Zdolność produkcyjna ropy naftowej krajów OPEC a ceny surowca

• Autorzy: Dylejko J.

Warianty tytułu

EN

OPEC's oil production capacity and oil price changes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule dokonano analizy zależności pomiędzy wielkością wykorzystania potencjału produkcyjnego ropy naftowej krajów OPEC a cenami surowca na rynku światowym. Po przeanalizowaniu okresu 1980-1996 okazało się, iż kluczowym determinantem kształtowania się cen surowca była wielkość i kierunek zmian stanu zapasów surowca. Z uwagi na to, że OPEC jest jedynym posiadaczem światowej nadwyżki produkcyjnej ropy naftowej, kierowanie na rynek dotychczas zakumulowanych przez kraje członkowskie zapasów surowca często powodowało silny spadek cen, zaś nagła konieczność ich odbudowania przyczyniała się do ich eskalacji. Ponieważ dodatkowe dostawy ropy naftowej wykorzystywane były niejednokrotnie jako instrument gry politycznej krajów-producentów należących do OPEC, dokonano w niniejszym artykule rozróżnienia na dobrowolne i niedobrowolne zmiany poziomu zapasów. Analiza porównawcza poziomu koncentracji produkcji ropy naftowej OPEC, przeprowadzona dla lat 1993-2000, z wykorzystaniem wskaźnika Herfindahl, stała się pomocna w zbadaniu siły rynkowej posiadanej przez poszczególne kraje członkowskie oraz ich wpływu na przebieg cen surowca w badanym okresie. Jak się okazało, pod koniec badanego okresu produkcja ropy naftowej OPEC uległa silnemu skoncentrowaniu, na skutek zwiększenia udziału Arabii Saudyjskiej w rynku surowca, kosztem udziału pozostałych krajów członkowskich, co dało jej jeszcze większą możliwość uczestnictwa w procesie kształtowania cen ropy naftowej na rynku światowym.

EN

This article explores the influence of OPEC's capacity utilization - or the related concept of OPEC's excess oil production capacity measured as a percentage of global oil demand - on oil prices. After the further investigation of the period 1980-1996, it turned out that oil prices movements are critically dependent on factor such as oil stock disequilibrium. Because OPEC is the sole holder of the world's excess oil production capacity, the unwinding of large accumulated OPEC's stock positions has often caused heavy price fall but the sudden desire to build up inventories has caused prices to rise swiftly. As extra amounts of oil have been the instrument in political game of member countries, it is introduced a distinction between voluntary and involuntary oil stockbuilds (stockdraws) in this article. The comparative analysis of the concentration of OPEC's spare production capacity over the period 1993-2000, measured by the Herfindahl index, occurred to be helpful to calculate the degree of member countries' market power, their ability to influence oil prices and to dictate oil policy. As it turned out, OPEC's spare production capacity has become more concentrated in recent years, during a period coinciding with part of the sustained rise in oil prices when Saudi Arabia increased its oil market share, at the cost of other member countries' share, what obviously signifies a growing ability of the Kingdom to enjoy a key role in oil price formation in the world market.

Słowa kluczowe

PL

ropa naftowa; OPEC; produkcja; ceny surowców

EN

oil; OPEC; production; price changes

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2005
• Tom: R. 61, nr 5
• Strony: 187--195
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Dylejko J.

• Stowarzyszenie na Rzecz Gospodarki Energetycznej Polski, Gdańsk

Bibliografia

• [1] Additional OPEC Capacity: How Much, at What Cost and Whence the Funds? W: Oil in Fifteen Volumes. A Collection of Studies from the First Nine Years of the „Global Oil Report". Volume One: OPEC Issues. Centre for Global Energy Studies, London 1999, s. 51-68.
• [2] Adelman M. A.: Comment on the H' Concentration Measure as a Numbers Equivalent. Review of Economics and Statistics, 1969, Vol. 51, s. 99-101.
• [3] Dylejko J.: Wpływ polityki produkcyjnej i cenowej OPEC na gospodarkę światową w latach 1973-2004. Rynek Energii 2005, nr 1 (56), s. 2-11.
• [4] Global Excess Oil Production Capacity and Oil Price Changes. W: Oil in Fifteen Volumes. A Collection of Studies from the First Nine Years of the „Global Oil Report". Volume Eight: Oil Prices. Centre for Global Energy Studies, London 1999, s. 101-120.
• [5] Hirschman A. O.: The Paternity of an Index. American Economic Review, 1964, Vol. 54, s. 761.
• [6] Industry Focus. OPEC's Spare Production Capacity is Now in Fewer Hands. Global Oil Report, 2000, Vol. 11, nr 5, s. 2-4.
• [7] Kelly W. A.: A Generalized Interpretation of the Herfindahl Index. Southern Economic Journal, 1981, Vol. 48, s. 50-57.
• [8] Kwoka J.: The Herfindahl Index in Theory and Practice. Antitrust Bulletin, 1985, Vol. 30, s. 915-947.
• [9] Oil Prices and Production in the Non-OPEC Market Economies. Global Oil Report, 1994, Vol. 5, nr 4, s. 21-32.
• [10] OPEC's Two Policy Levers. W: Oil in Fifteen Volumes. A Collection of Studies from the First Nine Years of the ,,Global Oil Report". Volume One: OPEC Issues. Centre for Global Energy Studies, London 1999, s. 104-127.
• [11] Primary Oil Stocks: An Anatomy. W: Oil in Fifteen Volumes. A Collection of Studies from the First Nine Years of the „Global Oil Report". Volume Two: Oil Stocks. Centre for Global Energy Studies, London 1999, s. 21-35.
• [12] Scherer F. M., Ross D.: Industrial Market Structure and Economic Performance. Houghton Mifflin Company, Boston (MA) 1990, s. 70-79.
• [13] Sleuwaegen L., Dehandschutter W.: The Critical Choice Between the Concentration Ratio and the H-Index in Assessing Industry Performance. Journal of Industrial Economics, 1986, Vol. 35, s. 193-208.
• [14] Stevens P.: Restructuring the Oil Industry in the Middle East. 24th Annual IAEE Conference, Houston (TX), 25-27 kwietnia 2001.
• [15] Why Are Crude Oil Prices so High? Global Oil Report, 2000, Vol. 11, nr 5, s. 22-24.