Diageneza piaskowców wschodniej części jednostki śląskiej a migracja węglowodorów

• Autorzy: Leśniak G.

Warianty tytułu

EN

The diagenesis of sandstones in eastern part of the Silesian nappe and a hydrocarbon migration

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań petrograficznych piaskowców wierzowskich, lgockich, istebniańskich, ciężkowickich, kliwskich oraz krośnieńskich wschodniej części jednostki śląskiej. W analizowanych piaskowcach wyróżniono następujące procesy diagenetyczne: akrecję, kompakcję mechaniczną, chemiczną, cementację, rozpuszczanie, zastępowanie, przeobrażanie i neomorfizm. Określono właściwości zbiornikowe badanych piaskowców oraz wpływ na rozwój przestrzeni porowej procesów diagenetycznych. Dla profili piaskowców istebniańskich i ciężkowickich wyliczono wpływ kompakcji i cementacji na redukcję porowatości pierwotnej. Na podstawie obserwacji inkluzji fluidalnych w cementach badanych piaskowców wydzielono trzy etapy migracji węglowodorów, które zostały powiązane z etapami i przebiegiem procesów diagenezy. Na podstawie przeprowadzonych badań określono wpływ diagenezy na kierunki migracji węglowodorów.

EN

The paper presents the results of the Wierzowskie sandstones, the Istebna sandstones, the Ciezkowice sandstones, the Kliva sandstones and the Krosno sandstones investigations from eastern part of the Silesian nappe. In analysed sandstones such diagenesis processes like accretion, mechanical and chemical compaction, cementation, dissolution, replacement, transformation and neomorphism. Affecting diagenesis on reservoir properties of rocks was estimated as well as its porosity, permeability and parameters of pore space. Porosity losses during compaction and cementation were calculated. The last part of investigations depends on distinguishing of hydrocarbon migrations using fluid inclusions. Three hydrocarbon migrations were found. Conducted investigations gave assumption to describe influence of diagenesis processes on directions of hydrocarbon migrations.

Słowa kluczowe

PL

piaskowce; diageneza piaskowców; Śląsk; migracja węglowodorów

EN

sandstones; diagenesis of sandstones; Silesia; hydrocarbon migration

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Prace Instytutu Nafty i Gazu
• Rocznik: 2005
• Tom: nr 131
• Strony: 1--70
• Opis fizyczny: Bibliogr. 72 poz., rys., tab., tabl.

Twórcy

autor

Leśniak G.

• Instytut Nafty i Gazu, Kraków, ul. Lubicz 25

Bibliografia

• [1] ANGEVINE C.L.TURCOTTE D.L., 1983: Porosity reduction by pressure solution: A theoretical model for quartz arenites. Geol. Soc. Amer. Bull. Vol. 94 No. 10 (1129- 1134).
• [2] BESSEREAU G., KOTARBA M., KUŚMIEREK J., STRZETELSKl W., 1996: Structure and Hydrocarbon habitat of the Polish Carpathians. In: Ziegler P.A., Horvath F, Peri-Tethys Memoir; Structure and Prospect of Alpine Basin and Forelands (343-373).
• [3] BJORLYKKE K., 1994: Pore water flow and mass transfer of solids in sedimentary basin. In: Parker A., Sellwood B.W., - Quantitative diagenesis: Recent developments and applications to resen/oir geology. NATO ASI Ser С 453 (189-221).
• [4] BJORLYKKE К., EGEBERG Р.К., 1993: Quartz cementation in sedimentary basin. AAPG Bull. Vol. 77 No. 9 (1538-1548).
• [5] BOLES J.R., FRANKS S.G., 1979: Clay diagenesis in Wilcox sandstones of southwest Texas: Implications of smectite diagenesis on cementation. J. Sed. Petr. Vol. 478 (55- 70).
• [6] BROMOWICZ J., 1992: Basen sedymentacyjny i obszary źródłowe piaskowców magurskich. Zesz. Nauk. AGH Geologia Nr 54.
• [7] CHOQUETTE P.W., PRAY L.C., 1970: Geologie nomenclature and classification of porosity in sedimentary carbonates. AAPG Bull. No. 54 (207-220).
• [8] DARLAK В., KOWALSKA-WŁODARCZYK M., SUCH P., 1993: Badania krzywych ciśnień kapilarnych piaskowców istebniańskich. Nafta-Gaz Nr 5 (134-145).
• [9] DE ROS L.F., SGARBI G.N.C., MORAD S., 1994: Multiple authigenesis of K-feldspar in sandstones: evidence from Cretaceous Areado Formation, Sao Francisko basin, central Brazil., J. Sed. Research Vol. 64 (778-787).
• [10] DICKINSON W.R., 1970: Interpreting detrital modes of graywacke and arkose. Journ. Sed. Petr. Vol. 40 No. 2 (695-707).
• [11] DUTTON S.P., DIGGS T.N., 1992: Evolutions of quartz cementation in the Lower Cretaceous Travis Peak Formation, East Texas. Bull. AAPG Vol. 76 (252-269).
• [12] DZIADZIO P., JANKOWSKI L., KOPCIOWSKI R., 2001: Field trip guidebook. Carpathian Petroleum Conference - Application of modern exploration methods in a complex petroleum system. Wysowa 27-30.06.2001 (1-48).
• [13] EHRENBERG S.N., 1990: Relationship between diagenesis and reservior quality in sandstones of the Gam Formation, Haltenbanken, Mid-Norwegian continental shelf. AAPG Bull Vol. 74 No. 10 (1538-1558).
• [14] GÖTZE J., ZIMMERLE W., 1994: Provenance of quartz in siliclastic sediments. The geology of siliclastic shelf. SEAC 1994 Gent.
• [15] GUCIK S., ŚLĄCZKA A., ŻYTKO K., 1973: Przewodnik po wschodnich Karpatach fliszowych. Wyd. Geol. Warszawa.
• [16] HOUSEKNECHT D.W., 1987: Assessing the relative importance of compactional processes and cementation to the reduction of porosity in sandstones. AAPG Bull. Vol. 71 No. 5 (633-642).
• [17] JACKSON M.L., 1975: Soil Chemical Analysis-Advanced Course. Dept. of Soil Science University of Wisconsin, Madison.
• [18] KAMIEŃSKI M., PESZAT C., RUTKOWSKI J., 1963: Litologia piaskowców grodzickich (Karpaty fliszowe). Rocz. PTG, T. 33, z. 1 (11-48).
• [19] KAMIEŃSKI M., PESZAT C., RUTKOWSKI J., 1967: Zmienność petrograficzna piaskowców karpackich i zagadnienia ich klasyfikacji. Rocz. PTG 37, z. 4 (499-508).
• [20] KOZIKOWSKI H., 1975: Geneza rop karpackich, miejsce ich pochodzenia, kierunki migracji i strefy akumulacji oraz prognozy poszukiwawcze we fliszu zewnętrznym. Nafta Nr 3-4 (99-105).
• [21] KRUCZEK J. I INNI, 1988: Program poszukiwań fałdów wgłębnych w oparciu o wyniki supergłębokiego wiercenia w Karpatach - Kuźmina-1. Arch. Przem. Naft.
• [22] KRUCZEK J., 1994: Geologiczno-geochemiczne uwarunkowania perspektywiczności polskich Karpat wschodnich. Konf. Jawor 21-24.09.1994 (25).
• [23] KRUCZEK J. I INNI, 1996: Ocena zasobów prognostycznych polskich Karpat fliszowych na tle budowy geologicznej i potencjału węglowodorowego karpackich jednostek strukturalnych. Arch. INiG Kraków.
• [24] KRUCZEK J, 1998: Nowy pogląd na budowę Karpat. III Symp. Badania geochemiczne i petrofizyczne w poszukiwaniach ropy naftowej. Ustroń 1998 (27-43).
• [25] KRUCZEK J., SUCH P., LEŚNIAK G., 1998: Wpływ procesów diagenetycznych na właściwości zbiornikowe piaskowców krośnieńskich jednostki śląskiej. Materiały Konferencji Naukowo-Technicznej nt. „Dzień dzisiejszy przemysłu naftowego". Wysowa, 27-30 maj 1998 (110-114).
• [26] KRUCZEK J. (PRACA ZBIOROWA), 1998: Migracja i akumulacja płynów złożowych w utworach karpackich uwarunkowane procesami diagenetycznymi. Spraw. z Projektu Badawczego. Archiwum INiG.
• [27] KRUCZEK J., 1999: Geologia i filtracyjno-pojemnościowa charakterystyka karpackich skał zbiornikowych w rejonie Krosno - Sanok. Prace INiG Nr 101, Kraków.
• [28] KRUCZEK J., 2000: Eoceńsko-kredowe baseny sedymentacyjne jednostki śląskiej Karpat krośnieńsko-jasielskich. Konf. Nauk-Tech. Geopetrol 2000 Zakopane, Prace INiG Nr 110 (29-35).
• [29] KUŚMIEREK J., 1987: Zarys geodynamiki centralnokarpackiego basenu naftowego. Prz. Geol. PAN Nr 135.
• [30] KUŚMIEREK J. I INNI, 1990: Badanie ewolucji orogenu Karpackiego na tle dynamiki płyt litosfery w powiązaniu z procesami formowania się złóż ropy naftowej i gazu ziemnego. Arch. Inst. Geof. PAN Warszawa 1986-1990.
• [31] LENK Т., 1977: Opracowanie facji, struktury i perspektyw ropogazonośności dolnej kredy jednostki śląskiej w Karpatach. Nafta Nr 2 (1-4).
• [32] LEŚNIAK G., 1996a: Określenie dróg migracji węglowodorów na podstawie obserwacji inkluzji w świetle fluorescencyjnym. Nafta-Gaz Nr 3 (83-85).
• [33] LEŚNIAK G., 1996b: Badania inkluzji węglowodorów w piaskowcach kliwskich odwiertu Rozpucie-1. Nafta-Gaz Nr 11 (485-487).
• [34] LEŚNIAK G., 1999: Opracowanie metodyki zastosowania komputerowej analizy obrazu dla potrzeb petrofizyki skał osadowych - potencjalnych zbiorników ropy i gazu. Prz. Geol. Nr 7 (644-651).
• [35] LEŚNIAK G., 2000: Zastosowanie katodoluminescencji w badaniach petrofizycznych. Arch. INiG.
• [36] LEŚNIAK G., SUCH P., 1999: Katalog karpackich skał zbiornikowych. Karpacka Konferencja Naukowa „Przemysł naftowy i nauka razem w XXI wiek", Raba Niżna 19-21.05.1999 (137-143).
• [37] LEVORSEN A.I., 1972: Geologia ropy naftowej i gazu ziemnego. Wyd. Geol. Warszawa.
• [38] MARSHALL D.J., 1988: Cathodoluminescence of geological materials. Unwin Hyman. Boston.
• [39] MATYASIK I., 1999: Geochemiczne uwarunkowania generacji i ekspulsji węglowodorów fliszu karpackiego. Karpacka Konferencja Naukowa „Przemysł naftowy i nauka razem w XXI wiek", Raba Niżna, maj 1999 (133-136).
• [40] MATYASIK I., STECZKO A., 2000: Substancja organiczna warstw istebniańskich jako potencjalne źródło generacji węglowodorów. Konf. Nauk-Tech. Geopetrol 2000, Zakopane. Prace INiG Nr 110 (67-70).
• [41] MATYASIK I., STECZKO A., DZIADZIO P., 2002a: Geochemia rop naftowych i skał macierzystych w charakterystyce skał naftowych. Konf. Nauk-Tech. Geopetrol 2002, Zakopane. Prace INiG Nr 116 (65-71).
• [42] MATYASIK I., STECZKO A., SŁOCZYŃSKI Т., 2002b: Geochemiczne uwarunkowania generacji węglowodorów w fałdach brzeżnych jednostki podśląskiej i ich związek genetyczny z akumulowanymi ropami naftowymi ze złóż Węglówka i Wola Jasienicka. Nafta-Gaz Nr 6-7 (291-311).
• [43] MATYASIK I., DZIADZIO P., 2002: The genetic analysis of potential source rock and their correlation to existing oil accumulation - some examples from Middle, Outer Polish Carpathians. Carpathians and Hydrocarbon Resources, AAPG Memoir (w druku).
• [44] MOROZ-KOPCZYŃSKA M., 1977: Litologia piaskowców krośnieńskich w obszarze między Istebną a Myślenicami w świetle ich wykorzystania w przemyśle materiałów budowlanych. Pr. Geol. Kom. Nauk. Geol. PAN Nr 104.
• [45] NARĘBSKI W., 1957: Mineralogia i geochemiczne warunki genezy tzw. syderytów fliszu Karpackiego. Arch. Mineral. 21 (5-102).
• [46] OELKERS E.H., BJORKUM P.A., MURPHY W.M., 1996: A petrographic and computational investigation of quartz cementation and porosity reduction in North Sea sandstones. Amer. J. Sc. Vol. 296 No. 4 (420-452).
• [47] OSZCZYPKO N., 1979: Budowa geologiczna północnych stoków Beskidu Sądeckiego między Dunajcem a Popradem (płaszczowina magurska). Rocz. PTG T. 49 z. 3-4
• (293-325).
• [48] PESZAT C., 1984: Zmienność składu petrograficzno-mineralnego piaskowców cergowskich na tle warunków ich depozycji i przemian diagenetycznych. Biul. IG Nr 346(208-239).
• [49] PESZAT С., 1997: Petrografia i właściwości surowcowe fluksoturbidytowo-turbitydowych piaskowców glaukonitowych warstw krośnieńskich rejonu Bobrki - Polany. Biul. PIG 376 (93-120).
• [50] PESZAT C., 1999: Właściwości strukturalno-teksturalne i geneza spoiw węglanowych gruboławicowych piaskowców jednostki śląskiej. Gosp. Sur. Min. T. 15, z. 1 (65-105).
• [51] PESZAT C., WIESER Т., 1999: Skład mineralny matrix gruboławicowych piaskowców istebniańskich. Miner. Pol. Vol. 30 Nr 1 (73-84).
• [52] PETTIJOHN F.J., POTTER P.D., SIEVER R„ 1972: Sand and sandstone. Springer Verlag. Berlin.
• [53] PITTMAN E.D., 1992: Relationship of Porosity and Permeability to Various Parameters. AAPG Bull. Vol. 76 No. 2 (1625-1634).
• [54] SAIGAL G., MORAD S., BJ0RLYKKE K., EGEBERG P.K., AAGARD P., 1988: Diagenetic albitization of detrital K-feldspar in Jurassic, Lower Cretacous and Tertiary clastic reservoir rocks from offshore Norway, I. Textures and origin. Journal of Sedimentary Petrology Vol. 58 (1003-1013).
• [55] SUCH P., 1996: Instrukcja wykonywania pomiarów petrofizycznych. Wyd. PGNiG.
• [56] SUCH P., (PRACA ZBIOROWA), 1996: Badania przestrzeni porowej skał w odwiertach Osobnica-139 i 0sobnica-140. Arch. INiG.
• [57] SUCH P., 1997: Nowoczesne metody badania właściwości petrofizycznych skał oraz możliwości zastosowania otrzymanych wyników w badaniach diagenezy. Przeg. Geol. Nr 8 (781-785).
• [58] SUCH P., 1998: Analiza fraktalnej struktury przestrzeni porowej przy wykorzystaniu krzywych ciśnień kapilarnych otrzymywanych metodą porozymetrii rtęciowej. Przeg. Geol. Vol. 46 Nr 11 (1186-1190).
• [59] SUCH P., KRUCZEK J., LEŚNIAK G., KOBYŁECKA A., 1998: Diagenesis Processes in The Carpathian Flysh and Their Influence on the Reservoir Properties of Rocks. Abs. Book Conference and Exhibition: Modem Exploration and Improved Oil and Gas Recovery Methods. Cracow, Poland, 1-4 September 1998.
• [60] SUCH P., LEŚNIAK G., 1998: Historia diagenetyczna a właściwości zbiornikowe piaskowców istebniańskich z rejonu Osobnicy. Mat. Konf. Dzień dzisiejszy przemysłu naftowego. 50-lecie Oddziału Gorlice SITPNiG, Wysowa, 27-30 maja (114-119).
• [61] SZYMAKOWSKA F., 1969: Budowa jednostki śląskiej i podśląskiej miedzy Wolą Brzostecką-Bączołką od północnego zachodu Węglówka od południowego wschodu. Arch. UJ, Kraków.
• [62] ŚLĄCZKA A., 1956: Stratygrafia serii śląskiej na przedpolu fałdów dukielskich. Przeg. Geol. z. 10 (459-460).
• [63] ŚLĄCZKA A., DZUŁYNSKI S., 1958: Sedymentacja i wskaźniki kierunkowe w warstwach krośnieńskich. Rocznik PTG Nr 28 (205-258).
• [64] ŚLĄCZKA A., 1959: Stratygrafia serii śląskiej łuski Bystrego na południe od Baligrodu. Z badań geologicznych w Karpatach. Wyd. Geol. T. 2 (203-286).
• [65] ŚRODOŃ J., 1980: Precise identification of illite/smectite interstratifications by X-ray powder diffraction. Clays and clay minerals, Vol. 28 (401-411).
• [66] TEN HAVEN H.L., LAFARGUE E„ KOTARBA M., 1993: Oil/oil and oil/source rock correlations in Carpathian Foredeep and Overthrust, Sout-East Poland. Vol. 20 No. 7 (935-961).
• [67] TOŁWIŃSKI К., 1933: Centralna depresja Karpacka. Geol. i Stat. Naft. Polski Nr 7, Borysław.
• [68] TUCKER M.E., 1991: Sedimentary petrology. Blackwell.
• [69] UNRUG R., WENDORFF M., 1976: Carbonate cement and clay matrix in some proximal sandstones of the Carpathian flysh. Bull. Acad. Pol. Sc. Ser. Terre Vol. 24 No. 1 (27-35).
• [70] WALKER Т.Е., 1984: Diagenetic albitization of potassium feldspar in arkosic sandstones. Journal of Sedimentary Petrology Vol. 54 (3-16).
• [71] ŻYTKO К., 1961: Możliwości występowania ropy naftowej w okolicy Ustrzyk Dolnych. Biul. Inst. Geol. Nr 154 (95-120).
• [72] Dokumentacje wynikowe odwiertów: Draganowa-1, Dwernik-2, -3, -5, -7, -8, -9, -10, Grabownica-4, -5, -8, -11, Lutowiska-2, Osobnica-138, -140, Pszczeliny-1, -2, Równe-1, Stuposiany-2, -3, -4, Tarnawa Niżna-1, Węglówka-261, -302, Wola Jasienicka-5.