Mioceńskie drewno z Roztocza (Polska południowo-wschodnia)

• Autorzy: Kłusek M.

Warianty tytułu

EN

Miocene fossil wood from Roztocze (SE Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki analizy anatomiczenej mioceńskiego drewna z obszaru Roztocza. Zsylifikowane drewno pochodzi z warstw badeńskich piasków kwarcowych. Jego mineralizacja przebiegała w środowisku wodnym, a źródłem roztworów krzemionkowych, wysycającym tkanki roślinne, był proces laterytyzacji. Badania struktury anatomicznej pozwoliły na zaklasyfikowanie drewna do gatunku Taxodioxylon taxodii Goth. Kopalne szczątki tych drzew są częstymi skamieniałościami, występującymi w średnich szerokościach geograficznych półkuli północnej. Oznaczenie przynależności systematycznej mioceńskiego drewna pozwoliło na przybliżenie znajomości warunków paleoklimatycznych Roztocza. Żyjącym odpowiednikiem gatunku T. taxodii jest cypryśnik błotny Taxodium distichum (L.) Rich. Wymagania klimatyczne i siedliskowe trzeciorzędowych drzew były zbliżone do tych, jakie posiadają współczesne cypryśniki. Cypryśnik, występujący na bagiennych obszarach południowo-wschodniej części Ameryki Północnej, rośnie najczęściej na terenach o klimacie ciepłym i wilgotnym. Zatem takie warunki mogły również istnieć w okresie trzeciorzędu na obszarze Roztocza.

EN

This article presents anatomical research of fossil wood from Roztocze. Silicified wood from this territory appears within Badenian quartz sand. Theirs mineralization followed at water environment and the source of silica solution, which impregnated wood tissue, was lateritic weathering. Anatomical analyses allowed to classify all samples to species Taxodioxylon taxodii Goth. Fossil remnants of this wood are common in middle latitude of northern hemisphere. Taxonomical classification of Miocene wood enabled to determine the palaeoclimatic conditions. Because the nearest living relative of this species is baldcypress Taxodium distichum (L.) Rich., climatic and stand requirements of Tertiary trees have to be similar to demands of living baldcypresses. Baldcypress which occur in wetland areas of south-eastern part of North America, most frequent overgrow territory with warm and humid climate. Therefore such conditions had to exist in Tetriary time in Roztocze region.

Słowa kluczowe

PL

fosylne drewno; miocen; Polska

EN

Miocene; Poland; fossil wood

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2004
• Tom: T. 30, z. 1
• Strony: 23--31
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., rys.

Twórcy

autor

Kłusek M.

• Akademia Górniczo-Hutnicza; Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Zakład Stratygrafii i Geologii Regionalnej, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków,

Bibliografia

• Areń B., 1962. Miocen Roztocza Lubelskiego pomiędzy Sanną i Tanwią. Prace Inst. Geol., 30, 3, 5-77.
• Areń B., 1992. Taxodioxylon sequoianum Goth. Prz. Geol., 40, 12, 743.
• Brzyski B., 1998. W sprawie skamieniałych drzew na Roztoczu. Chroń. Przyr. Ojczyst., 54, 7-13.
• Buraczyński J. 1999. Roztocze. Budowa, rzeźba, krajobraz. Wydawnictwo UMCS, Lublin, 1-189.
• Długosz J., 1455-1480. Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae. Rękopis (Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego). Ks. I, 11; Chronografia. PWN, Warszawa 1961, 81-163.
• Figueiral I. & Mosbrugger V., 2000. A review of charcoal analysis as tool for assessing Quaternary and Tertiary environments and limits. Palaeogeogr., Palaeoclimatol., Palaeoecol., 164, 397-407.
• Figueiral I., Mosbrugger V., Rowe N.P., Ashraf A.R., Utescher T. & Jones T.P., 1999. The Miocene peat-forming vegetation of Northwestern Germany: an analysis of wood remains and comparison with previous palynological interpretations. Rev. Palaeobot. Palynol., 104, 239-266.
• Grabowska I., 1956. Przewodnie lignity węgla brunatnego z obszaru Konina. Prace Inst. Geol., 15, 201-258.
• Greguss P., 1955. Identification of living Gyrnnosperms on the basis of xylotomy. Akademiai Kiado, Budapest, 1-263.
• Greguss R, 1967. Fossil Gymnosperm woods in Hungary. Akademiai Kiado, Budapest, 1-136.
• Hetlik W., 1996. Badania skamieniałych pni drzewnych z Roztocza. Prace Muz. Ziemi, 44, 127-130.
• Kostyniuk M., 1938. Trzeciorzędowe drewna i pyłki z Mazowsza i Wołynia. Kosmos, 63, 1, 1-33.
• Kownas S., 1951. Trzeciorzędowe drewna z Dobrzynia nad Wisłą. Studia Soc. Sci. Toruń., I, 3, 67-121.
• Krausel R., 1919. Die Pflanzen des Schlesischen Tertiars. Jahrb. Konig. Preus. Geol. Landesanstalt, 38, 191-338.
• Krausel R., 1920. Nachtrage zur Tertiarflora Schlesiens II. Braunkohlenholzer. Jahrb. Konig. Preus. Geol. Landesanstalt, 39, 418-460.
• Krausel R., 1949. Die fossilen Koniferenholzer, II Teil. Palaeontograph., 89, 83-203.
• Lilpop J., 1923. Materiały do flory drzew lignitowych Polski. Spraw. Pol. Inst. Geol., 2, 3/4, 387—401.
• Maruszczak H., 2001. Skamieniałe szczątki drzew lasu mioceńskiego na Roztoczu (Polska SE i Ukraina NW). Prz. Geol, 49, 6, 532-537.
• Meijer J.J.F., 2000. Fossil woods from the Late Cretaceous Aachen Formation. Rev. Palaeobot. Palynol., 112, 297-336.
• Pyszyński W., 1992. Remains of wood from Gozdnica-Stanisław profile 2. In: Zastawniak E. (ed.), Younger Tertiary Deposits in the Gozdnica Region. Polish Bot. Stud., 3, 46-48.
• Raciborski M., 1889. O niektórych skamieniałych drzewach okolicy Krakowa. Spraw. Kom. Fizjog. A U w Krakowie, 23, 170-181.
• Raciborski M., 1894. Flora kopalna ogniotrwałych glinek Krakowskich. Pamiętnik Matem.-Przyrod. AU w Krakowie, 18, 143-160.
• Raniecka-Bobrowska J., 1951. Taxodioxylon sequoianum Goth. Próbka drewna skamieniałego, pochodzącego z Goraja pod Frampolem. CAG Państw. Inst. Geol., 1-5.
• Reyman M., 1956. O drewnach kopalnych ze śląskiego miocenu. Acta Soc. Botan. Polon., 25, 3, 517-527.
• Schweingruber F.H., 1993. Trees and Wood in Dendrochronology. Springer-Verlag. Berlin, 1-402.
• Smólska A., 1975. Charakterystyka botaniczna ksylitów ze złoża węgla brunatnego rejonu Złoczewa. Biuletyn Inst. Geol, 248, 6-22.
• Torrey R.E., 1923. The Comparative Anatomy and Phylogeny of the Coniferales, Part 3. Mesozoic and Teretiary Coniferous Woods. Memoirs of the Boston Society of Natural History, 6, 2, 41-106.
• Zabłocki J., 1935. Dotychczasowe wyniki badań nad trzeciorzędową florą Chłapowa na Pomorzu. Ref . Pol. Tow. Bot., 14-16.
• Zalewska Z., 1953. Trzeciorzędowe szczątki drewna z Turowa nad Nysą Łużycką. Acta Geol. Pol., 3,4, 481-543.