Produkty dekompozycji szczątków organicznych na przykładzie masowego grobu w Niepołomicach

• Autorzy: Żychowski J. , Pawlikowski M. , Lach J.

Warianty tytułu

EN

Products from decomposition of organic compounds : example of a mass grave in Niepołomice near Cracow

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W celu oceny zjawisk dekompozycji masowego grobu w Puszczy Niepołomickiej przeprowadzono badania mineralogiczno-petrograficzne podłoża. Wykonano je za pomocą mikroskopów polaryzacyjnego oraz skaningowego wraz z przystawką elektronową EDS pozwalającą wykonać półilościowe analizy chemiczne. Ponadto zbadano koncentrację występujących w próbkach pierwiastków: Na, K, Mg, Ca, Cr, Mn, Fe, Ni, Cu, Zn, Cd, Al, Si, Pb, N, P, S, F, Cl i I za pomocą absorpcyjnej spektroskopii atomowej AAS. Badania prowadzono w miejscu pochówku, w jego bezpośrednim otoczeniu oraz w profilu porównawczym, odległym o około 300 m od masowego grobu. W pracy tej wykazano, że pierwiastki uwolnione podczas dekompozycji pozostają w środowisku masowego grobu, np. w wyniku sorpcji fosforu, wyznacznika procesu dekompozycji, na tleno-wodorotlenkach Fe. Na głębokości miejsca pochówku, wykazano wielokrotnie wyższe zawartości wielu pierwiastków: P, Cl, F, Na, Zn, Cu, S, N, K, Ca i I, których ilość znacznie wolniej maleje wraz z głębokością w porównaniu z profilem porównawczym. Badania te jednoznacznie wskazują na konieczność stosowania barier ochronnych wokół współczesnych cmentarzy w celu zabezpieczenia środowiska, a zwłaszcza wód gruntowych, przed ich niekorzystnym wpływem.

EN

In order to evaluate decomposition phenomena of the mass grave from Puszcza Niepołomicka (a forest near Niepołomice), mineral-petrography soil research was conducted by use of polarizing and scanning microscop equipped with EDS electron attachment allowing to perform semi--quantitive chemical analysis. Also, concentration of elements occurring in the samples was measured: Na, K, Mg, Ca, Cr, Mn, Fe, Ni, Cu, Zn, Cd, Al, Si, Pb, N, P, S, F, Cl and I by use of atomic absorption spectroscopy AAS. Research was conducted in the place of burial, its closest vicinity and in the comparative profile situated about 300 m away from the mass grave. In this work it was proved that elements released during the decomposition process remain in the mass grave environment, e.g. as a result of phosphorus sorption, decomposition process determinant, on oxide - Fe hydroxides. At the depth of the burial, significantly higher contents of many elements were analysed: P, Cl, F, Na, Zn, Cu, S, N, K, Ca and I, which drops significantly with the depth when compared to the comparison profile. This research unequivocally states that there is a necessity to use protection barriers around modern graveyards in order to protect the environment, especially groundwaters, from their adverse influence.

Słowa kluczowe

PL

cmentarz; ochrona środowiska; migracja pierwiastków

EN

cementery; environment protection; migration elements

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2006
• Tom: T. 32, z. 2
• Strony: 203--224
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Żychowski J.

• Akademia Pedagogiczna, Instytut Geografii, Zakład Ochrony i Kształtowania Środowiska Geograficznego, ul. Podchorążych 2, 31-860 Kraków

autor

Pawlikowski M.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Zakład Mineralogii, Petrografii i Geochemii; al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Lach J.

• Akademia Pedagogiczna, Instytut Geografii, Zakład Ochrony i Kształtowania Środowiska Geograficznego, ul. Podchorążych 2, 31-860 Kraków

Bibliografia

• Boskey A.L., 1981. Curent concept of physiology and biochemistry of calcification. Clinical Orthopedy, 16, 1-33.
• Kotlarczyk J. & Ratajczak T., 2002. Ochra karpacka z Czerwonek Hermanowskich koło Tyczyna. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków, 1-120.
• Pacheco A., Mendes J.M.B., Martins T., Hassuda S. & Kimmelmann A.A., 1991. Cemeteries: a potential risk to groundwater. Water Science and Technology, 24, 11, 97-104.
• Pawlikowski M., Koumouzelis M., Ginter B. & Kozłowski J.K., 2000. Emerging ceramic technology in structured Aurignacian hearths at Klisoura Cave 1 in Greece. Archaeol. Ethnol. Anthrop. Eurasia, 4, 19-29.
• Pawlikowski M. & Niedźwiedzki T., 2002. Mineralogia kości. Wyd. PAN, Oddział w Krakowie, 1-132.
• Rodrigues L. & Pacheco A., 2003. Groundwater contamination from cemeteries - cases of study. International Symposium „Environment 2010”, Situation and Perspectives for the European Union. Porto, Portugal, 6-10 May 2003, 1-6.
• Ucisik A.S., Rushbrook P., 1998. The impact of cemeteries on the environment and public health - an introduction briefing. WHO, Regional Office for Europe. World Health Organization. Rept. EUR/ICP/EHNA 01 04 01 (A), 1-11.
• Weiner S., Goldberg P. & Bar-Yosef O., 1993. Bone preservation in Kebara Cave, Israel using on site Fourier transform infra-red spectroscopy. J. of Archeol. Science, 20, 613-627.
• Van Haaren F.W.J., 1951. Cemeteries as sources of groundwater contamination. Water, 35, 16, 167-172.
• Żychowski J., Kolber M. & Górski P., 1996. Poster: Stan fizykochemiczny wód podziemnych w pobliżu cmentarzy. Ogólnopolskie Sympozjum „Dynamika zmian środowiska geograficznego pod wpływem antropopresji” (materiały konferencyjne), Kraków, 26-27.09.1996, 165-166, http://www.zychowski.netlook.pl/
• Żychowski J., 2000. Wpływ masowego grobu zlokalizowanego w utworach aluwialnych na jakość środowiska przyrodniczego. 49 Zjazd Polskiego Towarzystwa Geograficznego „Środowisko przyrodnicze i gospodarka Dolnego Śląska u progu trzeciego tysiąclecia”, Szklarska Poręba 20-24 IX 2000 r., Wrocław 2000, 161-167, http://www.zy- chowski.netlook.pl/
• Żychowski J., Lach J. & Kolber M., 2000. Właściwości fizycznochemiczne wód podziemnych nekropolii Polski południowo-wschodniej. W: Burchard J. (red.) Stan i antropogeniczne zmiany jakości wód w Polsce, Vol. I. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 249-261, http://www.zychowski.netlook.pl/