Nowe surowce ilaste biało wypalające się z rejonu Bolesławca - charakterystyka mineralogiczna i technologiczna

• Autorzy: Galos K. , Pietrzyk W.

Warianty tytułu

EN

New white-firing clays from Bolesławiec vicinity - mineralogical and technological characteristics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Praca przedstawia charakterystykę mineralogiczną, ziarnową i chemiczną oraz podstawowe właściwości technologiczne dwóch nowych surowców biało wypalających się produkowanych w rejonie Bolesławca: Janina i Czerwona Woda. Głównymi ich składnikami są kaolinit w odmianie Tc o uporządkowanej strukturze (ok. 50%) oraz β-kwarc (do 40%), przy nieco wyższym udziale illitu (ok. 10%) w surowcu Czerwona Woda, i pobocznym udziale montmorillonitu i tlenkowych minerałów tytanu. Mediana surowca Czerwona Woda jest nieco niższa (1,89 μm) niż surowca Janina (2,54 μm). W surowcu Czerwona Woda zawartość AI2O3 jest nieco wyższa, natomiast zawartości tlenków barwiących są typowe dla iłów biało wypalających się: poniżej 1,0% mas. Fe2O3 i ok. 0,6% TiO2. Badane surowce należą do średnio plastycznych i słabo spiekających się (nasiąkliwość po wypaleniu >10%), przy czym ił Czerwona Woda wykazuje nieco wyższą plastyczność i białość po wypaleniu. W konsekwencji są one przydatne do produkcji tworzyw porowatych o czerepie białym, a także - jako komponentu uzupełniającego - do tworzyw spieczonych o białym czerepie.

EN

The paper presents mineralogical, granulometric and chemical characteristics, as well as basic technological properties of two new white-firing clays from Bolesławiec vicinity: Janina and Czerwona Woda. They hale similar mineralogical composition and grain size distribution. The main constituents are: well-ordered kaolinite of Tc type (ca. 51% in Czerwona Woda clay and ca. 48% in Janina clay), and (β-quartz (36% and 40%, respectively). Czerwona Woda clay possess higher amount of illite (ca. 10%). Montmorillonite, rutile and anatase were recognized as accessory minerals. Organic matter content is similar in both clays: ca. 0.2%. Such mineralogical composition is confirmed regarding results of granulometric and chemical analyses. Czerwona Woda clay is more fine-grained material (Iower mediana, higher specific surface area). It shows also higher AI2O3 content (24.5% versus 22.7% in Janina clay). Colouring oxides contents are typical for white-firing clays: under 1.0% Fe2O3 and ca. 0.6% TiO2. Technological properties of the studied clays are the consequence of their mineralogical composition. Differences in these properties between both clays are unsignificant. Both clays are medium plastic, with poor sintering properties. Czerwona Woda clay possess a little bit higher plasticity, with bending strength after drying at 1.9 MPa. It shows also slightly higher whiteness after firing at 1230°C: 76.5%, and Iower water absorption after firing at 1230°C: 11.7%. Ouality parameters of both studied clays allow to determine their usefulness for production of white porous ceramics (e.g. faience), and - as a supplementary clay component - for production of white sintered ceramics, e.g. gres porcellanato tiles.

Słowa kluczowe

PL

surowce ilaste; Bolesławiec; surowce ilaste biało wypalające się; Janina; Czerwona Woda

EN

white-firing clays; Bolesławiec; Janina; Czerwona Woda

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Ceramiczne
• Czasopismo: Materiały Ceramiczne
• Rocznik: 2008
• Tom: R. 60, nr 2
• Strony: 64--70
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., rys., wykr., tab.

Twórcy

autor

Galos K.

autor

Pietrzyk W.

• Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

Bibliografia

• [1] Galos K., Wyszomirski R, 2004 - Sources of white- and light-firing ball clays for the production of gres porcellanato tiles in Poland. Gosp. Sur. Min., 20, 4, 5-19.
• [2] Galos K., Wyszomirski R, 2006a - Surowce ilaste krajowego przemysłu ceramiki szlachetnej i technicznej - część l: Krajowe surowce ilaste biało i jasno wypalające się. Materiały Ceramiczne 58,2006,58-63
• [3] Kabata – Pendias A., Pendias H., 1993 - Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• [4] Lewicka E., Galos K., 2004 - Gospodarka iłami ceramicznymi w Polsce. W: Surowce mineralne Polski. Surowce skalne. Surowce ilaste, 341-369. Wyd. IGSMiE PAN Kraków, 2004.
• [5] Łydka K., 1985 - Petrologia skał osadowych. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• [6] Pampuch R., Ptak W., 1968 - Infrared spectra and structure of 1:1 layer lattice silicates. Prace Miner. 15,7.
• [7] Stoch L., 1974 - Minerały ilaste. Wyd. Geol. Warszawa.