Wprowadzenie do metody translacji automatycznej opartej na wzorcach

Gajer, M.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Wprowadzenie do metody translacji automatycznej opartej na wzorcach

Autorzy

Gajer M.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

The introduction to the machine translation method based on patterns

Języki publikacji

Abstrakty

Artykuł niniejszy jest pierwszym artykułem z większego cyklu prac poświęconych opracowanej przez autora metodzie translacji automatycznej opartej na wzorcach PBMT (Pattern Based Machine Translation). Metoda ta stanowi połączenie istotnych cech znanych do chwili obecnej metod translacji automatycznej, takich jak tłumaczenie poprzez analogię EBMT (Example-Based Machine Translation) oraz tłumaczenie oparte na regułach gramatycznych RBMT (Rule-Based Machine Translation). Zdaniem autora zaproponowana metoda może stanowić istotny krok na drodze do zbudowania w pełni automatycznych systemów komputerowego przekładu, charakteryzujących się stosunkowo wysoką jakością uzyskiwanych tłumaczeń tekstów należących do języka ogólnego. Jednakże zbudowanie pierwszego pełnosprawnego systemu translacji automatycznej opartego na wzorcach translacyjnych wymaga zarówno dużego nakładu pracy lingwistycznej, jak i dalszych badań, w związku z czym jest sprawą raczej odległej przyszłości. Istota metody PBMT została w artykule zilustrowana na licznych przykładach zaczerpniętych z kilku języków świata. Ponadto w artykule zamieszczono krótkie wprowadzenie do dziedziny automatycznego przekładu, omówiono historię badań w tym zakresie oraz scharakteryzowano podstawowe metody i kierunki dalszego rozwoju systemów translacji automatycznej.

The paper is the first one of the series of papers concerning the new method of machine translation that was proposed by this author. The metod was called by this author Pattern-Based Machine Translation (PBMT) and it is a combination of the most important features of Example-Based and Rule-Based machine translation techniques. In this author's opinion this method can make possible to buil fully-automatic high-quality machine translation systems for unrestrricted text. Building the first fully-operating pattern-based machine translation system requires a lot of time and work of the team of trained linguists. In the paper the most important aspects of the pattern-based macine translation method are described. Moreover the way in which such machine translation system operates was illustrated on many examplem for different languages of the world. In the paper a short introduction to the field of machine translation was also presented. The brief history of machine translation was described and the most common machine translation techniques are disscused.

Słowa kluczowe

lingwistyka informatyczna translacja automatyczna wzorce translacyjne

computational linguistics machine translation pattern-based translation

Wydawca

Wydawnictwa AGH

Czasopismo

Elektrotechnika i Elektronika

Rocznik

2005

Tom

T. 24, z. 1

Strony

7--29

Opis fizyczny

Bibliogr. 58 poz., tab., fot.

Twórcy

autor

Gajer M.

Katedra Automatyki AGH, mgajer@ia.agh. edu.p

Bibliografia

[1] Juang B.H., Furui S.: Automatic Recognition and Understanding of Spoken Language - A First Step Towerd Natural Human-Machine Communication. Proceedings of the IEEE, vol. 88, 2000, 1142-1165
[2] Bolc L., Cichy M., Różańska L.: Przetwarzanie języka naturalnego. Warszawa, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne 1982
[3] Szczepaniak L., Królikowski Z.: Kontrolowane języki naturalne - przegląd rozwiązań i zastosowań. Pro Dialog, nr 11, 2000, 47-67
[4] Siu M., Ostendorf M.: Variable N-grams and Extensions for Conversational Speech Language Modeling. IEEE Transactions on Speech and Audio Processing, vol. 8, 2000, 63-74
[5] Gajer M.: System automatycznej identyfikacji języka tekstu. Półrocznik AGH Elektrotechnika i Elektronika, t. 20, z. 2, 2001, 100-107
[6] Bellegarda J.R.: Large Vocabulary Speech Recognition with Multispan Statistical Language Models. IEEE Transactions on Speech and Audio Processing, vol. 8, 2000, 76-84
[7] Bu L., Chiueh T.D.: Perceptual Speech Processing and Phonetic Feature Mapping for Robust Vowel Recognition. IEEE Transactions on Speech and Audio Processing, vol. 8, 2000, 105-114
[8] Levin E., Pieraccini R., Eckert W.A.: A Stochastic Model of Human-Machine Interaction for Learning Dialog Strategies. IEEE Transactions on Speech and Audio Processing, vol. 8, 11-22
[9] Riccardi G., Gorin A.L.: Stochastic language Adaptation over Time and State in Natural Spoken Dialog Systems. IEEE Transactions on Speech and Audio Processing, vol. 8, 3-10
[10] Waibel A., Geatner P., Tomokiyo L.M., Schultz T., Woszczyna M.: Multilinguality in Speech and Spoken Language Systems. Proceedings of the IEEE, vol. 88, 2000, 1297-1 31 3
[11] Arnold D., Balkan L., Meijer S., Humphreys R.L., Sadler L.: Machine Translation: An Introductory Guide. London, NCC Blackwell 1994
[12] Ludskanow A.: Tłumaczy człowiek i maszyna cyfrowa. Warszawa, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne 1973
[13] Hutchins W.J.: Machine Translation - Past, Present, Future. London, Ellis Horwood Series in Computers and Their Applications 1986
[14] Blekhman M., Pevzner B.: First Steps of Language Engineering in the USSR: The 50s through 70s. Machine Translation Review, vol. 11, 2000, 5-7
[15] Whitelock P., Kilby K.: Linguistic and Computational Techniques in Machine Translation System Design. London, UCL Press 1995, ISBN 1-85728-216-7
[16] Gajer M.: Translacja automatyczna w sieci Internet. Studia Informatica, vol. 23, No. 2B (49), 133-140
[17] Vasconcellos M.: Users of systems: The current state of MT usage or: How do I use these? Let me count the ways. Fourth Machine Translation Summit in Kobe, 1993, http://www.eamt.org/archive/ summit93.html
[18] Mitamura T.: Controlled languages for Multilingual Machine Translation. Language Technologies Institute, School of Computer Science, Carnegie Mellon University, USA, 1999, http://www.lti.cs.cmu.edu/ Research/Kant
[19] Fukutomi O.: Report on Commercial Machine Translation in a Manufacturing Industry Domain. Machine Translation Review, No. 10, 1999, 16-25
[20] Murphy D.: Keeping Translation Technology under Control. Machine Translation Review, No. 11, 2000, 7-10
[21] Canals R., Esteve A., Garrido A.: interNOSTRUM: A Spanish-Catalan Machine Translation System. Machine Translation Review, No. 11, 2000, 21-25
[22] Bandyopadhyay S.: State and Role of Machine Translation in India. Machine Translation Review, No. 11, 2000, 1-3
[23] Loukachevitch N.V., Dobrov B.V.: Thesaurus-Based Structural Thematic Summary in Multilingual Information Systems. Machine Translation Review, No. 11, 2000, 10-20
[24] Harel D.: Rzecz o istocie informatyki. Warszawa, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne 1992, ISBN 83-204-1525-X
[25] Penrose R.: Nowy umysł cesarza. O komputerach, umyśle i prawach fizyki. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN 1995, ISBN 83-0111819-9
[26] Wiślicki W.: Czy możliwy jest naukowy opis tego, co dzieje się w umyśle? Wszechświat, t. 101, nr 1-3, 2000, 8-12
[27] Kasperski M.: Sztuczna inteligencja - Droga do myślących maszyn. Gliwice, Wydawnictwo Helion 2003
[28] Tadeusiewicz R.: Problemy biocybernetyki. Warszawa, PWN 1994
[29] Gajer M.: Czy komputer może mieć świadomość? Elektronizacja, nr 3/2002, 2002, 20-23
[30] Gajer M.: Czy komputery zastąpią kiedyś ludzi? Pomiary Automatyka Robotyka - Miesięcznik Naukowo-Techniczny, nr 12, 2001, 14-19
[31] Gajer M.: Gdzie leżą granice możliwości systemów sztucznej inteligencji? (część I). Elektronizacja, nr 10/2002, 2002, 2-6
[32] Gajer M.: Gdzie leżą granice możliwości systemów sztucznej inteligencji? (część II). Elektronizacja, nr 12/2002, 2002, 2-6
[33] Rutkowski P.: Jak wiele można przetłumaczyć? Wiedza i Życie, luty 2001, 42-44
[34] Lebiedziński H.: Przekładoznawstwo ogólne wobec teorii enroi. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1989
[35] Majewicz A.F.: Języki świata i ich klasyfikowanie. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1989, ISBN 83-01-08163-5
[36] Gajer M.: Możliwości i ograniczenia systemów translacji automatycznej. Półrocznik AGH Elektrotechnika i Elektronika, t. 21, z. 1, 2002, 1-17
[37] Gajer M.: Interaktywny system translacji automatycznej oparty na podejściach typu KBMT oraz EBMT. Półrocznik AGH Elektrotechnika i Elektronika, t. 21, z. 1, 2002, 18-37
[38] Gajer M.: System translacji automatycznej oparty na dialogu z użytkownikiem i przykładach translacyjnych. Pro Dialog - Computer Programming and Applications, No. 14, 2002, 77-115
[39] Gajer M.: Analiza możliwości i ograniczeń współczesnych systemów translacji automatycznej. IX Konferencja „Systemy Czasu Rzeczywistego”, Ustroń, 16-19 września 2002, 481-491
[40] Gajer M.: Translacja automatyczna - ograniczenia i perspektywy rozwoju. Automation 2002, Konferencja Naukowo-Techniczna „Automatyzacja - Nowości i Perspektywy”, 20-22 marca 2002, Warszawa, 102-109
[41] Gajer M.: Wprowadzenie do zagadnień translacji automatycznej. Kwartalnik Elektroniki i Telekomunikacji, t. 48 z. 1, 2002, 117-160
[42] Gajer M.: Translacja automatyczna - podejścia oparte na koncepcji języka interlingua i na przykładach translacyjnych. Kwartalnik Elektroniki i Telekomunikacji, t. 48, z. 3-4, 2002, 523-551
[43] Gajer M.: System translacji automatycznej dla języka polskiego. Wiadomości Elektrotechniczne, Rok LXX, nr 7-8, 2002, 275-280
[44] Gajer M.: Komputerowe systemy automatycznego tłumaczenia dokumentacji technicznej. Wiadomości Elektrotechniczne, Rok LXX, nr 6, 2002, 228-232
[45] Gajer M.: Fakty i mity na temat systemów translacji automatycznej. Elektronizacja, nr 1-2/2002, 2002, 33-36
[46] Nyberg E., Mitamura T., Carbonell J.: The KANT Machine Translation System: From R&D to Initial Deployment. Proceedings of LISA Workshop on Integrated Advanced Translation Technology, Washington, 1997, http://www.lti.cs.cmu.edu/Research/Kant
[47] Ney H., Niessen S., Och F.J., Sawaf H., Tillmann C., Vogel S.: Algorithms for Statistical Translation of Spoken Language. IEEE Transactions on Speech and Audio Processing, vol. 8, 200, 24-35
[48] Brown R.D.: Transfer-Rule Induction for Example-Based translation. MT Summit VIII, Santiago de Compostela, 2001, http:// www.eamt.org/summitVIII/workshop-papers.html
[49] Brown R.D.: Transfer-Rule Induction for Example-Based Translation, Language Technologies Institute. Center for Machine Translation, Carnegie Mellon University, Pittsburgh, USA, 2000, http:// www.lti.cs.cmu.edu/Research/GEBMT
[50] Brown R.D.: Automated Dictionary Extraction for “Knowledge-Free ” Example-Based Translation. Language Technologies Institute, Center for Machine Translation, Carnegie Mellon University, Pittsburgh, USA, 2000, http://www.lti.cs.cmu.edu/Research/ GEBMT
[51] Brown R.D.: Example-Based Machine Translation in the Pangloss System. Language Technologies Institute, Center for Machine Translation, Carnegie Mellon University, Pittsburgh, USA, 2000, http:// www.lti.cs.cmu.edu/Research/GEBMT
[52] Brown R.D.: Adding Linguistic Knowledge to a Lexical Example-Based Translation System. Language Technologies Institute, Center for Machine Translation, Carnegie Mellon University, Pittsburgh, USA, 2000, http://www.lti.cs.cmu.edu/Research/ GEBMT
[53] Planas E., Furuse O.: Formalizing Translation Memories. Proceedings of MT Summit VII, Singapore, 1999, 331-339
[54] Schaler R.: Beyond Translation Memories. MT Summit VIII, Santiago de Compostela, 2001, http://www.eamt.org/summitVIII/work-shop-papers.html
[55] Geambaęu C., Odrobińska E.: Konwersacje polsko-rumuńskie. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2001
[56] Perez C.R.: From Novelty to Ubiquity: Computers and Translation at the Close of the Industrial Age. Translation Journal, vol. 5, No. 1,2001
[57] Stanisławski J.: Wielki słownik angielsko-polski z suplementem. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Wiedza Powszechna 1983
[58] Lindquist M., Stypińska M.: På svenska - Podręcznik do nauki języka szwedzkiego dla początkujących. Warszawa, PWN 1991

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-AGH2-0003-0047