Wpływ składu mineralnego i geochemicznego na uwalnianie metali z pyłów przemysłowych z ZGH "Bolesław" w Bukownie

• Autorzy: Kicińska-Świderska A.

Warianty tytułu

EN

Influence of mineralogical and geochemical compositions on the mobility of heavy metals from industrial dusts from ZGH "Bolesław" in Bukowno

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy dokonano kompleksowej analizy składu mineralogicznego oraz geochemicznego próbek pyłów przemysłowych pobranych z filtrów założonych na kominach pieców Zakładów Górniczo-Hutniczych "Bolesław" w Bukownie. W wytypowanych próbkach pyłów została oznaczona kwasowość aktywna i potencjalna, jak również właściwości buforowe i uwalnianie metali na skutek obniżania pH roztworu. Obok oznaczenia zawartości całkowitej metali, takich jak: Zn, Pb, Cd, As oraz Tl określono również formy związania metali za pomocą metody pośredniej 6-stopniowej ekstrakcji sekwencyjnej. Wyniki podstawowych oznaczeń geochemicznych porównano do badań w mikroobszarach, wykonanych za pomocą dyfraktometru (badania fazowe) oraz mikroskopu i mikrosondy elektronowej (badania form metali). Na podstawie przeprowadzonych badań wykazano, że badane pyły są znacznym źródłem zanieczyszczenia zarówno najbliższego, jak i dalszego sąsiedztwa ZGH "Bolesław" w Bukownie.

EN

Researches were focused on complex analysis of mineralogical and geochemical composition of industrial dusts taken from precipitators installed of chimneys of ZGH "Bolesław" in Bukowno. Active and potential acidity, buffer capacity and leachability of selected were measured in dusts samples. Total concentration of such metals as Zn, Pb, As, Cd and Tl were measured also. The forms of bounded metals were determined with application of the six-steps sequential extraction. Results of basic geochemistry dates were compared with microscale/microarea researches performed with X-ray diffractometry, microscope and PIXE. In research were shown that dusts samples are important source of pollution in close and far surrounding of ZGH "Bolesław" Enterprise in Bukowno.

Słowa kluczowe

PL

pyły przemysłowe; Zn; Pb; Cd; As; tal; analiza fazowa; analiza chemiczna

EN

Pb; Zn; Cd; As; thallium; industrial dusts; phases analysis; chemical analysis

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2004
• Tom: T. 30, z. 2
• Strony: 191--205
• Opis fizyczny: Bibliogr. [27] poz., rys., tab., wykr

Twórcy

autor

Kicińska-Świderska A.

• Akademia Górniczo-Hutnicza; Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Zakład Geologii Ogólnej i Matematycznej,

Bibliografia

• Bolewski A., 1982. Mineralogia szczegółowa, Wyd. III, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1-460.
• Calmano W., Forstner U., Kerten M. & Krause D., 1986. Behaviour of gredged mud after stabilization with different additives. In: Assink J.W. & van den Brink W.J. (ed.), Contaminated soils, Martinus Nijhoff Publ., Dordrecht, The Netherlands, 737-746.
• Chlopecka A., 1992. Wpływ różnych związków Cd, Cu, Pb i Zn na formy tych pierwiastków w glebie oraz na ich zawartość w roślinach. Praca doktorska, IUNG, Puławy, 1-50.
• Chodak T. & Szerszeń L., 1997. Ocena stanu środowiska glebowego Dolnego Śląska. Mat. IV Konf. Nauk. „Geochemiczne hydrochemiczne i biochemiczne zmiany środowiska przyrodniczego na obszarach objętych antropopresją”, Kraków, 13-21.
• Chodak T., Szerszeń L. & Bogda A., 1995. Zmiany w składzie mineralogicznym gleb objętych niektórymi czynnikami degradującymi. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. PAN, 418, 535-540.
• Dąbkowska-Naskręt H., 1997. Zastosowanie metody ekstrakcji sekwencyjnej według Millera do oznaczania mobilności ołowiu w glebach uprawnych. Mat. Symp. „Ołów w środowisku - problemy ekologiczne i metodyczne”, Warszawa, 1997, 16.
• Dworak T.Z. & Czubak J., 1990. Stan zanieczyszczenia środowiska rejonu olkuskiego w świetle interpretacji obrazów satelitarnych. Zeszyty Naukowe AGH Sozologia i Sozotechnika, 32, 1368, 21-31.
• Emst W.H.O. & Josse van Damme N.G., 1989. Zanieczyszczenie środowiska substancjami mineralnymi - skutki biologiczne. PWRiL, Warszawa, 1-320.
• Godzik S., 1991. Zanieczyszczenia powietrza i ich skutki dla roślin. Mat. Konf. „Zanieczyszczone środowisko a fizjologia rośliny”. Warszawa, 25-30.
• Gruszczyński S., Trafas M. & Żuławski C„ 1990. Charakterystyka gleb w rejonie Olkusza. Zeszyty Naukowe AGH, Kraków, Sozologia i Sozotechnika, 32, 1368, 110-122.
• Harrison R.M., Perry R. & Wellings R.A., 1975. Lead and cadmium in precipitation: their contribution to pollution. J. Air. Poll. Control Ars., 25, 627-630.
• Helios-Rybicka E., 1986. Rola minerałów ilastych w wiązaniu metali ciężkich przez osady rzeczne górnej Wisły. Kwartalnik AGH Geologia. 1050, 32, 57.
• Helios-Rybicka E., Budek L., Chrapek T., Mider A. & Ullrich S.M., 1998. Heavy metals and their mobility in soils from a Zn-smelting area in Upper Silesia, Poland. Erdwissen- schaftliche Aspekte des Umveltschutzes, Wien vom 22. bis 24.4, 273-279.
• Jędrzejczyk B.M. & Sikora W.S., 1996. Mobilność metali ciężkich z odpadów Zakładów Górniczo-Hutniczych „Bolesław”. Mat. Konf. Ogólnopol. Sympoz. „Dynamika zmian środowiska geograficznego pod wpływem antropopresji”, Kraków, 49-50.
• Kabata-Pendias A., 1993. Behauvioural properties of trace metals in soils. Applied Geochemistry, 2, 3-9.
• Kabata-Pendias A., Piotrowska M., 1993. Pierwiastki śladowe jako kryterium rolniczej przydatności odpadów. IUNG, Puławy, 1-46.
• Kicińska-Świderska A.J., 1996. Występowanie Zn, Pb i Cd w glebach i roślinach (Agrostis capillaris i Betula pendula) na wybranych terenach oddziaływania przemysłu metalurgicznego. Mat. Konf. Ogólnopol. Sympoz. „Dynamika zmian środowiska geograficznego pod wpływem antropopresji”, Kraków, 51-52.
• Lis J. & Pasieczna A., 1995: Atlas Geochemiczny Górnego Śląska. Warszawa, PIG.
• Lityński T., Jurkowska H. & Gorlach E., 1976. Analiza chemiczno-rolnicza. 42-45.
• Lux W., 1993. Long-term heavy metal and As pollution of soils, Hamburg, Germany. Applied Geochemistry, 2, 135-143.
• Nriagu J.O., 1978. Global inventory of natural and antropogenic emissions of trace metals to the atmosphere. Nature, 279, 409-411.
• Raisanen M.L., Nikkarinen M., Nenonen K. & Mustikkamaki U.P., 1996. Mobility and retention of sulphur, arsenic and heavy metals in forest soils near the pyhasalmi Zn-Cu sulphide-pyrite mine, central Finland. Papers from 4th Intern. Symp. On the Geochem. of the Earth's Surface, Yorkshire, 443-447.
• Reddy K.J., Wang L. & Gloss S.P., 1995. Solubility and mobility of copper, zinc znd lead in acidic environments. Plant and Soil, 171, 53-58.
• Rutkowski J., 1993. Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski, w skali 1:50000. Arkusz — Kraków. PiG, Warszawa.
• Sikora W., Damijan E., Jędrzejczyk B., Szczawiński W. & Wardas M., 1996. Charakterystyka odpadów z ZGH „Bolesław” w Bukownie. Ochrona Powietrza, 6, 1996, 143-146.
• Terelak H., Stuczyński T., Motowicka-Terelak T. & Piotrowska M., 1996. Zawartość Cd, Cu, Ni, Pb, Zn i S w glebach województwa katowickiego i Polski. Mat. Konf. Nauk. „Gospodarka terenami zniszczonymi działalnością człowieka”, Zabrze, 69-81.
• Trafas M., Gruszczyński S., Gruszczyńska J. & Zawodny Z., 1990. Zmiany własności gleb wywołane wpływami przemysłu w rejonie olkuskim. Zeszyty Naukowe AGH Sozologia i Sozotechnika, 32, 1368, 143-162.