Rozkład zawartości metali ciężkich pomiędzy frakcje ziarnowe w osadach dennych rzeki Odry

• Autorzy: Aleksander-Kwaterczak U. , Sikora W.S. , Wójcik R.

Warianty tytułu

EN

Heavy metals content distribution in grain-size fractions of the Odra River sediments

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zbadano pylasto-piaszczyste osady denne rzeki Odry o zróżnicowanym rozkładzie wielkości ziaren. Zawartość Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb i Zn oznaczono we frakcjach ziarnowych. Badane osady zawierają metale ciężkie w zróżnicowanych ilościach. Ich zawartość z reguły wzrasta od frakcji najgrubszej do najdrobniejszej. W ogólnej zawartości poszczególnych metali w osadzie największy udział ma frakcja najgrubsza lub najdrobniejsza. Łącznie wnoszą one do osadu średnio ok. 75% metalu. Zawartość poszczególnych metali w osadzie zależy liniowo od ich ładunku wnoszonego przez frakcje drobniejsze od 0.1 mm. W większości przypadków jest ona też zależna od udziału tych frakcji w osadach (prosta zależność) oraz udziału frakcji najgrubszej (zależność odwrotna), a w przypadku Co, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb i Zn również od zawartości metali w najgrubszej frakcji.

EN

Silty-sandy bottom sediments of the Odra River (of various grain-size distribution) were investigated. Samples contain differentional amounts of Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb and Zn. Heavy metals concentrations increase with decreasing grain size. Heavy metals contents in raw sediments are significantly influenced by two grain-size fractions: the coarsest one (2-0.2 mm) and/or the finest one (<0.2 mm). They contribute together to the metal content in sediment, in average, 75 wt. %. Metal concentration in raw sediment depends on the contribution of the grain-size fractions finer than 0.1 mm to its content in the raw sediment. In most cases it depends on content of this fine fractions in sediment (positive relation) and content of the coarsest one (negative relation). Concentration of Co, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb and Zn in raw sediment depends on their concentration in the coarsest fraction, too.

Słowa kluczowe

PL

osady denne; metale ciężkie; uziarnienie osadów

EN

bottom sediments; heavy metals; grain size distribution

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Rocznik: 2004
• Tom: T. 30, z. 2
• Strony: 165--174
• Opis fizyczny: Bibliogr. [18] poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Aleksander-Kwaterczak U.

• Akademia Górniczo-Hutnicza; Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Zakład Ochrony Środowiska

autor

Sikora W.S.

• Akademia Górniczo-Hutnicza; Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Zakład Ochrony Środowiska

autor

Wójcik R.

• Akademia Górniczo-Hutnicza; Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Zakład Ochrony Środowiska

Bibliografia

• Aleksander U., Sikora W.S. & Wójcik R., 2002. Rozkład zawartości cynku pomiędzy frakcje ziarnowe w osadach dennych rzeki Odry. Zeszyty Naukowe Komitetu "Człowiek i Środowisko" PAN, 281-288.
• Bojakowska I. & Sokołowska G., 1994. Wyniki monitoringu geochemicznego osadów wodnych Polski w latach 1991-1993. Biblioteka Monitoringu Środowiska, 61.
• Bojakowska I. & Sokołowska G., 1996. Wyniki monitoringu geochemicznego osadów wodnych Polski w latach 1994-1995. Biblioteka Monitoringu Środowiska, 67.
• Bojakowska I., Gliwicz T. & Sokołowska G., 1998. Wyniki monitoringu geochemicznego osadów wodnych Polski w latach 1996-1997. Biblioteka Monitoringu Środowiska, 62.
• Bojakowska I., Gliwicz T. & Sokołowska G., 2000. Wyniki monitoringu geochemicznego osadów wodnych w Polsce w latach 1998-1999. Biblioteka Monitoringu Środowiska, 92.
• Ciszewski D., 1997. Source of pollution as a factor controlling in bottom sediments of Chechlo River (south Poland). Environmental Geology, 29, 50-57.
• Ciszewski D., 1998. Channel processes as a factor controlling accumulation of heavy metals in river bottom sediments: consequences for pollution monitoring (Upper Silesia, Poland). Environmental Geology, 36, 45-54.
• ForstnerU., 1989. Contaminated Sediments. Springer-Verlag, Berlin, 157.
• Forstner U. & Wittmann G.T.W., 1979. Metal Pollution in the Aquatic Environment. Springer -Verlag, Berlin, 1-486.
• Helios-Rybicka E., 1986. Rola minerałów ilastych w wiązaniu metali ciężkich przez osady rzeczne górnej Wisły. Kwartalnik AGH. Geologia, 32, 1-123.
• Helios-Rybicka E., Strzebońska M. & Wardas M., 1999. Sedimentqualitat in Oder und Weichsel - Sediment Quality of the Rivers Oder and Vistula. In: Bundesanstalt fur Gewasserkunde. Mitteilung, 22, Sedimenbewertung in europaischen Flussgebieten - Sediment Assessment in European River Basins. Beitrage zum intemationalen Symposium, Berlin, 43-52.
• Kralik M., 1999. A rapid procedure for environmental sampling and evaluation of polluted sediments. Appl. Geochem., 14, 807-816.
• Lis J. & Pasieczna A., 1995. Atlas Geochemiczny Polski. PIG.
• Mikulski S.Z., 1994. Wpływ dawnego górnictwa na zanieczyszczenie pierwiastkami metalicznymi aluwiów Ziemi Kłodzkiej. Prz. Geol., 42, 470-476.
• Muller G., 1979. Schwermetalle in den Sedimenten des Rheins - Veraderungen seit 1971. Umschau, 79, 778-783.
• Muller G. & Furrer R., 1994. Die Belastung der Elbe mit Schwermetallen. Erste Ergebnisse von Sedimentuntersuchungen. Naturwissenschaften, 81, 401-405.
• Salomons W. & Forstner U., 1984. Metals in the hydrocycle. Springer-Verlag, Berlin, 1-349.
• Sikora W.S., Aleksander U., Wójcik R., Wardas M. & Lagan L., 2001. Zawartość metali ciężkich we frakcjach ziarnowych osadów dennych Odry w rejonie Głogowa. W: Materiały z konferencji „Nauki o Ziemi w badaniach podstawowych, złożowych i ochronie środowiska na progu XXI wieku”, Kraków, 409-412.