Ruda żelaza z dawnych kopalń pod Bobrowcem (Tatry Zachodnie)

• Autorzy: Paulo A. , Panajew P.

Warianty tytułu

EN

Iron ore from historical mines of Bobrowiec (Western Tatra Mountains)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Po raz pierwszy opisano enigmatyczną rudę żelaza, która była wydobywana na południowo--zachodnich zboczach Bobrowca w Tatrach Zachodnich w pierwszej połowie XIX wieku. Jej składnikami są hematyt, goethyt i lepidokrokit, występujące w formie spoiwa drobnoziarnistych piaskowców i mułowców dolnego triasu oraz drobnych żył przecinających te skały. Ruda żelaza ma cechy utworu wtórnego. Tworzy ona czapę wietrzenia i żyłki powstałe wskutek tektonicznej remobilizacji w strefie nasunięcia jednostki kriżniańskiej na autochton wierchowy. Pierwotna ruda występowała prawdopodobnie w formie soczewki siarczków żelaza w osadzie mułowcowo-ilastym źle przewietrzanego basenu. Zawartość żelaza w rudzie utlenionej wynosi około 30%. Praca rzuca nowe światło na genezę rud żelaza i warunki facjalne w serii osadowej dolnego triasu Tatr

EN

An enigmatic iron ore which was exploited on the southwest slopes of Bobrowiec in the Western Tatra Mountains at the early XIX century, was described for the first time. It consists mainly ot hematite, goethite, and lepidocrokite cementing fine grained Lower Triassic sandstones and mudstones or forming secondary veinlets. The iron hydroxides and oxide appear as secondary minerals. They form gossan and tectonically remobilization veinlets, resulting from thrusting Kriżna unit against High Tatric autochthon. Primarily iron was probably deposited in the form of thin sulphide lens along with silty-clay sediments in an isolated euxinic basin. The ore contains roughly 30% Fe. New light on the genesis of iron ores and facies within sedimentary series of Lower Triassic in the Tatra is thrown

Słowa kluczowe

PL

geneza rud żelaza; trias autochtoniczny; werfen; Tatry Zachodnie; Bobrowiec; płaszczowina kriżniańska; historia górnictwa

EN

genesis of iron ore; autochtonous Triassic (Werfenian) beds; Western Tatra Mts.; Bobrowiec; Krizna nappe; history of mining

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2006
• Tom: T. 32, z. 2
• Strony: 99--115
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., rys.

Twórcy

autor

Paulo A.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Katedra Geologii Gospodarczej i Ochrony Złóż, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Panajew P.

• KGHM Polska Miedź S.A., ZG „Polkowice-Sieroszowice”; Kaźmierzów, 59-101 Polkowice

Bibliografia

• Bac M., 1971. Tektonika jednostki Bobrowca w Tatrach Zachodnich. Acta Geol. Polon., 21, 279-315.
• Bac-Moszaszwili M., 1993. Struktura zachodniego zakończenia masywu tatrzańskiego. Ann. Soc. Geol. Polon., 63, 167-193.
• Bac-Moszaszwili M., Burchart J. & Głazek J. et al., 1979. Mapa geologiczna Tatr Polskich 1:30 000. Wyd. Geol. Warszawa.
• Bąk B. & Radwanek B., 1978. Charakterystyka mineralogiczna rud żelaza w triasowych utworach Tatr Polskich. Geologia, 4, 3, 69-75.
• Gaweł A., 1966. Minerarium po śladach robót górniczych w „Srebrnych Górach” w Tatrach Zachodnich. Prace Muzeum Ziemi, 8, 7-29
• Guzik K. & Kotański Z., 1963. Tektonika regli zakopiańskich. Acta Geol. Polon., 13, 3/4.
• Hutchison Ch.S., 1983. Economic deposits and their tectonic setting. The Macmillan Press Ltd., London, 1-365.
• Jaroszewski W., 1958. Tektonika serii wierchowej na wschodnim zboczu Bobrowca. Acta Geol. Polon, 8,2,305-315.
• Jost H., 1962. O górnictwie i hutnictwie w Tatrach Polskich. Wyd. Nauk.-Techn., Warszawa, 1-183.
• Jost H. & Paulo A., 1985. Złoża, dawne górnictwo i przemysł. Mapa 1:50 000. Atlas TPN, TPN & PTPNoZ, Zakopane - Kraków.
• Kasiński J.R., 1981. Dolomity komórkowe triasu wierchowego Tatr Polskich. Prz. Geol., 29, 10, 524-529.
• Kotański Z., 1959. Nowe badania nad tektoniką serii wierchowej. Biul. Inst. Geol., 149, 159-175.
• Kotański Z., 1961. Tektogeneza i rekonstrukcja paleogeografii pasma wierchowego w Tatrach (seria bobrowiecka). Acta Geol. Polon., 11, 2-3, 307-313.
• Kotański Z., 1963. Stratygrafia i litologia triasu regli zakopiańskich. Acta Geol. Polon., 13, 3-4, 317-385.
• Kotański Z., 1965. Analogie litologiczne triasu tatrzańskiego z triasem wschodnioalpejskim. Rocznik Pol. Tow. Geol., 35, 2, 143-162.
• Kotański Z., 1979. Trias tatrzański. Prz. Geol., 27, 7, 369-377.
• Lefeld J. & Staniszewska A., 1997. Trasa B-4. Przewodnik LXVIII Zjazdu PTG, Zakopane. Warszawa, 181-186.
• Liberak M.A., 1927. Górnictwo i hutnictwo w Tatrach Polskich. Wierchy, 5, 13-30.
• Nemcok J. et al., 1994. Geologicka mapa Tatier. Geol. Ustav D. Stura, Bratislava.
• Nyka J., 1978. Tatry Polskie - przewodnik. Wyd. 3. Wyd. Sport i Turystyka, Warszawa.
• Passendorfer E., 1951. Trias tatrzański. W: Regionalna geologia Polski, 1, 1, 29-48. Pol. Tow. Geol., Kraków.
• Passendorfer E., 1983. Jak powstały Tatry. Wyd. 7. Wyd. Geol., Warszawa, 1-286.
• Paulo A., 1979. Tatrzańskie złoża kopalin. Prz. Geol., 27, 7, 396-399.
• Paulo A., 1997. Przyczynek do studiów mineralizacji w Tatrach. Prz. Geol., 45, 9, 908-909.
• Paulo A., w druku. Utwory mineralne w skałach osadowych Tatr. W: Geologia Tatr, PWN.
• Rabowski F., 1921. O triasie wierchowym w Tatrach. Spraw. PIG, 1, 205-207.
• Rabowski F., 1959. Serie wierchowe Tatr Zachodnich. Prace IG, 27, 1-178.
• Wójcik Z., 1959. Serie wierchowe południowych zboczy Bobrowca. Acta. Geol. Polon., 9, 2, 165-197.
• Zwoliński S., 1966. Kopalnia w Bobrowcu. Wierchy, 34, 148-158.