Różowa sól kamienna do produkcji galanteryjnych wyrobów solnych - geologiczne warunki występowania, własności i metody pozyskiwania w Kopalni Soli "Kłodawa"

• Autorzy: Czapowski G. , Misiek G. , Poborska-Młynarska K. , Tomassi-Morawiec H.

Warianty tytułu

EN

Pink rock salt for production of salt fancy goods - its occurrence, characteristics and exploitation methods in "Kłodawa" Salt Mine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Barwna sól kamienna, szczególnie o zabarwieniu różowym, pomarańczowym i czerwonym, staje się coraz bardziej poszukiwanym surowcem do wytwarzania ozdobnych przedmiotów, takich jak lampy solne, rzeźby itp. Barwne sole kamienne występują w wielu złożach Europy i świata, o czym świadczy zamieszczony w artykule przegląd światowych złóż soli kamiennej. Sól barwna w Polsce jest obecnie eksploatowana w jednym złożu - w kłodawskim wysadzie solnym, w Kopalni Soli "Kłodawa", głównie jako surowiec dla przemysłu spożywczego, chemicznego i jako sól drogowa. W ostatnich latach kopalnia podjęła uboczną produkcję soli różowej przeznaczonej do wytwarzania tzw. galanterii solnej. Podjęte zostały wstępne badania mające na celu udokumentowanie geologicznej pozycji w złożu "galanteryjnych" odmian soli różowej. Prezentowana praca zawiera charakterystykę właściwości i geologicznych warunków występowania oraz klasyfikację i sposoby pozyskiwania soli różowej dla celów produkcji galanteryjnej ze złoża kłodawskiego.

EN

Colored rock salt types, especially pink, orange and red ones, become a more demand material for production of fancy salt goods such as salt lamps, chandelier, sculptures etc. Colored rock salts occur in many salt formations and deposits in Europe and in the world as it was illustrated by a short review of selected rock salt deposits. In Poland the discussed colored rock salts are exploited only in one salt deposit, located in the Kłodawa salt diaper (by the "Kłodawa" Salt Mine), mainly for alimentary and chemical industry and for road treatment. Last years the mine has excavated a small amount of pink salt for production of mentioned above salt fancy goods and the increased demand for this raw material initiated studies on characteristics and geological position of pink salt within the salt deposit, enabling future prediction and calculation of its resources. Preliminary characteristics of features and the geological situation as well as a classification and exploitation methods of pink rock salt were presented in the paper.

Słowa kluczowe

PL

sól różowa; perm (cechsztyn); galanteria solna; Polska

EN

pink salt; Permian (Zechstein); salt fancy goods; Poland

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2005
• Tom: T. 31, z. 2
• Strony: 167--188
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Czapowski G.

• Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Misiek G.

• Kopalnia Soli „Kłodawa”, al. 1000-lecia 2, 62-650 Kłodawa

autor

Poborska-Młynarska K.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Tomassi-Morawiec H.

• Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• Chandij M. 1976. Geochemiczna regionalizacja jakościowa złóż soli w kopalniach kujawskich. Kraków, Prace Geologiczne PAN, 91, 1–80.
• Charysz W. 1971. Nowy zarys stratygrafii formacji cechsztyńskiej w rejonie kujawskim. Mat. Kolokwium, Wyd. AGH, Kraków, 19–25.
• Charysz W. 1973. Cechsztyńskie piętro soli młodszych (Z3) w regionie kujawskim. Prace IG, 75, 1–68.
• Czapowski G., 1994. Facies characteristics and distribution of the Zechstein (Upper Permian) salt deposits of PZ3 (Leine) Cycle in Poland. Bull. Pol. Academ. des Sciences, Earth Sciences, 41, 4, 229–237.
• Czapowski G., 1995a. Salt facies of the Upper Permian. In: Maliszewska A. &, Wagner R. (eds), XIII International Congress on Carboniferous-Permian. Guide to Excursion A3. Wyd. PIG, Warszawa, 85–96.
• Czapowski G., 1995b. Upper Permian (Zechstein) salt deposits on theory Pericline – characteristics, origin and economic value. Prace PIG, 150, 35–60.
• Czapowski G., Langer-Kuźniar A., Peryt T.M., Tomassi-Morawiec H., Starnawska E., Fijałkowska-Mader A., Cebulak S., Misiek G., Kolonko P., Kowalewicz W.M., Wowniuk S., Bukowski K., Toboła T., Skowroński L. & Dobroszycka T., 2002. Geneza zubrów cechsztynu (górny perm) z obszaru Polski. Sprawozdanie merytoryczne z realizacji projektu nr 9T12B 00219. KBN, Warszawa, 1–138.
• Griniw S.P., 1994. Sklad i korelacja litostratygraficzna soli złoża kałużsko-hołyńskiego (ukraińskie Przedkarpacie). Prz. Geol., 42, 9, 748–750.
• Hanczke T., 1969. Mineralogia i petrografia soli cechsztyńskich kopalni Kłodawa. Prace Muzeum Ziemi, 16, 3–52.
• Kirchner E., Schramm J.-M., Tichy G. & Vetters W., 1978. Geological excursion to Austria. Univ. of Salzburg, Salzburg, 1–192.
• Konstantynowicz E., 1989. Geologia surowców mineralnych. Tom III. Surowce Chemiczne. Uniw. Śląski, Katowice, 1–202.
• Koryń S.S., 1994. Budowa geologiczna mioceńskich formacji solonośnych ukraińskiego Przedkarpacia. Prz. Geol., 42, 9, 744–747.
• Poborski J., 1960. Cechsztyńskie zagłębie solne Europy środkowej na ziemiach polskich. Prace IG, 30, II, 355–366.
• Rosell Ortiz L.R. & Orti Cabo F., 1982. The Saline (Potash) Formation of the Navarra basin (Upper Eocene, Spain). Petrology. Barcelona, Rev. del Inst. Invest. Geol. Dep. Provincial, Univ. de Barcelona, 35, 71–121.
• Sonnenfeld P., 1995. The color of rock salt – a review. Sedim. Geology 94, 2, 267–276.
• Ślizowski K., Gilewicz W.J., Kasprzyk W., Lankof L., Ney R., Pawlikowski M., Przewłocki K. & Ślizowski J., 2001. Interpretacja wyników badań laboratoryjnych właściwości zubrów brunatnych i hematytowych dla oceny ich przydatności do składowania odpadów promieniotwórczych. Temat nr 46 (C-2) . IGSMiE PAN, Kraków, 1–185.
• Ślizowski K. & Saługa P., 1996. Surowce mineralne Polski. Surowce chemiczne, sól kamienna. Wydaw. Centrum PPGSMiE PAN, Kraków, 1–179.
• Wachowiak J., 1998. Studium mineralogiczne skał chemicznych i silikoklastycznych wysadu solnego Kłodawa. Praca doktorska, AGH, Kraków, 1–171.
• Wagner R., 1994. Stratygrafia i rozwój basenu cechsztyńskiego na Niżu Polskim. Prace PIG, 146, 1–71.
• Werner Z., 1972. Dokumentacja geologiczna zasobów złoża soli kamiennej kopalni soli „Kłodawa” w Kłodawie kat. A + B + C CAG PIG, Warszawa, 1–111.
• Werner Z., Poborski J., Orska J., Bąkowski J., 1960. Złoże solne w Kłodawie w zarysie geologiczno-górniczym. Prace IG, 30, 2, 467–512.
• Wysockij E.A., Gybin W.N., Cmycznik A.D., Szemiet S.F. & Jaszin I.A., 2003. Miesto rożdienija kalijnych soliej Biełorusji; gielogija i racjonalnoje niedropolzowanije . Mińsk, 1–264.
• Vysotskiy E.A., Mahnach A.A., Peryt T.M. & Kruchek S.A. (in press). Lower Permian evaporites of the Pripiac Trough (Belorus): a record of various sedimentary environments and origins. Sedim. Geology .