Ministerstwo Środowiska, Warszawa, 1-292.
• Dowgiałło J., Kleczkowski A.S., Macioszczyk T. & Różkowski A. (red.), 2002. Słownik hydrogeologiczny, Wyd. PIG, Warszawa, 1-461.
• Driscoll F.G., 1986. Groundwater and wells. Johnson Division, St. Paul, Minnesota. 1-1089.
• Drzał M., 1964. Kras kopalny na obszarze między Pilicą a Nidą. Ann. UMCS, 19, 3, sect. B, 63-98.
• Duliński W., 1965. Aparat do badania przepuszczalności z uszczelnieniem pneumatycznym. Wiad. Naft., 7, 117-118 (część I), 8, 163-164 (część II).
• Dunham R.J., 1962. Classification of carbonate rocks according to depositional texture. W: Ham W.E. (ed.), Classification of carbonate rocks, Amer. Ass. Petrol. Geol. Mem., 1, 108-121.
• Filonowicz P., 1967. Osady franu w Górnie k. Kielc. Kwart. Geol., 11,2, 458-458.
• Filonowicz P., 1980. Objaśnienia do Mapy geologicznej Polski 1:200 000. Arkusz Kielce. Wyd. Geol., Warszawa. 1-143.
• Gilewska S., 1972. Wyżyny Śląsko-Małopolskie. W: Klimaszewski M. (red.), Geomorfologia Polski, t. 1, Polska południowa. Góry i wyżyny, 232-339, PWN, Warszawa.
• Ginalska-Prokop W. et al., 1990. Dokumentacja hydrogeologiczna zasobów wód podziemnych woj. kieleckiego, cz. 1. PG, Kielce, 1-74 (praca niepublikowana).
• Golenia W., 1995. Zmienność parametrów złoża wapieni „Trzuskawica" na tle skrasowienia. Archiwum IHiGI AGH, Kraków (praca magisterska).
• Goliasz A., Kryza A., Motyka J. & Szuwarzyński M., 1993. Charakterystyka hydrogeologiczna sieci szczelin i kawern w węglanowych skałach triasowych z okolic Chrzanowa. Kras i Speleologia, 7 (16), 31-41.
• Gouin J., 1988 . L'essai par pompage en aquifcre karstique pour l'identification de la structure du milieu, analyse comparative d'un grand nombre de cas. Hidrogeologia, 3, 51-62.
• Gradziński R. & Wójcik Z., 1966. O krasie kopalnym w Polsce. Prace Muzeum Ziemi, 9, 151-203.
• Gurich G., 1896. Das Palaeozoicum im Polnischen Mittelgebirge. Verh. Rus-Kais. Min. Ges., Ser. II, 32.
• Gzyl G., Łuszcz M. & Rzonca B., 2001a. Charakter wypełnień form krasowych w kamieniołomach „Trzuskawica” i „Kadzielnia” w rejonie Kielc. Współczesne Problemy Hydrogeologii, 10, 2, 487-492.
• Gzyl G., Łuszcz M. & Rzonca B., 2001b. Wpływ wypełnionych form krasowych na parametry filtracyjne dewońskich skał węglanowych w okolicy Kielc (Góry Świętokrzyskie) - wyniki wstępne. Współczesne Problemy Hydrogeologii, 10, 1, 19-24.
• Haładus A., Motyka J. & Szczepański A., 1979. Interpretacja wyników próbnych pompowań prowadzonych w skałach szczelinowo-krasowych. Technika Poszukiwań Geologicznych, 5, 19-21 (część I), 6, 16-21 (część II).
• Herman G., 1996a. Mapa hydrogeologiczna Polski 1:50 000; ark. 851 „Morawica”, część tekstowa. Centralne Archiwum Geologiczne, PIG, Warszawa.
• Herman G., 1996b. Mapa hydrogeologiczna Polski 1:50 000; ark. 852 „Daleszyce”, część tekstowa. Centralne Archiwum Geologiczne, PIG, Warszawa.
• Herman G., 1996c. Mapa hydrogeologiczna Polski 1:50 000; ark. 850 „Chęciny”, część tekstowa. Centralne Archiwum Geologiczne, PIG, Warszawa.
• Hordejuk T., 1996. Wyniki monitoringu jakości zwykłych wód podziemnych w latach 1991-1995 (sieć krajowa). Biblioteka Monitoringu Środowiska, PIOŚ, Warszawa, 1-118.
• Jacenkow B. et al., 1973. Opracowanie prognoz wstępnych dla rejonu projektowanego zbiornika Brzegi na rzece Nidzie. Cz. 1. Obecny i perspektywiczny wpływ Białego Zagłębia na bilans zasobów wodnych. IMiGW, Warszawa (praca niepubl.).
• Jetel J., 1989. Metody badań parametrów filtracji wodonośców szczelinowych i szczelinowo-krasowych. Konf. nauk. „Wody szczelinowo-krasowe i problemy ich ochrony”, Karniowice 1989, Wyd. SGGW-AR, Warszawa, 9-13.
• Kleczkowski A.S., Szczepańska J., Witczak S., Różkowski A. & Witkowski A., 1995. Regionalny monitoring jakości zwykłych wód podziemnych w zlewni górnej Wisły - zagadnienia metodyczne. Współczesne Problemy Hydrogeologii, 7, 1, 203-218.
• Kleczkowski A.S. (red.), 1990a. Mapa obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony 1:500 000. IHiGI AGH, Kraków.
• Kleczkowski A.S. (red.), 1990b. Objaśnienia do Mapy obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony 1:500 000. IHiGI AGH, Kraków, 1-38.
• Kleczkowski A.S. et al., 1975. Wpływ eksploatacji górniczej prowadzonej na terenie obszaru górniczego „Pasławice-Nastole” na stosunki wodne oraz zasięg szkodliwości oddziaływania do 1980 i 1990 r. IHiGI AGH, Kraków (praca niepubl.).
• Kleczkowski A.S. & Mularz S., 1964. Przyczynek do metodyki wyznaczania porowatości skał dla celów hydrogeologicznych. Przegląd Geologiczny, 2 (131), 103-105.
• Klich J., Motyka J., Hajdo S., Ledzianowski A. & Borczak S., 1996. Dokumentacja hydrogeologiczna złoża „Kowala”. Fundacja „Nauka i Tradycje Górnicze” AGH, Kraków, 1-34 (praca niepubl.).
• Kolago C. (red.), 1984. Mapa hydrogeologiczna Polski 1:200 000, ark. Kielce. Wyd. Geol., Warszawa.
• Kondracki J., 1998. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa, 1-445.
• Kościelniakowa O., 1967. Dewon górny w północnej części Gór Świętokrzyskich. Biul. Geol. UW, 8, 54-118.
• Kotański Z., 1959. Przewodnik geologiczny po Górach Świętokrzyskich. Tom 1 i 2. Wyd. Geol., Warszawa, 1-448.
• Kowalczewski Z. & Studencki M., 1987. Kras i ślady robót górniczych na Górze Milechowskiej koło Małogoszcza w Górach Świętokrzyskich. Przegląd Geologiczny, 3, 149-151.
• Kowalski K., 1954. Jaskinie Gór Świętokrzyskich. W: Jaskinie Polski, t. 3, 143-155.
• Kozłowski S. (red.), 1981. Katalog węglanowych złóż surowców wiążących w Polsce. Wyd. Geol., Warszawa, 1-52.
• Kozłowski S., 1962. Perspektywy rozbudowy bazy surowcowej wapieni dewońskich w Górach Świętokrzyskich. Cement-Wapno-Gips, 5, 140-143.
• Kozłowski S., Mojsienko A., Rogaliński J., Rubinowski Z., Wrona H. & Żak C., 1971. Surowce mineralne województwa kieleckiego. Wyd. Geol., Warszawa, 1-240.
• Kozłowski S., Radwan J. & Wójcik Z., 1965. Budowa geologiczna rezerwatu Kadzielnia w Kielcach. Ochrona Przyrody, 31, 117-160.
• Krajewski S., 1972. Strefowość zawodnienia utworów górnej kredy na obszarze Lubelskiego Zagłębia Węglowego. Prace Hydrogeologiczne Instytutu Geologicznego, 3, 1-66.
• Krajewski S. & Motyka J., 1999. Model sieci hydraulicznej w skałach węglanowych w Polsce. Biul. PIG, 388, 115-138.
• Krasny J., 1993. Classification of Transmissivity Magnitude and Variation. Ground Water, 31,2, 230-236.
• Kruseman G.P. & De Ridder N.A., 1990. Analysis and evaluation of pumping test data. ILRI publication 47, Wageningen, Netherlands, 1-377.
• Kunsky J., 1956. Zjawiska krasowe. PWN, Warszawa, 1-207.
• Kurdziel J. et al., 1970. Dokumentacja hydrogeologiczna wód podziemnych z utworów jurajskich, triasowych, permskich, dewońskich, sylurskich, ordońskich, kambryjskich. Rejon Gór Świętokrzyskich. PH, Kraków (praca niepubl.).
• Limanówka D. & Niedźwiedź T., 1994a. Charakterystyki termiczne. Średni czas trwania zimy termicznej. W: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej, PAN, Warszawa.
• Limanówka D. & Niedźwiedź T., 1994b. Charakterystyki termiczne. Średni czas trwania lata termicznego. W: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej, PAN, Warszawa.
• Liszkowska E. & Liszkowski J., 1989. Ocena mikro- i makrohydraulicznych parametrów masywów szczelinowo-krasowych dla potrzeb hydrogeologii. Konf. nauk. „Wody szczelinowo-krasowe i problemy ich ochrony”, Karniowice 1989, Wyd. SGGW-AR, Warszawa, 14-22.
• Liszkowski J. & Stochlak J. (red.), 1976. Szczelinowatość masywów skalnych. Wyd. Geol., Warszawa, 1-312.
• Logan J., 1964. Estimating transmissibility from routine production tests of water wells. Ground Water, 2, 35-37.
• Łuszcz M. & Gzyl G., 2001. Analiza spękań w wapieniach dewonu środkowego i górnego w kamieniołomach „Kadzielnia” i „Trzuskawica” w aspekcie ich wpływu na zasilanie zbiornika wód podziemnych. Archiwum ZHiOW AGH, Kraków (praca magisterska).
• Macioszczyk T., 1971. Dopływ wody do studni pojedynczej. W: Turek S. (red.), Poradnik hydrogeologa, 199-260, Wyd. Geol., Warszawa.
• Macioszczyk T. & Szestakow W.M., 1993. Dynamika wód podziemnych. Metody obliczeń. Wyd. Geol., Warszawa, 1-165.
• Majchert H., 1966. Kras kopalny w południowo-zachodniej części Gór Świętokrzyskich. Prace Muzeum Ziemi, 9, 131-145.
• Majchert-Wójcik H., 1964. Zjawiska krasowe w okolicach Chęcin (Góry Świętokrzyskie). Seminarium speleologiczne I Ogólnopolskiego Zjazdu Badaczy Krasu, Św. Katarzyna 1963, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, 96-103.
• ManginA., 1984. Ecoulement en milieu karstique. Annales des Mines, 5-6, 135-142.
• Maszońska D., 1994. Dokumentacja hydrogeologiczna w kat. „B” ujęcia wody podziemnej z utworów dewonu środkowego w Marzyszu i Sukowie. PG Kielce (praca niepubl.).
• Maszoński E., 1966. Wstępne wyniki z badań hydrogeologicznych synkliny gałęzicko-bolechowicko-borkowskiej. Kwart. Geol., 10, 4, 1167.
• Maszoński E. & Żak C., 1968. Regionalna dokumentacja hydrogeologiczna synkliny gałęzicko-bolechowicko-borkowskiej. Archiwum IG, Kielce (praca niepubl.).
• Misstear B.D.R., 2001. The value of simple equilibrium approximations for analysing pumping test data. Hydrogeology Journal, 9, 125-126.
• Mochoń A., 1985. Zawodnienie utworów dewonu i triasu w północnej części Gór Świętokrzyskich. Materiały III Ogólnopolskiego Sympozjum „Aktualne problemy hydrogeologii”, Kraków - Karniowice, Wyd. AGH, Kraków, 75-83.
• Mochoń A., 1988. Źródła jako podstawa charakterystyki hydrogeologicznej wschodniej części Pasma Klonowskiego (Góry Świętokrzyskie). Kwart. Geol., 32, 2, 443-456.
• Mochoń A., 1990. Estimation methods of groundwater resources in the Holy Cross Mts. (Middle Poland). Memoires of the 22nd Congress of IAH, vol. XXII, Lausanne, 136-141.
• Mochoń A., 1991. Metody określania regionalnych zasobów wód podziemnych na przykładzie bodzentyńskiego zbiornika wód podziemnych w Górach Świętokrzyskich. Współczesne Problemy Hydrogeologii, t. V, Warszawa-Jachranka, Wyd. SGGW-AR, Warszawa, 260-263.
• Mochoń A., 1992a. Głębokość drenażu wód podziemnych w skałach węglanowych dewonu Gór Świętokrzyskich. Mat. Konf. „Problemy hydrogeologiczne południowo-zachodniejPolski”, Wrocław, 87-96.
• Mochoń A., 1992b. Hydrogeologia niecki bodzentyńskiej. „Wybrane zagadnienia gospodarki wodnej w systemie zlewni województwa kieleckiego”. Materiały I sesji hydrograficznej w Kielcach, Wyd. KTN Kielce, 93-112.
• Motyka J., 1988. Węglanowe osady triasu w olkusko-zawierciańskim rejonie rudnym jako środowisko wód podziemnych. Zeszyty Naukowe AGH, 1157, Geologia, 36, 1-109.
• Motyka J., 1998. A conceptual model of hydraulic networks in carbonate rocks, illustrated by examples from Poland. Hydrogeology Journal, 6, 469-482.
• Motyka J. & PrażaK J., 1999a. Formy krasowe w kamieniołomie „Trzuskawica”. Przewodnik wycieczek sympozjum Współczesne Problemy Hydrogeologii, Wyd. PIG, Warszawa - Kielce, 12-13.
• Motyka J. & Prażak J., 1999b. Chemizm wód szczelinowo-krasowych w strefie aeracji na przykładzie jaskini Chelosiowa Jama. Przewodnik wycieczek sympozjum Współczesne Problemy Hydrogeologii, Wyd. PIG, Warszawa - Kielce, 8-9.
• Motyka J., Prażak J. & Zapała Z., 1993a. Strefowość zjawisk krasowych w kamieniołomie „Trzuskawica” i jego otoczeniu (Góry Świętokrzyskie, rejon kielecki). Kras i Speleologia, 7 (16), 64-76.
• Motyka J., Pulido-Bosch A., Borczak S. & Gisbert J., 1998. Matrix hydrogeological properties of Devonian carbonate rocks of Olkusz (Southern Poland). Journal of Hydrology, 211, 140-150.
• Motyka J., Pulido-Bosch A. & Pulina M., 1993b. Wybrane problemy hydrologii i hydrogeologii krasowej w skałach węglanowych. Kras i Speleologia, 7 (16), 7-19.
• Motyka J., Szczepańska J. & Witczak S., 1971. Zastosowanie wirówki do badania współczynnika odsączalności i dynamika oddawania wody przez skałę. Techn. Poszuk., 37, 38-43.
• Motyka J. & Wilk Z., 1976. Pionowe zróżnicowanie wodoprzepuszczalności węglanowych skał triasowych w świetle statystycznej analizy wyników próbnych pompowań (monoklina śląsko-krakowska). Kwart. Geol., 20, 2, 381-397.
• Motyka J. & Zuber A., 1992. Przepływ znaczników i polutantów przez węglanowe skały szczelinowe, 1. porowatość matrycy jako najważniejszy parametr. Mat. Konf. „Problemy hydrogeologicznepołudniowo-zachodniejPolski”, Wrocław, 103-109.
• Narkiewicz M., 1978. Problemy genezy dolomitów w środkowym dewonie Gór Świętokrzyskich. Kwart. Geol., 22, 4, 903-904.
• Narkiewicz M., 1981. Stratygrafia węglanowych utworów dewonu świętokrzyskiego na wschód od Łagowa. W: Przewodnik LIII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego w 1981 r., Wyd. Geol., Warszawa, 82-88.
• Nawrocki J., 1987. Współczesny paleomagnetyzm jako metoda badań geologicznych. Przegląd Geologiczny, 35, 642-647.
• Niedźwiedź T. & Cebulak E., 1994. Opady atmosferyczne. W: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej, PAN, Warszawa.
• Niedźwiedź T., Paszyński J. & Czekierda D., 1994. Wiatry. W: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej, PAN, Warszawa.
• Niedźwiedź T. & Ustrnul Z., 1994. Charakterystyki termiczne. Średnie amplitudy roczne temperatury powietrza. W: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej, PAN, Warszawa.
• Ohle E.L., 1951. The influence of permeability on ore distribution in limestone and dolomite. Economic Geology, 7, 667-706 (część I), 8, 871-908 (część II).
• Olkowicz-Paprocka I., 1965. Poszukiwanie nowych złóż wapieni dewońskich we wschodniej części Gór Świętokrzyskich. Kwart. Geol., 9, 4, 888.
• Olkowicz-Paprocka I., 1969. O nowej bazie surowców wapieni dewońskich w Górach Świętokrzyskich. Surowce Mineralne, 2, 93-102.
• Olkowicz-Paprocka I., 1973. Możliwość uzyskania marmurów dewońskich w Górach Świętokrzyskich. Przegląd Geologiczny, 1, 20-23.
• Olkowicz-Paprocka I. & Kozłowski S., 1981. Perspektywy rozwoju eksploatacji surowców skalnych we wschodniej części Gór Świętokrzyskich. Przewodnik LIII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego w 1981 r., Wyd. Geol., Warszawa, 100-109.
• Olkowicz-Paprocka I. & Ozonkowa H., 1970. Rozwój litologiczny dewonu wschodniej części Gór Świętokrzyskich. Kwart. Geol., 14, 4, 664-677.
• Ozonkowa H., 1961a. Dewon w profilu Iwaniska-Piskrzyn (Góry Świętokrzyskie). Ann. Societ. Geol. Pol., 31,1, 85-102.
• Ozonkowa H., 1961b. O obecności otwornic w dewońskich wapieniach wschodniej części Gór Świętokrzyskich. Biul. Geol. UW, 1, 2, 140-147.
• Ozonkowa H., 1974. Dewon Gór Świętokrzyskich w badaniach Aleksandra Michalskiego. Prace Muzeum Ziemi, 21, 2, 109-118.
• Paczyński B. (red.), 1995. Atlas hydrogeologiczny Polski. Wyd. PIG, Warszawa.
• Pajchlowa M., 1957. Dewon w profilu Grzegorzowice-Skały. Biul. IG, 122, 145-240.
• Pajchlowa M., 1959a. Atlas geologiczny Polski. Zagadnienia stratygraficzno-facjalne. Z. 5. Dewon. Inst. Geol. Warszawa.
• Pajchlowa M., 1959b. Zagadnienia stratygrafii i rozwoju dewonu w Polsce. Przegląd Geologiczny, 2 (71), 73-79.
• Pajchlowa M., 1962a. Dewon w Górach Świętokrzyskich. Przewodnik XXXV Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego w Kielcach, Wyd. Geol., Warszawa, 34-42.
• Pajchlowa M., 1962b. Wycieczka na Kadzielnię. Przewodnik XXXV Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego w Kielcach, Wyd. Geol., Warszawa, 86-90.
• Pawuła A. & Górski J., 1972. Ocena warunków i prognoza eksploatacji ujęć wód podziemnych z utworów dewonu środkowego w dolinie białogońskiej na podstawie badań analogowych. IGK, Poznań (praca niepubl.).
• Pazdro Z. & Kozerski B., 1990. Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geologiczne, Warszawa. 1-623.
• Peszat C., 1980. Własności fizyczno-mechaniczne skał węglanowych dewonu Gór Świętokrzyskich. Z badań geologiczno-inżynierskich w Polsce, tom IX. Biul. IG, 324, 283-315.
• Prażak J., 1988. Aneks nr 2 do Projektu badań hydrogeologicznych do kat. „B” ujęcia wód podziemnych z utworów dewonu środkowego w Marzyszu dla potrzeb aglomeracji Kielc. PG, Kielce (rękopis).
• Prażak J., 1990. Studium hydrogeologiczne możliwości wykorzystania zasobów wód podziemnych z terenu Białego Zagłębia dla potrzeb aglomeracji Kielc. PG Kielce (praca niepubl.).
• Prażak J., 1994. Dokumentacja hydrogeologiczna rejonu eksploatacji (RE) Kielce. Oddział Świętokrzyski PIG, Kielce (praca niepubl.).
• Prażak J., 1996a. Mapa hydrogeologiczna Polski 1:50 000; ark. 815 „Kielce”, część tekstowa. Centralne Archiwum Geologiczne, PIG Warszawa.
• Prażak J., 1996b. Mapa hydrogeologiczna Polski 1:50 000; ark. 814 „Piekoszów”, część tekstowa. Centralne Archiwum Geologiczne, PIG Warszawa.
• Prażak J., 1997. Dokumentacja hydrogeologiczna rejonu eksploatacji (RE) Kielce. tereny ochronne ujęcia komunalnego Kielce-Białogon. Oddział Świętokrzyski PIG, Kielce (praca niepub.).
• Prażak J., 1999. Problemy ujęcia komunalnego wód podziemnych Kielce-Białogon. Przewodnik wycieczek hydrogeologicznych, IX Sympozjum Współczesne Problemy Hydrogeologii, Wyd. PIG, Warszawa - Kielce, 6-8.
• Prażak J., 2002. Antropogeniczne zmiany składu jonowego wód szczelinowo-krasowych poziomu środkowo- i górnodewońskiego w Górach Świętokrzyskich. Biul. PIG, 404, 165-176.
• Prażak J., Janecka-Styrcz K., Kowalczewska G. & Paciura W., 1996. Raport o jakości zwykłych wód podziemnych województwa kieleckiego na podstawie badań monitoringowych wykonanych w latach 1991-1995. Biblioteka Monitoringu Środowiska, PIOŚ i PIG, Kielce, 1-76.
• Prażak J. & Szczepański A., 1991. Charakterystyka głównych zbiorników wód podziemnych w masywie Świętokrzyskim. Współczesne Problemy Hydrogeologii, 5, 184-187.
• Prażak J., Szczepański A. & Haładus A., 1994. Wpływ intensywnej eksploatacji wód podziemnych na wzrost zagrożenia zanieczyszczeniami południowej części GZWP Kielce Nr 417. W: Kleczkowski A.S. (red.), Metodyczne podstawy ochrony wód podziemnych, KBN, Projekt 9 0615 91 01, Kraków, 1994, 369-396.
• Prażak J., Tracz M. & Maszońska D., 1984. Projekt badań hydrogeologicznych do kat. ,,B” ujęcia wód podziemnych z utworów dewonu śr. w Marzyszu dla potrzeb aglomeracji Kielc na tle stosunków hydrogeologicznych we wschodniej części synkliny gałęzicko- -bolechowicko-borkowskiej w Górach Świętokrzyskich. PG, Kielce (rękopis).
• Prażak J., Witczak S. & Żurek A., 2001. Problemy związane z oceną zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych w zlewniach rzek o przepływie limitowanym przez odpływ podziemny. Współczesne Problemy Hydrogeologii, 10, 1,235-243.
• Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 2004, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 876.
• Rubinowski Z., 1958. Wyniki badań geologicznych w okolicy Miedzianki Świętokrzyskiej. Biul. IG, 126, 143-149.
• Rubinowski Z., 1964. Rola i znaczenie krasu w dawnym świętokrzyskim górnictwie kruszcowym. Seminarium speleologiczne I Ogólnopolskiego Zjazdu Badaczy Krasu, Św. Katarzyna 1963, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, 58-59.
• Rubinowski Z., 1966. Strefowość hydrotermalnego okruszcowania w Górach Świętokrzyskich. Kwart. Geol., 10, 4, 1171-1172.
• Rubinowski Z., 1967a. Baryt w regionalnej metalogenezie Gór Świętokrzyskich. Kwart. Geol., 11,2, 458-459.
• Rubinowski Z., 1967b. Uwagi o wieku krasu kopalnego na Kadzielni. Kwart. Geol., 11, 2, 461-462.
• Rubinowski Z., 1971. Rudy metali nieżelaznych w Górach Świętokrzyskich i ich pozycja metalogeniczna. Biul. IG, 247, 1-166.
• Rubinowski Z., 1974. Badanie i udostępnianie jaskini Raj. Wyd. Geol., Warszawa, 1-223.
• Rubinowski Z., 1975. Obszary krasowe i jaskinie w Górach Świętokrzyskich i Niecce Nidziańskiej. Chrońmy Przyrodę Ojczystą, 5, 18-31.
• Rubinowski Z., 1977. Wpływ turystyki na stan zachowania jaskini Raj. Kras i Speleologia, 1, 29-41.
• Rubinowski Z., 1981a. Rudy metali na obszarze chęcińskim. Przewodnik LIII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego w 1981 r., Wyd. Geol., Warszawa, 183-188.
• Rubinowski Z., 1981b. Miedzianka. Przewodnik LIII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego w 1981 r., Wyd. Geol., Warszawa, 188-189.
• Rubinowski Z., 1981c. Góra Rzepka, kamieniołom Korzecko; dolomity i wapienie dewonu środkowego. Przewodnik LIII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego w 1981 r., Wyd. Geol., Warszawa, 179-183
• Rubinowski Z., 1995. Geologia, minerały i górnictwo złóż kruszców ołowiu typu karczówkowskiego w okolicach Kielc. W: Karczówka - historia, literatura, architektura, przyroda, 93-103, KTN, Kielce.
• Rubinowski Z. & Wójcik Z., 1978. Odsłonięcia geologiczne Kielc i okolic oraz problemy ich ochrony i zagospodarowania. Prace Muzeum Ziemi, 29, 95-121.
• Rubinowski Z. & Wróblewski T., 1986. Jaskinia Raj. Wyd. Geol., Warszawa, 1-175.
• Rzepa C., 1981. Wpływ zanieczyszczeń atmosfery i powierzchni terenu na własności fizykochemiczne i korozyjne wód krasowych w jaskini Raj. Prace Geogr. WSP w Kielcach, 227-229.
• Rzepa C., 1983. Wpływ przemysłowych zanieczyszczeń atmosfery i powierzchni terenu na własności fizyczno-chemiczne wód krasowych na przykładzie rezerwatu przyrody „Jaskinia Raj” koło Chęcin. Rocznik Świętokrzyski KTN, 10, 49-67.
• Rzonca B., 2000. Wyniki analizy próbnych pompowań w węglanowych skałach dewońskich w Górach Świętokrzyskich. Półrocznik AGH Inżynieria Środowiska, 5, 1, 175-183.
• Rzonca B., 2001a. Hydrogeologiczne własności węglanowych skał dewońskich w regionie świętokrzyskim. Biblioteka Główna AGH, Kraków, 1-136 (praca doktorska).
• Rzonca B., 2001b. Parametry filtracyjne węglanowych skał dewońskich w Górach Świętokrzyskich - interpretacja wyników próbnych pompowań w warunkach ustalonych i nieustalonych. Współczesne Problemy Hydrogeologii, 10, 1,257-262.
• Rzonca B., 2005. Hydrogeologiczne właściwości przestrzeni porowej dewońskich skał węglanowych w Górach Świętokrzyskich. Przegląd Geologiczny, 53, 5, 400-409.
• Rzonca B., Borczak S. & Prażak J., 2003. Wstępna ocena własności hydrogeologicznych matrycy dewońskich skał węglanowych (Góry Świętokrzyskie). Współczesne Problemy Hydrogeologii, 11, 1,211-214.
• Rzonca B., Gzyl M. & Gzyl G., 2005. Szczelinowatość dewońskich węglanowych skał zbiornikowych w Górach Świętokrzyskich na podstawie badań w kamieniołomach Kadzielnia i Trzuskawica. Współczesne Problemy Hydrogeologii, 12, 849-851.
• Rzonca B. & Prażak J., 2002. Zmienność parametrów filtracyjnych węglanowych skał dewońskich w Górach Świętokrzyskich. Biuletyn PIG, 404, 233-248.
• Samsonowicz J., 1917. Utwory dewońskie wschodniej części Gór Świętokrzyskich. Prace Tow. Nauk. Warsz., 20, 1-69.
• Samsonowicz J., 1934a. Ogólna mapa geologiczna Polski w skali 1:100 000, ark. Opatów. PIG, Warszawa.
• Samsonowicz J., 1934b. Objaśnienia arkusza Opatów. Ogólna mapa geologiczna Polski w skali 1:100 000. PIG, Warszawa. 117.
• Samsonowicz J., 1934c. Sprawozdanie z badań geologicznych w okolicy kopalni „Staszic” pod Słupią Nową. PIG, Posiedz. Nauk., 38, 21-23.
• Samsonowicz J., 1955. O górnym prekambrze (ryfteju) w Polsce. Przegląd Geologiczny, 12, 588-589.
• Sioma J., 1917. Nabljudienija i issledovanija po minierałogii i litołogii Łysogorija. Moskva, 1-220.
• Sobolev D., 1911. Putievoditiel dla geołogiceskoj ekskursji v Kielecko-Sandomirskij kraj. Izv. Vars. Politechn. Instit., Varsava, 1-55.
• Staśko S., 1996. Wody podziemne w skałach krystalicznych na podstawie badań wybranych obszarów Sudetów polskich. Prace Geolog.-Mineral., 53, Wyd. Uniw. Wrocławskiego, 1-87.
• Stupnicka E. & Stempień-Sałek M., 2001. Poznajemy Góry Świętokrzyskie. Wycieczki geologiczne. PWN, Warszawa, 1-173.
• Szczepańska J. et al., 1978. Studium wpływu eksploatacji górniczej prowadzonej na obszarze synkliny gałęzicko-bolechowickiej na stosunki wodne oraz zasięg szkodliwości oddziaływania do 1980 i 1990 roku. IHiGI AGH, Kraków (praca niepubl.).
• Szczepański A., 1981. Prognoza wpływu głębokiej eksploatacji odkrywkowej surowców skalnych na warunki wodne południowo-zachodniej części Gór Świętokrzyskich. Probl. Zagosp. Ziem Górs., PAN.
• Szczepański A., 1983. Prognoza wpływu głębokiej eksploatacji odkrywkowej surowców skalnych na warunki wodne południowo-zachodniej części Gór Świętokrzyskich. Rocznik Świętokrzyski KTN, 10 (1982), PWN, Warszawa - Kraków, 28-38.
• Szczepański A., 1985. Stosunki wodne w synklinie gałęzicko-bolechowicko-borkowskiej w warunkach eksploatacji surowców mineralnych (prognoza). Materiały III Ogólnopolskiego Sympozjum „Aktualne problemy hydrogeologii”, Kraków - Karniowice, Wyd. AGH, Kraków, 311-319.
• Szczepański A. et al. 1989a. Wyznaczenie obszarów chronionych. Zbiornik, Gałęzice. Bolechowice. Borków. 418 D2. Obszar Borków. W: Opracowanie zasad przestrzennego zagospodarowania obszarów chronionych dla głównych zbiorników wód podziemnych w Polsce, Archiwum IISiOŚ Politechniki Częstochowskiej (praca niepubl.).
• Szczepański A. et al. 1989b. Wyznaczenie obszarów chronionych. Zbiornik, Bodzentyn. 419 D2-3-T. W: Opracowanie zasad przestrzennego zagospodarowania obszarów chronionych dla głównych zbiorników wód podziemnych w Polsce, Archiwum IISiOŚ Politechniki Częstochowskiej (praca niepubl.).
• Szczepański A. et al., 1990. Wyznaczenie obszarów chronionych. Zbiornik, Gałęzice. Bo- lechowice. Borków. 418 D2. W: Opracowanie zasad przestrzennego zagospodarowania obszarów chronionych dla głównych zbiorników wód podziemnych w Polsce. Archiwum IISiOŚ Politechniki Częstochowskiej (praca niepubl.).
• Szczepański A. et al., 1984. Model hydrogeologiczny synkliny gałęzicko-bolechowicko-borkowskiej. IHiGI AGH, Kraków (praca niepubl.).
• Szulczewski M., 1977. Główne regiony facjalne w paleozoiku Gór Świętokrzyskich. Przegląd Geologiczny, 8-9, 428-432.
• Szulczewski M., 1981a. Dewon środkowy i górny zachodniej części Gór Świętokrzyskich. Przewodnik LIII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego w 1981 r., Wyd. Geol., Warszawa, 68-82.
• Szulczewski M., 1981b. Kadzielnia. Przewodnik LIII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego w 1981 r., Wyd. Geol., Warszawa, 110-115.
• Szulczewski M., 1981c. Stratygrafia utworów dewonu i dolnego karbonu w kamieniołomie Ostrówka. Przewodnik LIII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego w 1981 r., Wyd. Geol., Warszawa, 193-197.
• Szulczewski M. & Żakowa H., 1976. Nowe dane o famenie synkliny gałęzickiej. Biul. IG, 296,51-74.
• Tarnowska M., 1966. Nowe dane o budowie geologicznej rejonu Łagów. Iwaniska. Kwart. Geol., 10, 4, 1165-1166.
• Tomczyk H., 1974. Struktury epok tektonicznych bajkalskiej, kaledońskiej i waryscyjskiej. Góry Świętokrzyskie. W: Pożaryski W. (red.), Budowa geologiczna Polski, Tom 4: Tektonika. Część 1: Niż Polski, 128-197, Wyd. Geol., Warszawa.
• Turek S., 1973. Problem oceny charakteru dopływu wód do studni w skałach szczelinowych. Prace Hydrogeologiczne Instytutu Geologicznego, 4, 13-26.
• Uberna T., 1962. Zjawiska krasowe w dolomitach środkowodewońskich okolic Winnej koło Łagowa. Przegląd Geologiczny, 12, 648-650.
• Urban J. (red.), 1996. Jaskinie regionu świętokrzyskiego. PTPNoZ, Warszawa, 1-321.
• Urban J., 1999. Obiekty krasu kopalnego trzonu paleozoicznego Gór Świętokrzyskich - powaryscyjskie czy kenozoiczne. X Konferencja sozologiczna „Geologia i sozologia w regionie świętokrzyskim u schyłku XX wieku", PTGeol. oraz PIG OŚ, Kielce, 107-114.
• Urban J., 2002. Kras kopalny trzonu paleozoicznego Gór Świętokrzyskich. Streszczenia referatów wygłoszonych w 2001 roku. Tom XI, Oddział Poznański PTGeol., Instytut Geologii UAM, Poznań, 53-69.
• Walczowski A., 1962. Zjawiska krasowe w utworach paleozoicznych w okolicy Łagowa. Przegląd Geologiczny, 9, 457-460.
• Walczowski A., 1964. Zjawiska krasowe południowo-wschodniego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Ann. UMCS, 19, 2, sect. B, 29-54.
• Wierzbowski H., 1977. Regionalne interpretacje geologiczne na podstawie badań pstrego piaskowca z wypełnień krasowych w okolicach Chęcin (Góry Świętokrzyskie). Przegląd Geologiczny, 45, 7, 707-710.
• Wilk Z. & Motyka J., 1980. Zasobność wodna szczelinowo-krasowych utworów wschodniej części monokliny śląsko-krakowskiej. Rocznik PTGeol., 50, 3/4, 447-484.
• Wilk Z., Motyka J., Borczak S. & Makowski Z., 1985. Własności mikrohydrauliczne utworów wapienia muszlowego i retu południowej części monokliny śląsko-krakowskiej. Ann. Societ. Geol. Pol., 55, 3-4, 485-508.
• Wilk Z., Motyka J. & Celary M., 1982. Spostrzeżenia metodyczne w związku z badaniami szczelinowatości skał triasowych. Rudy i Met. Nieżel., 7, 303-307.
• Wilk Z., Motyka J. & Józefko I., 1984. Investigations os some hydraulic properties of karst solution openings and fractures. Ann. Societ. Geol. Pol., 54, 1-2, 15-43.
• Wiłun Z., 2000. Zarys geotechniki. WKiŁ, Warszawa. 1-724.
• WIOŚ, 1999. Stan środowiska w województwie świętokrzyskim w roku 1998 - raport. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Kielce, 1-239.
• WIOŚ, 2000. Stan środowiska w województwie świętokrzyskim w roku 1999 - raport. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Kielce, 1-269.
• Witczak S., Duda R. & Foryciarz K., 1999. Wydatek jednostkowy studni jako proponowana podstawowa charakterystyka wodonośności dla potrzeb Mapy hydrogeologicznej Polski 1:50 000. Współczesne Problemy Hydrogeologii, 9, 357-364.
• Witczak S., Duda R., Szklarczyk T. & Żurek A., 2001. Bilans wód podziemnych zlewni Koprzywianki. Archiwum ZHiOW AGH, Kraków (praca niepubl.).
• Witczak S., Duda R., Żurek A. & Szklarczyk T., 2003. Odwzorowanie warunków przepływu w różnych typach ośrodków hydrogeologicznych. Współczesne Problemy Hydrogeologii, 11, 1,481-489.
• Wolski P., Szczepański A. & Prażak J., 1995. Zmiany w stosunkach wodnych w obrębie południowego skrzydła synkliny kieleckiej wywołane eksploatacją wód podziemnych. Współczesne Problemy Hydrogeologii, 7, 1, 485-490.
• Wołoszyn B.W. & Wójcik Z., 1965. Jaskinie Gór Świętokrzyskich. Wierchy, 33 (1964), 98-124.
• Woś A., 1994. Typy pogody, regiony klimatyczne. W: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej, PAN, Warszawa.
• Woś A., 1999. Klimat Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 1-302.
• Wypych E., 1978. Wpływ kopalnictwa Białego Zagłębia na stan wód podziemnych w niecce bolechowickiej. Archiwum IHiGI AGH, Kraków (praca magisterska).
• Zuber A. & Motyka J., 1994. Matrix porosity as the most important parameter of fissured rocks for solute transport at large scales. Journal of Hydrology, 158, 19-46.
• Żak C., 1976. Charakterystyka hydrogeologiczna regionu świętokrzyskiego. Przegląd Geologiczny, 8, 479-482.
• Żak C., 1991. Region świętokrzyski. W: Budowa geologiczna Polski. T. VII: Hydrogeologia, 128-143, Wyd. Geol., Warszawa.
• Żak C. & Rogaliński J., 1972. Wpływ eksploatacji surowców mineralnych na stosunki hydrogeologiczne. Mat. IV Sesji Plen. Rady Nauk.-Ekonom. przy Prezydium WRN Kielce „Problemy Białego Zagłębia”, Kielce.
• Żakowa H., Szulczewski M. & Chlebowski R., 1983. Górny dewon i karbon synkliny borkowskiej. Biul. IG, 345, 5-134.