Złoża surowców mineralnych i zmiany środowiska naturalnego wywołane przez górnictwo na terenie Bukowna

Wójcik, A.J.; Chmura, J.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Złoża surowców mineralnych i zmiany środowiska naturalnego wywołane przez górnictwo na terenie Bukowna

Autorzy

Wójcik A.J. , Chmura J.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Deposits of natural resources and changes in the environment caused by mining in the area of Bukowno (Upper Silesia Region, Poland)

Języki publikacji

Abstrakty

Badany teren charakteryzuje się skomplikowaną budową geologiczną, a w konsekwencji dużym "nasyceniem" zmian środowiska naturalnego, wywołanego przede wszystkim działalnością górniczą, w zakresie eksploatacji różnych surowców mineralnych, w tym przede wszystkim rud cynku i ołowiu oraz piasku podsadzkowego. Niniejszy artykuł opracowano na podstawie analizy materiałów archiwalnych i publikacji oraz po przeprowadzeniu rozpoznania terenowego.

Complicated geological structure characterise the area of research. Big geological units in this region (Upper Silesian Coal Basin, Cracow Monocline) are separated by big and deep fault zone (Sławków Trough). Exploitation of natural resources existing in this area (zinc and lead ores, quaternary formations of sand) has led to enormous changes in the environment. As a result of restricting and finally closing down mining (zinc ores and sand mines) the area gradually regains its natural as well as tourist and recreational value. There are also a few places in the town especially distinguished to preserve them in unchanged form (i.e. Sztoła River Valley, Diabla Góra Hill).

Słowa kluczowe

złoża surowców mineralnych zmiany środowiska naturalnego ochrona przyrody i krajobrazu

fields of mineral raw materials changes of natural environments protection of nature and landscape

Wydawca

Wydawnictwa AGH

Czasopismo

Górnictwo i Geoinżynieria

Rocznik

2005

Tom

R. 29, z. 4

Strony

219--236

Opis fizyczny

Bibliogr. 71 poz.

Twórcy

autor

Wójcik A.J.

Muzeum Miejskie w Zabrzu

autor

Chmura J.

Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

Bibliografia

[1] Alexandrowicz S., Alexandrowicz Z. : Utwory triasowe w okolicach Strzemieszyc i Sławkowa. Biul. Inst. Geol., 152, 1960, 95-71
[2] Bednarczyk S. : Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych w Kopalni Piasku „Szczakowa". Przew. 72 Zjazdu Pol. Tow. Geol., 2001, 70-78
[3] Biernat B. : Cechy teksturalne piaszczystych osadów doliny pra-Przemszy. Geogr. Stud. et Disertationes, 8, 1984,17-34
[4] Bilan W.: Stratygrafia górnego triasu wschodniego obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Zesz. Nauk. AGH, Geologia, 2, 3,1976, 1-74
[5] Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce. Warszawa, Państw. Inst. Geol. 2002
[6] Bogacz K., Dżułyński C, Harańczyk C., Sobczyński P. : Origin of the ore-bearing dolomite in the Triassic of the Cracow-Silesian Pb-Zn district. Rocz. Pol. Tow. Geol., 45, 2, 1975, 139-155
[7] Bukowy S., Jura D. : Powierzchnia starszego paleozoiku regionu śląsko-krakowskiego. Prz. Geol., 30, 7, 1982,325-329
[8] Buła Z. : Problemy stratygrafii i wykształcenie osadów starszego paleozoiku północno-wschodniego obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Przew. 65 Zjazdu Pol. Tow. Geol., Sosnowiec, Pr. Nauk. Uniw. Śl., 1431, 1994, 31-57
[9] Buła Z.: Dolny paleozoik Górnego Śląska i zachodniej Małopolski. Pr. Państw. Inst. Geol., 171, 2000, 1-89
[10] Ekiert T. : Złoże kopalni Bolesław na tle geologii pomiędzy Sławkowem a Olkuszem. Biul. Inst. Geol., 1959, 1-118
[11] Ekiert F.: Budowa geologiczna podpermskiego podłoża północno-wschodniego obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Pr. Inst. Geol., 66, 1971, 1-77
[12] Gałkiewicz T. : Budowa strukturalno-tektoniczna śląsko-krakowskich złóż Zn-Pb. Rudy i Metale Nieżel., 22,6, 1977, 280-285
[13] Gałkiewicz T. : Prawidłowości wykształcenia śląsko-krakowskich złóż cynkowo-ołowiowych. Pr. Geol. Komis. Nauk Geol. PAN Kraków, 125, 1983, 1-76
[14] Gałkiewicz T., Śliwiński S.: Charakterystyka geologiczna śląsko-krakowskich złóż cynkowo-ołowiowych. Ann. Soc. Geol. Pol., 53, 1-4, 1983 (druk: 1985), 63-90
[15] Grodzicka-Szymanko W., Orłowska-Zwolińska T.: Stratygrafia górnego triasu północno-wschodniej części obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Kwart. Geol., 16, 1, 1972, 216-232
[16] Harańczyk C.: Metallogenic evolution of the Silesian-Cracov region. Pr. Inst. Geol., 95, 1979, 109-132
[17] Harańczyk C.: Ontogeneza dolomitów kruszconośnych. Prz. Geol. 29, 10, 1981, 513-518
[18] Kawulak M.: Objaśnienia do mapy geologiczno-gospodarczej Polski 1:50 000. Arkusz Olkusz (945). Warszawa, Państw. Inst. Geol., 1997, 1-34
[19] Kiersnowski H.: Litostratygrafia permu północno-wschodniego obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego - nowa propozycja. Prz. Geol., 39, 4, 1991, 198-203
[20] Kiersnowski H., Maliszewska A.: Grubookruchowe osady czerwonego spągowca w rejonie siewiersko-olkuskim w świetle nowych badań. Prz. Geol., 33, 4, 1985, 181-192
[21] Kotas A.: Zarys budowy geologicznej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Przew. 54 Zjazdu Pol. Tow. Geol., Warszawa, Wyd. Geol. 1982, 45-72
[22] Kotas A., Malczyk W.: Seria paraliczna piętra namuru dolnego Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. [w:] Karbon Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, Pr. Inst. Geol., 61, 1972, 329-425
[23] Kotlicka G. : Uwagi o paleogeografii dolnego odcinka pradoliny Przemszy. Biul Inst. Geol., 220, 1969, 325-346
[24] Kozioł S.: Budowa geologiczna Pustyni Błędowskiej. Biul. Państw. Inst. Geol., 65, 1952, 383-408
[25] Kurek S., Paszkowski M., Preidl M.: Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000. Ark. Jaworzno (944). Warszawa, Państw. Inst. Geol. 1994, 1-65
[26] Kurek S., Preidl M.: Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000. Ark. Olkusz (358). Warszawa, Państw. Inst. Geol. 1993, 1-60
[27] Lencewicz J.: Utwory dyluwialne i ukształtowanie powierzchni przedlodowcowej dorzecza Przemszy. Pr. Tow. Nauk. Warszaw., III - Wydz. Nauk Matem.-Przyr., 7, 1914, 1-161
[28] Lewandowski J., Zieliński T.: Analiza sedymentologiczna osadów kopalnej doliny Białej Przemszy na Wyżynie Śląskiej. Biul. Państw. Inst. Geol., 364, 1990, 127-151
[29] Lewandowski J., Zieliński T.: Wiek i geneza osadów kopalnej doliny Białej Przemszy (Wyżyna Śląska). Biul. Państw. Inst. Geol., 364, 1990b, 97-126
[30] Lis J., Pasieczna A.: Szczegółowa mapa geochemiczna Górnego Śląska 1:25 000. Promocyjny arkusz Sławków. Warszawa, Państw. Inst. Geol. 1999
[31] Łydka K. : O petrografii i sedymentacji pstrego piaskowca regionu śląsko-krakowskiego. Biul. Inst. Geol., 108, 1956, 1-194
[32] Mochnacka K., Sass-Gustkiewicz M.: Strefy kontaktów wapieni triasowych z dolomitami kruszconośnymi w złożu Zn-Pb kopalni „Pomorzany", rejon śląsko-krakowski. Prz. Geol., 29, 10, 1981, 521-524
[33] Paulo A. : Uwarunkowania środowiskowe docelowego zagospodarowania terenów pogórniczych okręgu olkuskiego. Przegl. Geol., 49, 8, 2001, 728-733
[34] Paszkowski M.: Basen dinantu w okolicach Krakowa - próba syntezy. Prz. Geol., 36, 4, 1988, 200-207
[35] Pawłowska J.: Kryteria podziału litostratygraficznego triasowej serii dolomitowej na obszarze śląsko-krakowskim. Kwart. Geol., 23, 3,1979, 601-616
[36] Perski Z., Żaba J. : Tektonika klastycznych utworów kambru i dewonu w Kluczach koło Olkusza (NE krawędź bloku górnośląskiego). Prz. Geol., 45, 1, 1997, 51-57
[37] Preidl M.: Objaśnienia do mapy geologiczno-gospodarczej Polski. 1:50 000. Arkusz Jaworzno (944). Warszawa, Państw. Inst. Geol. 1997. 1-45
[38] Roman L.: Wykorzystanie piasków Pustyni Błędowskiej. Warszawa, Pol. Wyd. Gospod. 1952, 1-70
[39] Sass-Gustkiewicz M.: 1975. Zinc and lead mineralization in collapse breccias of the Olkusz mine (Cracow-Silesian region, Poland). Roczn. Pol. Tow. Geol. 45, 3-4, 303-326
[40] Sass-Gustkiewicz M.: Górnośląskie złoża rud Zn-Pb w świetle migracji roztworów mineralizujących. Zesz. AGH, 1032, Geologia, 31, 1985, 1-119
[41] Sass-Gustkiewicz M., Dżułyński S., Ridge J.D.: The emplacement of Zn-Pb sulfide ores in the Cracow-Silesian district - a contribution to the understanding of the Mississippi Valley - type deposits. Econ. Geol., 77,2, 1982, 392-412
[42] Siedlecka A. : Osady permu na północno-wschodnim obrzeżeniu Zagłębia Górnośląskiego. Rocz. Pol. Tow. Geol., 34, 3,1964, 309-394
[43] Siedlecki S.: Zagadnienie stratygrafii morskich osadów triasu krakowskiego. Rocz. Pol. Tow. Geol., 18, 1949,191-277
[44] Stopa S.Z.: Podział stratygraficzny karbonu produktywnego w Zagłębiu Górnośląskim. Biul. Inst. Geol., 115, 1957, 263-288
[45] Śliwiński S.: Rozwój dolomitów kruszconośnych w obszarze śląsko-krakowskim. Pr. Geol. Komis. Nauk Geol. PAN Kraków, 57, 1969, 1-124
[46] Śliwiński S.: Dolomitycznośc formacji węglanowych regionu śląsko-krakowskiego. Prz. Geol., 29, 10, 1981, 532-535
[47] Szwedo J., Woźniak G., Kubajak A., Wyparło H., Rak W.: Ścieżki dydaktyczne po terenach rekultywowanych Kopalni Piasku „Szczakowa" S.A. Jaworzno, 1995
[48] Wodzicki A.: Origin of the Cracovian-Silesian Zn-Pb deposits. Ann. Soc. Geol. Polon., 57, 1-2, 1987,3-36
[49] Wyczółkowski J. : Wpływ morfologii powierzchni podłoża paleozoicznego na sedymentację osadów pstrego piaskowca i dolnego wapienia muszlowego. Biul. Inst. Geol., 243, 1971, 121-163
[50] Wyczółkowski J. : Stratygrafia piaskowca pstrego i dolnego wapienia muszlowego północno-wschodniego obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Biul. Inst. Geol., 278, 1974, 71-114
[51] Zieliński T, Lewandowski J. : 1990. Analiza sedymentologiczna osadów kopalnej doliny Białej Przemszy na Wyżynie Śląskiej. Biul. Państw. Inst. Geol., 364, 127-151
[52] Żaba J. : Uskoki przesuwcze strefy krawędziowej bloków górnośląskiego i małopolskiego. Prz. Geol., 43, 10, 1995, 838-842
[53] Żaba J. : Ewolucja strukturalna utworów dolnopaleozoicznych w strefie granicznej bloków górnośląskiego i małopolskiego. Pr. Państw. Inst. Geol., 166, 1999, 1-152
Opracowania
[54] Barzyk G.: Uproszczona dokumentacja geologiczna w kat. C1 złoża iłów ceramiki budowlanej „Bukowno Stare". Kraków, Arch. Geol. Woj., Małop. Urz. Woj. 1999
[55] Bednarczyk S.: Projekt zagospodarowania złoża piasków formierskich „Szczakowa". Jaworzno, Arch. Kop. Piasku Podsadzk. Szczakowa S.A. 1998
[56] Bednarczyk S.: Dodatek nr 13 do dokumentacji geologicznej w kategorii C1 i C2 złoża piasku podsadzkowego „Pustynia Błędowska - obszar pozostały". Jaworzno, Arch. Kop. Piasku Podsadzk. Szczakowa S.A. 1999
[57] Bielec B. : Projekt zagospodarowania złoża piasków podsadzkowych „Szczakowa - pole I". Jaworzno, Arch. Kop. Piasku Podsadzk. Szczakowa S.A. 2001
[58] Czarnecki A.: Dokumentacja geologiczna złoża czwartorzędowych piasków podsadzkowych „Szczakowa - Bukowno" w kat. B. Kraków, Arch. Geol. Woj., Małop. Urz. Woj. 1989
[59] Gansdorfer T.: Dodatek nr 5 do dokumentacji geologicznej złoża rud cynku i ołowiu „Olkusz" w kat. A + B + C1 + C2. Kraków, Arch. Geol. Woj., Małop. Urz. Woj. 1999
[60] Gansdorfer T.: Projekt zagospodarowania złoża rud cynkowo-ołowiowych „Olkusz" kopalni „Olkusz- -Pomorzany", rejon „Olkusz" w likwidacji. Olkusz, Arch. ZGH Bolesław 2000
[61] Iwański S.: Dodatek nr 2 do dokumentacji geologicznej w kat. B + C1 złoża piasków formierskich Szcza¬kowa. Jaworzno, Arch. Kop. Piasku Podsadzk. Szczakowa S.A. 1997
[62] Niedzielski B. : Dodatek nr 2 do dokumentacji geologicznej złoża cynku i ołowiu „Bolesław" w kategorii A + B. Kraków, Arch. Geol. Woj., Małop. Urz. Woj. 1993
[63] Piniecki T. : Dokumentacja geologiczna w kat. B+C2 złoża piasków podsadzkowych „Szczakowa-Pole III". Jaworzno, Arch. Kop. Piasku Podsadzk. Szczakowa S.A. 1997
[64] Piniecki T. : Dokumentacja geologiczna w kat. B złoża piasków podsadzkowych „Szczakowa-Pole II". Jaworzno, Arch. Kop. Piasku Podsadzk. Szczakowa S.A. 1997
[65] Piniecki T.: Projekt zagospodarowania złoża piasków podsadzkowych „Szczakowa Pole II" na lata 1997-2003. Jaworzno, Arch. Kop. Piasku Podsadzk. Szczakowa S.A. 1997
[66] Piniecki T. : Dodatek nr 2 do dokumentacji geologicznej w kat. B złoża piasków podsadzkowych „Szczakowa - Pole I". Kraków, Arch. Urząd Wojewódzki 1999
[67] Piniecki T.: Dokumentacja geologiczna w kategorii B złoża piasków podsadzkowych „Szczakowa-Pole IV". Jaworzno, Arch. Kop. Piasku Podsadzk. Szczakowa S.A. 1999
[68] Raczyński B. : Kompleksowa ocena oddziaływania Kopalni Piasku „Szczakowa" na środowisko. Jaworzno, Arch. Kop. Piasku Podsadzk. Szczakowa S.A. 1992
[69] Rekultywacja i zagospodarowanie terenów poeksploatacyjnych Kopalni Piasku Szczakowa S.A. Jaworzno, Arch. Kop. Piasku Podsadzk. Szczakowa S.A. 1999
[70] Walczak K., Socha J., Wnuk R.: Dodatek nr 3 (rozliczeniowy) do dokumentacji geologicznej złoża rud cynku i ołowiu „Bolesław" w kategorii A + B. Olkusz, Arch. ZGH Bolesław 1997
[71] Żero E.: Geologiczne warunki występowania ceramicznych glin permskich okolic Bukowna. Kraków, Arch. Geol. Woj., Małop. Urz. Woj. 1955

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-AGH5-0009-0025