Występowanie metanu w złożu węgla brunatnego KWB "Bełchatów" S.A.

• Autorzy: Macuda J. , Zawisza L.

Warianty tytułu

EN

Presence of methane in lignite mine KWB "Bełchatów" S.A.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Gazy występujące w formacjach węglonośnych są akumulowane zarówno w strukturze węgli, jak i w porowatych skałach towarzyszących. Mogą one występować jako gazy wolne, zawarte w szczelinach i przestrzeniach porowatych oraz jako gazy zaadsorbowane w węglu. Gazy wolne stanowią tylko od 1 do 5% objętości wszystkich gazów nagromadzonych w pokładach eksploatowanego węgla. W artykule przedstawiono wyniki badań stężenia metanu w obrębie odkrywki KWB "Bełchatów" S.A. przy równoczesnym uwzględnieniu budowy geologicznej oraz zaawansowania prac górniczych. Stwierdzono, że emisja metanu do atmosfery w istotnym stopniu uzależniona jest od odwodnienia złoża, jak i wielkości zebranego nadkładu oraz postępu prac eksploatacyjnych. Odwodnienie górotworu jest niezbędnym warunkiem migracji metanu systemami szczelin, porów z rozwiniętymi kontaktami hydraulicznymi oraz strefami uskokowymi. Drugim, niezwykle istotnym czynnikiem podwyższonej emisji metanu jest również odprężenie serii złożowej w wyniku zdejmowania nadkładu. Potwierdzeniem tego są pokazane na wykonanych mapach zmiany koncentracji metanu w obrębie odkrywki.

EN

Gases in coal-bearing strata are accumulated both in the coal structure and in the pores of the accompanying rocks. They may take the form of free gases present in the fractures and porous spaces, or may be adsorbed in coal. Free gases make up ca. 1 to 5% of volume of all gases accumulated in the exploited coal seams. The authors present results of many years' analyses of methane concentration within the opencast KWB "Bełchatów" S.A. accounting for the geological conditions and advancement of mining works. Methane emission to the atmosphere greatly depends on dewatering of the field and the magnitude of the mined overburden and advancement. Dewatering of the rock mass preconditions methane migration through a system of fractures, pores with developed hydraulic contacts and fault zones. Another important factor responsible for increased methane emission is relaxation of the deposit strata while removing the overburden. This has been shown on the maps of changes methane concentration in the opencast area.

Słowa kluczowe

PL

metan; węgiel brunatny; stężenie metanu; odwodnienie górotworu

EN

methane; brown coal; lignite mine; methane concentration

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Wiertnictwo, Nafta, Gaz
• Rocznik: 2005
• Tom: R. 22/1
• Strony: 233--238
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Macuda J.

• Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu AGH, Kraków

autor

Zawisza L.

• Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu AGH, Kraków

Bibliografia

• [1] Barns D.W., Edmonds J.A.: An evaluation of the relationship between and production and use of energy and atmospheric methane emissions. U.S. Department of Energy Report TR047, DE-AC06-76RLO-1830, 143, 1990
• [2] Clayton J.L., Rice D., Leventhal J.S., Kotarba M., Korus A., Buzek F., Holub V.: Atmospheric methane flux from coals related to mining and natural geologic processes. Geological Society of America Annual Meeting, Toronto, Canada, October 25 1998
• [3] Kotarba M.J., Clayton J.L., Leventhal J.S., Korus A., Rice D.D.: Near-surface and atmospheric methane concentration in Polish coal mining districts. [In:] Report from Research Cooperation within the U.S.-Polish Maria Skłodowska-Curie Joint Fund II, M.J. Kotarba and J.L.Clayton (Eds), Krakow-Denver, 1997, 3–22
• [4] Macuda J.: Wpływ wybranych czynników techniczno-technologicznych na wskaźniki wiercenia otworów odwadniających na złożu Szczerców. Kraków, AGH 1990 (praca doktorska)
• [5] Monitoring gazów wybuchowych w KWB Bełchatów S.A. 1999–2003. KWB „Bełchatów” S.A. (praca niepublikowana)
• [6] Ney R., Kotarba M. (red.): Opracowanie modeli oraz bilansu generowania i akumulacji gazów w serii węglonośnej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Kraków, Wyd. Centrum PPGSMiE PAN 1995
• [7] Smith J.W., Pallaser R.J.: Microbial origin of Australian coalbed methane. AAPG Bull., 80, 8, 1996, 91–897
• [8] Zawisza L., Macuda J. i in.: Uwarunkowania i zagrożenia w trakcie wykonywania robót wiertniczych i eksploatacji przy występowaniu gazów. Kraków, Stowarzyszenie Naukowe im. Stanisława Staszica 2002
• [9] Zawisza L., Macuda J. i in.: Monitoring gazów wybuchowych i toksycznych w KWB Bełchatów S.A. Kraków, PNB EKO-KONCEPT 2003