Przejawy ruchów neotektonicznych i współczesnych w bocheńskiej kopalni soli kamiennej

• Autorzy: Toboła T. , Bezkorowajny A.

Warianty tytułu

EN

Neotectonic and recent movements revealed in the Bochnia salt mine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania nad neotektoniką i współczesnymi mchami tektonicznymi Karpat oraz przyległych struktur geologicznych trwają już od kilkudziesięciu lat. Rejon Bochni położony na granicy Karpat fliszowych i zapadliska przedkarpackiego zaliczony został w oparciu o badania geologiczne i geomorfologiczne do stref podnoszonych neotektonicznie. Złoże soli kamiennej Bochnia, eksploatowane od połowy XIII wieku, może stanowić bardzo dobry obiekt do obserwacji zjawisk geodynamicznych oraz wpływu neotektonicznych i współczesnych ruchów na wgłębną budową geologiczną. W niniejszej pracy autorzy podjęli próbę analizy występowania przejawów współczesnych i neotektonicznych ruchów w obrębie górotworu kopalni. Podstawowym celem było wyznaczenie takich wskaźników, które umożliwiałyby jednoznaczne stwierdzenie istnienia ruchów tektonicznych po ostatecznym uformowaniu się złoża oraz współczesnych, związanych wyłącznie z możliwymi dalszymi ruchami Karpat. Na podstawie przeprowadzonych w kopalni obserwacji za wskaźniki takie uznano: deformacje utworów wtórnych, żyły soli włóknistych, zaburzenia niektórych powierzchni nieciągłości i zróżnicowany stopień zaciskania wyrobisk górniczych

EN

Examination of neotectonics and recent tectonic movements of the Carpathian mountains and neighbouring geological structures have been carried out since a few decades. On the basis of geological and geomorphological examination Bochnia, the district situated at the border of the Carpathian flysch and the Carpathian Foredeep, has been ranked among neotectonically uplifted structures. The Bochnia salt deposit has been exploited since middle of the 13th century and may be a very convenient object for the study of geodynamic events and influence of neotectonic and recent movements on geological structure of the deposit. In the present paper the authors make an attempt at evaluation of recent and neotectonic movements within the rock mass. The main task was to distinguish such indicators which would make it possible to recognize the presence of tectonic movements originating after the last stage of salt deposit formation as well as those resulting from present-day activity of the Carpathians. Observations carried out in the Bochnia salt mine enable us to list the following indicators as: deformations of such secondary rocks as fibrous salt veins, disturbances of some surfaces of discontinuity and differentiated rate of convergence of the mine galleries

Słowa kluczowe

PL

zapadlisko przedkarpackie; miocen; złoża soli; neotektonika

EN

Carpathian Foredeep; Miocene; salt deposit; neotectonics

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2006
• Tom: T. 32, z. 1
• Strony: 5--19
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys.

Twórcy

autor

Toboła T.

• Akademia Górniczo-Hutnicza; Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Zakład Złóż Rud i Soli, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Bezkorowajny A.

• A&B Flint, ul. Głowackiego 18a, 32-800 Brzesko

Bibliografia

• Fischer S., 1962. Dzieje bocheńskiej żupy solnej. Mat. z prac Państw. Rady Górnictwa, 3(E3), 1-162.
• Garlicki A., 1968. Autochtoniczna seria solna w miocenie Podkarpacia między Skawiną a Tarnowem. Biul. IG, 215, 5-78.
• Garlicki A., 1979. Sedymentacja soli mioceńskich w Polsce. Prace Geologiczne PAN, 119, 1-67.
• Jarosiński M., 1997. Rozwarstwienie współczesnego pola naprężeń w zachodniej części polskich Karpat zewnętrznych. Prz. Geol., 45, 8, 768-776.
• Poborski J., 1952. Złoże solne Bochni na tle geologicznym okolicy. Biul. Inst. Geol., 78, 1-160.
• Poborski J. & Skoczylas-Ciszewska K., 1963. O miocenie w strefie nasunięcia karpackiego w okolicy Wieliczki i Bochni. Rocz. Pol. Tow. Geol., 33, 3, 339-348.
• Tarka R., 1992. Tektonika wybranych złóż soli w Polsce na podstawie badań mezostrukturalnych. Prace PIG, CXXXVII, 1-47.
• Wójcik A. & Zuchiewicz W., 1979. Dotychczasowy stan badań nad neotektoniką Karpat Zachodnich. Prz. Geol, 8, 458-461.
• Zuchiewicz W., 1984a. Ewolucja poglądów na genezę i wiek karpackich powierzchni zrównania. Prz. Geol., 8-9, 468-477.
• Zuchiewicz W., 1984b. Neotectonic movements in the Carpathians. Tectonophysics, 104, 195-204.
• Zuchiewicz W., 1984c. Late Neogene-Quarternary tectonics of the Polish Carpathians in the light of neotectonic mapping. Tectonophysics, 108, 51-69.
• Zuchiewicz W., 1986. Plio/Quaternary Crustal Movements in the Polish Carpathians. Gerlands Beitr. Geophysik, 95 (2), 106-116.
• Zuchiewicz W., 1987. Ewolucja i strukturalne założenia sieci rzecznej Karpat w późnym neogenie i wczesnym czwarorzędzie. W: Problemy młodszego neogenu i eopejstocenu w Polsce, 211-225, Wyd. Ossolineum, Wrocław.
• Zuchiewicz W., 1992. Pozycja stratygraficzna tarasów Dunajca w Karpatach Zachodnich. Prz. Geol., 7, 436-445.
• Zuchewicz W., 1993. Dorobek badań neotektonicznych w Polsce w latach 1970-1990: próba podsumowania. Prz. Geol., 5, 360-370.
• Zuchiewicz W., 1995. Selected aspects of neotectonics of the Polish Carpathians. Folia Quaternaria, 66, 145-204.
• Zuchiewicz W., 1998. Quaternary tectonics of the Outer West Carpathians, Poland. Tectonophysics, 297, 121-132.
• Zuchiewicz W., 1999a. Przydatność metod morfometrycznych w ocenie tendencji neotektonicznych Karpat polskich. Prz. Geol., 9, 851-854.
• Zuchiewicz W., 1999b. Zróżnicowane tempo erozji rzecznej w polskich Karpatach zewnętrznych: wskaźnik młodych ruchów tektonicznych? Prz. Geol., 9, 854-858.
• Zuchiewicz W., 2001. Geodynamika i neotektonika polskich Karpat zewnętrznych. Prz. Geol., 49, 8,710-716.