Średniowieczne zaprawy wapienne z ruin zamku w Czudcu koło Rzeszowa

• Autorzy: Trąbska J. , Trybalska B. , Lubelczyk A.

Warianty tytułu

EN

Mediaeval lime mortar from ruins of the Czudec castle near Rzeszów

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania historycznych zapraw z zamku w Czudcu koło Rzeszowa, pochodzących ze średniowiecznego i XVI-wiecznego etapu budowy zamku, wskazują generalnie na konserwatyzm rzemiosła murarskiego: zaprawy są do siebie podobne. Warto jednak zwrócić uwagę na różnice w ilości gruboziarnistego wypełniacza, stosunku wypełniacza do spoiwa oraz sposobu przygotowywania spoiwa (por. Tab. 3,4). Możliwe, że w określonych elementach architektonicznych zamku stosowano odmiennie przygotowane zaprawy (np. we flankach baszty). Niemniej jednak, jakość wypełniacza i spoiwa oraz ich wzajemnego stosunku odbiega od klasycznych wzorców rzymskich i wpływa negatywnie na trwałość zapraw. Procesy korozyjne są w nich mocno zaawansowane.

EN

Examination of historical mortar from the Czudec Castle near Rzeszów (SE Poland), representing Mediaeval and 16th century stages of its construction, point at conservatism of masonry habits: in general mortars are very similar. Certain differences should not be utterly neglected, however: they can be found in proportion of coarse grained filler, filler-to-binder ratio and details in binder preparation. It should be also noted that in various architectonic elements of the castle the ways of mortar preparation may have been specific. Nevertheless, either quality of raw material or workshop were far from Roman recipes and miserable results are seen in poor state of a construction as well as advanced corrosion processes observable in mortar.

Słowa kluczowe

PL

zaprawy wapienne; archeologia; zaprawy średniowieczne; spoiwa wapienne; Czudec; Polska

EN

lime mortar; Czudec; Poland

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Ceramiczne
• Czasopismo: Materiały Ceramiczne
• Rocznik: 2006
• Tom: R. 58, nr 4
• Strony: 148--154
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., rys., wykr., tab.

Twórcy

autor

Trąbska J.

autor

Trybalska B.

autor

Lubelczyk A.

• Instytut Archeologii UR, Rzeszów,

Bibliografia

• [1] Jochemczyk L, Skoczylas J. Petrograficzne badania materiałów wiążących z wczesnośredniowiecznej budowli Ostrowa Lednickiego. Przegląd Geologiczny, 7-8, 1991.
• [2] Kociszewska-Musiał G. Surowce mineralne czwartorzędu. Warszawa 1988.
• [3] Kozieł S. Technologia murów budowli przedromańskich na Wawelu. Acta Archaeologica Waweliana. Tom II, 1998.
• [3] Losos L. Techniki malarskie. Warszawa 1991.
• [4] Łydka K. Petrologia skał osadowych. Warszawa, 1985.
• [5] Mora P., Mora I., Philippot P. Conservation of Wall Paintings. London, 1983.
• [6] Nocuń-Wczelik W., Stachurska-Góra K. Skład fazowy i mikrostruktura starych zapraw. Prace Komisji Nauk Ceramicznych, t. 80. Kraków 2003.
• [7] Płuska I., Rogóż M. Analiza składu chemiczno-technologicznego zapraw próbek pobranych z murów ruin zamku w Czudcu. Opracowanie niepublikowane, ASP, Kraków, 2003.
• [8] Skibiński S., Wieczorkowski K. Zastosowanie wielowymiarowych metod statystyki do interpretacji wyników badań składu fazowego zapraw budowlanych dla potrzeb archeologii architektury. Acta Univ. Nic. Cop. Archeologia XX, Zeszyt 244, 1922.
• [9] Ślesiński W. Techniki malarskie. Spoiwa mineralne. Warszawa 1983.
• [10]Trąbska J. Sprawozdanie z badań czerwonych zabytków, ochr i hematytów, ze stanowiska Dzierżysław-35. Opracowanie KBN, niepublikowane, Kraków 2004.
• [11]Trąbska J. Studium mineralogiczno-chemiczne wybranych pigmentów stosowanych w malowidłach średniowiecznych Polski. Praca doktorska. AGH, Kraków, 1998.