Kształtowanie się wybranych właściwości inicjalnej gleby na zrekultywowanej w kierunku leśnym hałdzie górnictwa miedzi

• Autorzy: Wójcik J. , Kowalik S.

Warianty tytułu

EN

The formation of selected properties of the initial soil on the waste heap from copper mining, under forest-directed reclamation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Podstawowym zadaniem etapu biologicznego rekultywacji w kierunku leśnym pogórniczych terenów bezglebowych jest dynamizowanie wzrostu wprowadzonych nasadzeń oraz stymulowanie procesów glebotwórczych. W trakcie rekultywacji, poprzez zabiegi techniczne i biologiczne kształtowane są cechy inicjalnych gleb, których właściwości mają decydujący wpływ na wartość odtwarzanych ekosystemów leśnych. Celem podjętych badań było określenie wpływu czterech gatunków drzew na właściwości inicjalnej gleby, 8 lat od wykonania zalesień rekultywacyjnych na hałdzie skały płonnej górnictwa rud miedzi. W pracy przedstawiono wyniki dotyczące akumulacji materii organicznej, węgla organicznego i azotu, a także wybranych właściwości fizycznych i chemicznych objętej badaniami inicjalnej gleby. Uzyskane wyniki wskazują na dynamiczny przebieg procesów glebowych na objętej badaniami hałdzie, świadczy o tym kształtowanie się charakterystycznych dla inicjalnych gleb leśnych poziomów akumulacji zawierających już znaczące ilości zasobnej w azot materii organicznej. Zarysowała się również, w warstwie 0-10 cm, tendencja korzystnych zmian takich właściwości, jak gęstość objętościowa, odczyn i zasobność w składniki pokarmowe dla roślin. Na obecnym etapie rozwoju inicjalnej gleby wpływ składu gatunkowego zalesień dotyczył w sposób jednoznaczny tylko akumulacji materii organicznej i azotu

EN

Basic task of the biological stage of forest-directed reclamation of post-mining soilless areas is to speed up the growth of introduced plantations and stimulate soil-forming processes. During the reclamation, through technical and biological procedures the properties of initial soils are formed. Such properties have crucial influence on the value of the restored forest ecosystems. The goal of the carried out studies was to define the influence of four tree species on the properties of the initial soil, 8 years after the forestation of the waste heap of sterile rocks from the copper mining. In the paper the results referring to the accumulation of organic matter, organic carbon and nitrogen were presented as well as the selected physical and chemical properties of the studied initial soil. The obtained results indicate dynamic course of soil processes on the studied waste heap. This can be proved by the formation of characteristic for initial forest levels of accumulation already containing significant quantities of nitrogen-rich organic matter. In the layer 0-10 cm, the trend of favourable changes has appeared. This includes volume density, pH reaction and the content of nutrients. At the present stage of the development of initial soil the influence of the species composition of the forests could only be clearly seen in the accumulation of the organic matter and nitrogen

Słowa kluczowe

PL

gleby; górnictwo miedzi; rekultywacja gruntów

EN

soils; copper mining; soil reclamation

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2006
• Tom: T. 11, z. 1
• Strony: 87--99
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Wójcik J.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska, Zakład Kształtowania i Ochrony Środowiska

autor

Kowalik S.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska, Zakład Kształtowania i Ochrony Środowiska

Bibliografia

• [1] Brożek S.: Przekształcanie górskich gleb porolnych przez olszę szarą. Kraków, Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej, nr 194, 1993
• [2] Gilewska M.: Rekultywacja biologiczna gruntów pogórniczych na przykładzie KWB „Konin”. Roczniki AR w Poznaniu, rozprawy naukowe, nr 211, 1991
• [3] Gołębiowska J., Bender J.: Czynniki warunkujące powstawanie poziomu próchnicznego w procesie rekultywacji zwałowisk. Arch. Ochr. Środowiska, 1–2, 1983, 65–75
• [4] Kowalik S., Krzaklewski W., Wójcik J.: Projekt etapu technicznego i biologicznego rekultywacji uzupełniającej hałd R-VII, R-VIII i R-G w ZG „Rudna”. Kraków, Archiwum Zakładu Kształtowania i Ochrony Środowiska AGH 1994
• [5] Kowalik S.: Właściwości chemiczne gleb industrioziemnych użytkowanych rolniczo i leśnie na zrekultywowanym zwałowisku Kopalni Siarki „Machów”. Rocz. Gleb., t. LV, nr 2, 2004, 239–249
• [6] Kowalik S., Wójcik J.: Symptomy rozwoju procesu glebotwórczego pod zalesieniami rekultywacyjnymi na spągu wyrobiska kopalni piasku „Szczakowa”. Kraków, Półrocznik AGH Inżynieria Środowiska, t. 10, z. 2, 2005
• [7] Krzaklewski W., Mikłaszewski A.: Rekultywacja zwałów nadkładu w górnictwie węgla brunatnego w Polsce. Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej, nr 79, 1996, 215–218
• [8] Mucha W., Sienkiewicz A., Cichocka I.: Wpływ różnych sposobów przygotowania gleb w ekosystemie leśnym na przemiany materii organicznej. Rocz. Gleb., t. XXXVII, nr 2–3, 1986
• [9] Pokojska U.: Rola próchnicy w kształtowaniu odczynu, właściwości buforowych i pojemności jonowymiennej gleb leśnych. Rocz. Gleb., t. XXXVII, nr 2–3, 1986
• [10] Rumpel C., Kogel-Knabner I., Huttl R.F: Organic matter composition and degree of humification in lignite-rich mine soils under a chronosequence of pine. Plant and Soil, 213, 1999, 161–168
• [11] Skawina T., Wąchalewski T.: Powstawanie próchnicy w wyniku biologicznej rekultywacji gleb na terenach pogórniczych. XIX Ogólnopolski Zjazd Naukowy P. T. Gleb, Katowice – Kraków – Puławy 1972
• [12] Węgorek T.: Zmiany niektórych właściwości materiału ziemnego i rozwój fitocenoz na zwałowisku zewnętrznym Kopalni Siarki w wyniku leśnej rekultywacji docelowej. Rozprawy Naukowe AR w Lublinie, nr 275, 2003
• [13] Wójcik J., Kowalik S.: Ocena efektywności rekultywacji leśnej hałd skał odpadowych w Zakładach Górniczych Miedzi „Rudna”. Półrocznik AGH Inżynieria Środowiska, t. 8, z. 2, 2002
• [14] Wójcik J.: Biodynamiczna metoda leśnej rekultywacji na przykładzie zboczy zwałowiska Kopalni Węgla Brunatnego „Adamów”. Kraków, Arch. Zakładu Kształtowania i Ochrony Środowiska WGGiIS AGH 2002 (rozprawa doktorska)
• [15] Wójcik J.: Kształtowanie się wybranych właściwości fizycznych inicjalnych gleb na zwałowisku zewnętrznym KWB „Adamów”. Półrocznik AGH Inżynieria Środowiska, t. 8, z. 2, 2003