Inwazyjne wypełnianie metanem otamowanych wyrobisk i zrobów w kopalniach węgla kamiennego

• Autorzy: Nawrat Stanisław

Warianty tytułu

EN

An invasive filling of sealed goafs and headings in coal mines with methane

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W kopalniach węgla kamiennego problemy zagrożeń naturalnych, zwłaszcza skojarzonych: wybuchu metanu i pyłu węglowego oraz pożaru i tąpań, są ciągle aktualne, szczególnie w warunkach prowadzenia wysokiej koncentracji wydobycia, koniecznej dla zapewnienia ekonomicznej opłacalności produkcji. Dla opanowania zagrożenia wybuchem metanu i zagrożenia pożarami endogenicznymi w otamowanych zrobach i wyrobiskach kopalń węgla kamiennego konieczne jest przeprowadzenie regulacji składu i stężeń gazów zrobowych. W ostatnich latach zastały opracowane podstawy teoretyczne oraz stworzono środki techniczne umożliwiające w sposób inwazyjny regulowanie składu i stężenia gazów zrębowych w szerszym zakresie. Metody inertyzacji środowiska gazowego otamowanych wyrobisk i zrobów są najbardziej bezpieczne i skuteczne dla prowadzenia prewencji przeciwwybuchowej (metan lub gazy pożarowe) i przeciwpożarowej (pożary endogeniczne). W kopalniach silnie metanowych Jastrzębskiej Spółki Węglowej SA została wielokrotnie zastosowana, zwłaszcza w czasie akcji przeciwpożarowych, inwazyjna metoda wypełniania metanem otamowanych wyrobisk i zrobów, a także pól pożarowych. Doświadczenia praktyczne wykazały dużą przydatność metody wypełniania metanem otamowanych wyrobisk i zrobów dla prewencji przeciwpożarowej oraz opanowania zagrożenia wybuchem metanu i gazów pożarowych. Przedstawiono także dalsze możliwości wykorzystania metody dla bezpiecznej eksploatacji podziemnych zbiorników gazu wykorzystywanego dla gospodarczej retencji metanu. Zwrócono również uwagę na możliwość wykorzystania urządzeń technicznych do przetłaczania gazów zrobowych.

EN

In coal mines, problems connected with natural hazards, and especially associated hazards such as methane or coal dust explosion, fires and bumps, are always of great importance, particularly in the conditions of highly intensified and concentrated mining necessary for the economic profitability of coal production. In order to control the hazards resulting from methane explosions and endogenic fires in sealed coal mine goafs and headings, it is necessary to regulate the composition and concentration of goaf gases. In the recent years the theoretical basis and technical means of the invasive regulation of the composition and concentration of goaf gases have been developed. The methods of the gas environment inertization in sealed goafs and headings are the safest and most effective in carrying out activities preventing explosions (methane or fire gases) or endogenic fires. The invasive method of filling sealed goafs and headings with methane coal mines of the Jastrzębie Coal Holding. Practical experience indicates a considerable usability of this method in: preventing fires, controlling methane and fire gas explosion hazards. The paper presents further opportunities for using the methot in a safe exploitation of underground gas reservoirs for commercial retention of methane. The author pays also attention to an opportunity to use technical installations in pumping goaf gases.

Słowa kluczowe

PL

wyrobiska kopalniane; kopalnie; pożary

EN

dog headings; fires; mining

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Górnictwo / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2003
• Tom: R. 27, z. 1
• Strony: 9--30
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Nawrat Stanisław

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

Bibliografia

• [1] Buchwald P., Kajdasz Z.: Inertyzacja z wykorzystaniem azotu. Ratownictwo Górnicze, nr 3, 1998
• [2] Bystroń H. i in: Technologia gaszenia pożarów w polach metanowych wraz z przemysłową weryfikacją stosowania gazowego agregatu gaśniczego. IBG ,,Barbara" 1976
• [3] Dziurzyński W., Nawrat S., Roszkowski J., Trutwin W.: Computer Simulation of Mine Ventilation Disturbed by Fires and the Use of Fire Extinguishers. Proceedings of the 6th In tern. Mine Ventilation Congress, USA
• [4] Nawrat S.: Wpływ przewietrzania na odmetanowanie w ścianie z zawałem stropu. Kraków, AGH 1989 (praca doktorska)
• [5] Nawrat S., Żyła W.: Wypełnianie metanem otamowanych pól pożarowych w kopalniach węgla kamiennego. Wiadomości Górnicze, nr 4, 1991
• [6] Nawrat S.: Eksperymentalne i modelowe badania procesu wypełniania metanem otamowanych wyrobisk w kopalniach węgla kamiennego. EMAG Prace Naukowe, Badawcze i Wdrożeniowe, 1(11), 1999
• [7] Pawiński J., Roszkowski J., Szlązak N. i in: Analiza stanu zagrożenia wybuchowego w wyrobiskach i zrobach oraz stosowana profilaktyka. Kraków – Rybnik 1989 (praca niepublikowana)
• [8] Pawiński J., Roszkowski J., Strzemiński J.: Przewietrzanie kopalń, Katowice, Ślaskie Wydawnictwa Techniczne, 1979
• [9] Roszkowski J., Szlązak N.: Wybrane problemy odmetanowania kopalń węgla kamiennego. Kraków, UWND AGH 1999
• [10] Şułkowski J.: Zagrożenie związane z obecnością metanu w zrobach ścian prowadzonych od pola. Pr. Nauk. GIG Ser. Konf., nr 14, 1996
• [11] Sułkowski J., Nguyen H. Dieu: Lokalizacja stref wybuchowej koncentracji metanu w zrobach ściany zawałowej przewietrzanej przekątnie. Konferencja naukowo-techniczna ,,Zagrożenie metanowe w górnictwie", Ustroń 1994
• [12] Szlązak J.: Wpływ uszczelniania chodników przyścianowych na przepływ powietrza przez zroby. Kraków, AGH 1980 (praca doktorska)
• [13] Szlązak J.: Przepływ powietrza przez strefę zawału w świetle badań teoretycznych i eksperymentalnych. Kraków, UWND AGH 2000
• [14] Szlązak J., Szlązak N.: Określenie oporu aerodynamicznego zrobów ścian zawałowych. Archiwum Gómictwa, t. 32, z. 4, 1987
• [15] Szlązak J., Szlązak N.: Ucieczki powietrza przez zroby zawałowe ścian przewietrzanych systemem C- do granic. Archiwum Górnictwa, t. 32, z. 4, 1987
• [16] Szlązak N.: Ocena zagrożenia pożarowego w zrobach zawałowych na podstawie intensywności ich przewietrzania. Archiwum Górnictwa, t. 35, z. 3, 1990
• [17] Szlązak J., Szlązak N.: Skuteczność uszczelniania chodników przyścianowych a przepływ przez zroby ścian zawałowych. Archiwum Górnictwa, t. 35, z. 4, 1990
• [18] Trutwin W.: Symulacja cyfrowa stanów nieustalonych procesu przewietrzania i regulacji kopalnianej sieci wentylacyjnej. Zeszyty Problemowe Górnictwa, t. 10, z. 2, 1972
• [19] Trutwin W.: Wpływ warunków przewietrzania na stężenie metanu w wyrobiskach kopalnianych. Zeszyty Problemowe Górnictwa, t. 11, z. 2, 1973 Zatwierdzono do druku: 06.01.2003 r.