Gąbki krzemionkowe i wapienne oksfordu z Zalasu pod Krakowem

• Autorzy: Małecki J.

Warianty tytułu

EN

Oxfordian siliceous and calcareous sponges from Zalas near Kraków

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy oznaczono, opisano i udokumentowano rysunkami zespół gąbek krzemionkowych i wapiennych, stwierdzony w marglisto-wapiennych osadach budujących biohermy gąbkowe w Zalasie pod Krakowem. W bogatym materiale gąbkowym, liczącym około 5000 okazów, stwierdzono zbiór ponad 150 gatunków gąbek złożony ze 132 gatunków gąbek krzemionkowych oraz z 21 gatunków gąbek wapiennych. W zbiorach pozostało jeszcze około 20 gatunków gąbek, które nie zostały opisane ze względu na stan zachowania i ubogi materiał dokumentacyjny. W biohermach gąbkowych z Zalasu dominują gatunki z rodzaju Cnemidiastrum. Występujące w biohermach gatunki z tego rodzaju i ich fragmenty są nieraz tak liczne, iż tworzą miejscami zlepy gąbkowe. Spoiwo margliste bioherm jest zwykle miękkie, dzięki czemu skały te rozsypują się tworząc u podnóży skarp w kamieniołomie gruz złożony z "mumii" gąbkowych i ich fragmentów

EN

The assemblage of siliceous and calcareous sponges from marly limestone deposits that build sponge bioherms in Zalas near Kraków have been described. In rich paleontological material about 5000 specimens have found. There were more than 150 species: 142 species of siliceous sponges and 21 species of calcareous sponges. About 20 species due to their bad preservation have not been described. The sponge bioherms in Zalas are dominated by members of Cnemidiastrum genus. Sponges and their fragments are locally so abundant that they form clusters. As the marly cement of bioherms is usually soft the rock easily disintegrates producing debris of sponge moulds and fragments at the foots of quarry scarps

Słowa kluczowe

PL

gąbki krzemionkowe; Hexactinosa; Lychniscosa; lithistida; gąbki wapienne; taksonomia; paleoekologia

EN

lithistida; Hexactinosa; Lychniscosa; siliceous sponges; calcareous sponges; taxonomy; paleoecology

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2002
• Tom: T. 28, z. 1--3
• Strony: 5--120
• Opis fizyczny: Bibliogr. 40 poz., rys.

Twórcy

autor

Małecki J.

• Akademia Górniczo-Hutnicza; Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Zakład Stratygrafii i Geologii Regionalnej, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

• Dżułyński S. (1955): O formie geologicznej występowania porfirów zalaskich. Biuletyn IG, 24.
• Etallon A. (1860): Sur la classification des Spongiaires du Haut-Jura et leur distribution dans les etages. Actes Societe Jurassienne Emulation, 1858, 129-160.
• Gaillard С. (1972): Les eponges siliceuses des calcaires lites du Jura meridional (Oxfordien superieur). Docum. Lab. Geol. Fac. Sei. Lyon, 50, 103-141.
• Gaillard C. (1983): Les biohermes a spongiaires et leur environment dans l'Oxfordien du Jura meridional. Docum. Lab. Geol. Fac. Sei. Lyon, 90, 1-515.
• Goldfuss A. (1826-33): Petrefacta Germaniae. Teil, 1-4, 252, Leipzig (List & Francke).
• Hinde G. (1833): Catalogue of the fossil Sponges in the geological department of the British Museum. London, 2485.
• Hurcewicz H. (1965): Calcispongea from the Jurassic of Poland. Acta Palaeont. Pol., 20, 223-291.
• Kolb R. (1910): Die Kieselspongien des Schwäbischen Weissen Jura. Palaeontographica, 57, 141-256.
• Laubenfels de M.W. (1955): Porifera. [in:] Moore R.C. (ed.), Treatice of Invertebrate Paleontology, Part E: 2-113, Boulder, Colorado.
• Małecki J. (1990): Kieselspongien der Gattung Reiswigia in den Ablagerungen des Unter Oxfords in der Umgebung von Kraków. Bulletin of the Polish Academy of Sciences, Earth Sciences, 38, 39-43.
• Małecki J. (1994): Gattang Cnemidiastrum (Demospongia, Rhizomorina) nach dem Material aus dem Weissen Jura von Zalas. Bulletin of the Polish Academy of Sciences, Earth Sciences, 42,285-301.
• Małecki J. (1995): Die Kalkschwämme aus dem Weissen Jura von Zalas bei Kraków Bulletin of the Polish Academy of Sciences, Earth Sciences, 43, 173-184.
• Małecki J. (1996): Die Gattungen Hyalotragos, Aretotragos, Pyrgochonia und Leiocarenus (Demospongia, Rhizomorina) nach dem Material aus dem Weissen Juravon Zalas. Bulletin of the Polish Academy of Sciences, Earth Sciences, 44, 1-16.
• Małecki J. (1996): Beobachtungen zur Ökologie von Kieselspongien aus dem Biohermen aus dem Weissen Jura von Zalas. Bulletin of the Polish Academy of Sciences, Earth Sciences, 44, 141-156.
• Małecki J. (1997): Revision der Arten von Gattungen Platychonia und Leiodorella (Demospongia, Rhizomorina) aus dem oberen Jura von Zalas bei Krakau (Polen). Bulletin of the Polish Academy of Sciences, Earth Sciences, 45, 15-25.
• Mehl D. (1992): Die Entwiclung der Hexactinellida seit dem Mesozoikum - Paläobiologie, Phylogenie und Evolutionsökologie. Berliner geowiss. Abh., 35: 164 S, 24 Taf.
• Müller W. (1972): Beobachtungen an der Hexactinelliden Juraspongie Pachyteichisma lamellosum (Gldf). Stuttgarter Beiträge zur Naturkunde, B-2, 1-13.
• Müller W. (1974): Beobachtungen an der Hexactinelliden Juraspongie Casearia articulata (Schmidel). Stuttgarter Beiträge zur Naturkunde, В12, 1-19.
• Müller W. (1978): Beobachtungen zur Ökologie von Kieselspongien aus dem Weissen Jura der Schwäbischen. Alb. Studttgarter Beiträge zur Naturkunde, B-37,1-10.
• Müller W. (1984): Die Kalkschwümme der Unterordnung Inozoa Steinmann ausdem Oberen Jura von Würtemberg (SW-Deutschland). Stuttgarter Beinträge zur Naturkunde, B-100, 1-85.
• Müller W. (1987): Revision der Gattung Cnemidiastrum (Demospongia, Rhizomorina) nach Material aus dem Weissen Jura der Schwäbischen Alb. Stuttgarter Beinträge zur Naturkunde, B-129,41.
• Müller W. (1988): Revision der Gattungen Hyalotragos und Pyrgochonia (Demospongia, Rhizomorina) nach dem Material aus dem Weissen Jura der Schwäbische Alb. Stuttgarter Beinträge zur Naturkunde, B-143, 1-31.
• Müller W. (1991): Observation on the Jurassic Hexactineilid sponge Tremadictyon radicatum (Quenstedt). [in:] Reitner J. and Keupp H. (eds), Fossil and Recent Sponges, 36-42. Springer Verlag, Berlin.
• Oppliger F. (1897): Die Juraspongien von Baden. Abh. Schweiz, paläont. Ges., 24, 1-58.
• Oppliger F. (1907): Spongien aus dem Argovien I (Birmenstorferschichten) des Departmentdu Jura, Frankreich. Abh. Schweiz, paläont. Ges., 34, 1-19.
• Oppliger F. (1915): Die spongien der Birmensdorfer Schichten des Schweizerischen Jura. Abh. Schweiz, paläont. Ges., 40, 1-86.
• Oppliger F. (1926): Kieselspongien des Schweizerischen Weissen Jura. Abh. Schweiz, paläont. Ges., 46,1-76.
• Oppliger F. (1929): Die Kalkschwämme des Schweizerischen Jura. Abh. Schweiz, paläont. Ges., 48,1-30.
• Pisera A. (1997): Upper Jurassic sponges from the swabian alb. Palaeontologia Polonica, 57, 1-216.
• Pomel A. (1872): Paleontologie ou Descriptiondes Animaux Fossiles de la Province d’Oran. Zoophytes. 5 Fassicule. Spongiaires, 256 pp. Typographie A.D. Perrier, Oran.
• Różycki S.Z. (1952): Górny dogger i dolny malm Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Prace IG.
• Quenstedt F.A. (1878): Petrenfactenkunde Deutschland. 5 Schwämme, Leipzig, 448 pp. Fues’ Verlag, Leipzig.
• Schrammen A. (1936): Die Kieselspongien des Oberen Jura von Süddeutschland. Paleontographica, 84, 149-194.
• Schrammen A. (1937): Die Kieselspongien des Oberen Jura von Süddeutschland. В. Besonderer Teil., Paleontographica, 85, 1-114.
• Siemiradzki J. (1914): Die spongien der polnischen Juraformation. Beitr. Paleont. Geol. Österreich - Ungarns Orients, 26, 163-211.
• Szulczewski M. (1963): Stromatolites from the High-Tatric Bathonian of the Tatra Mountains. Acta Geol. Polon., 13, 121-148.
• Tarkowski R. (1983): Biostraigraphie ammonitique d l’Oxfordien inferieur et moyen des environs de Cracovie. Kwart. AGH, Geologia, 9.
• Trammer J. (1982): Lower to Middle Oxfordian sponges of the Polish Jura. Acta Geol. Polon., 32, 1-38.
• Trammer J. (1989): Middle to Upper Oxfordian sponges of the Polish Jura. Acta Geol. Polon., 39,49-91.
• Zittel K.A. (1877): Studien überfossile Spongien. Abh. K. Bayer. Akad. d. Wiss, II, Cl, 13.1, Abt, 67-154.