Strukturalne uwarunkowania występowania zagrożenia wodnego w trakcie zgłębiania szybu R-XI (O/ZG "Rudna")

• Autorzy: Markiewicz A. , Banaszak A.

Warianty tytułu

EN

Structural conditions of water hazard occurrence during R-XI shaft ("Rudna" mine) sinking

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wyniki najnowszych badań geofizycznych na pograniczu O/ZG "Rudna" i O.G. "Głogów Głęboki-Przemysłowy" oraz obserwacje tektoniczne uzyskane w trakcie zgłębiania szybu R-XI udokumentowały odrębność strukturalną piętra dolnopermskiego i piętra górnopermsko-triasowego. Wyżej legły układ strukturalny o charakterze tensyjnym warunkowany obecnością najstarszej soli kamiennej, w wyniku "młodej" reaktywacji doprowadził do powstania kontaktów sedymentacyjno-erozyjnych i tektonicznych pomiędzy poziomem wodonośnym podwęglowych utworów paleogenu a poziomem wodonośnym środkowego pstrego piaskowca. Nie rozpoznanie tych kontaktów na etapie dokumentacji podszybowej mogło być jedną z przyczyn zaistnienia awaryjnego dopływu wody do szybu R-XI w 2002 r.

EN

Results of the newest geophysical surveys made on the border area between "Rudna" mine and "Głogów Głęboki-Przemysłowy" area as well as tectonic observations made during R-XI shaft sinking showed the structural distinction of Lower Permian stage and Upper Permian – Triassic stage. Upper structure of tension nature caused by the oldest rock salt occurrence, a results of "new" reactivation, led to sedimentary-erosion and tectonic contacts between the water-bearing horizon of sub-lignite Paleogene formation and water bearing horizon of Middle Bunter Sandstone. In the case when this contacts were not found at the shaft documentation stage, it could be one of reasons of sudden water inflow into the R-XI shaft in 2002.

Słowa kluczowe

PL

budowa szybu; zagospodarowanie głębokiego złoża; zagrożenia wodne i geotechniczne

EN

shaft construction; deep deposit management; water and geotechnical hazards

• Wydawca: KGHM CUPRUM Spółka z o.o. Centrum Badawczo-Rozwojowe
• Czasopismo: Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud
• Rocznik: 2005
• Tom: nr 3
• Strony: 77--98
• Opis fizyczny: Bibliogr. 37 poz., rys., tab., mapy

Twórcy

autor

Markiewicz A.

• KGHM CUPRUM sp. z o.o. CBR, pl. 1 Maja 1-2, 50-136 Wrocław

autor

Banaszak A.

Bibliografia

• 1. Bally A. W., 1981 - Thoughts on the tectonics of folded belts. In: Thrust and Nappe Tectonics (edited by Mc Clay, K. R. & Price, N. J.). Spec. Publs geol. Soc. Lond. 9, p. 13-32.
• 2. Bocheńska T., 1988 - Kształtowanie się warunków hydrodynamicznych w lubińsko-głogowskim obszarze miedzionośnym pod wpływem odwadniania kopalń. Prace Geologiczno-Mineralogiczne XIV, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.
• 3. Cwojdziński St., Młynarski St., Dziewińska L., Jóźwiak W., Zientara P. & Baziuk T., 1995 - GB-2A - pierwszy sejsmiczny profil głębokich badań refleksyjnych (GBS) na Dolnym Śląsku. Przegl. Geol. vol. 43, nr 9, Warszawa, s. 727-738.
• 4. Dyjor S. 1993 - Wybrane problemy zlodowacenia warty w niżowej części Dolnego Śląska. Acta Geographica Lodziensia, 65: 35-47.
• 5. Cynien E., Downarowicz S. i Zdril P., 2004 - Prognoza i stan rzeczywisty warunków geologicznych budowy szybu R-XI kopalni „Rudna". Materiały Seminarium Naukowo-Technicznego TKP: Problemy Hydrogeologiczne Górnictwa Rud Miedzi, Lubin 4-5 listopada 2004 r.
• 6. Dąbrowski A., 1980 - System rowów trzeciorzędowych w obrazie grawimetrycznym. Przegl. Geol. nr 3, Warszawa, s. 169-172.
• 7. Deczkowski Z. & Gajewska J., 1980 - Mezozoiczne i trzeciorzędowe rowy obszaru monokliny przedsudeckiej. Przegl. Geol. nr 3, Warszawa, s. 151-156.
• 8. Dokumentacja geologiczna złoża rud miedzi kopalni „Rudna" w kat. A+B+Ci. Przedsiębiorstwo Geologiczne w Krakowie, Kraków 1983 r.
• 9. Dokumentacja geologiczna rejonu projektowanego szybu R-XI kopalni Rudna - Przedsiębiorstwo Geologiczne we Wrocławiu, Wrocław 1991 r.
• 10. Dokumentacja geologiczna Szybu R-XI, głębokość 0-650 m PK "Hydrogeometal" Lubin, sierpień 2003 r.
• 11. Dokumentacja hydrogeologiczna Szybu R-XI, głębokość 0-650 m - PK "Hydrogeometal" Lubin, sierpień 2003 r.
• 12. Garetsky R., Levkov E., Schwab G., Karabanow A., Aizberg R., Garbar D., Kockel F., Ludwig A. O., Lukke-Anderson H., Ostaficzuk S., Palijenko V., Sim L., Śliaupa A., Sokołowski J., Stackebrandt W. 1999 - Main neogeodynamic features of the Baltic Sea depression and adjacent areas. Tech. Posz. Geol., Geosynoptyka i Geotermia 1/99: 17- 27.
• 13. Graniczny M., Doktor S. & Kucharski R., 1991 - Budowa geologiczna strefy waryscydów w podłożu monokliny przedsudeckiej dla określenia perspektyw ropo-gazonośności. Mapy korelacyjne teledetekcyjno- geofizyczne. (Arch. Zakł. Metod, i Koordy. Prac Kartogr.), PIG, Warszawa, 38 ss.
• 14. Grocholski W., 1991 - Budowa geologiczna przedkenozoicznego podłoża Wielkopolski. Przew. 62 Zjazdu Poi. Tow. Geol., 5-7 września, Poznań, s. 7-18.
• 15. Guterch A., Materzok R., Pajchel J. & Perchuć E., 1975 - Sejsmiczna struktura skorupy ziemskiej wzdłuż VII profilu międzynarodowego w świetle badań głębokich sondowań sejsmicznych. Przegl. Geol., 23, Warszawa, s. 153-163.
• 16. Kalisz M., 2001 - Zmiany hydrogeologiczne i hydrologiczne w zasięgu wpływów eksploatacji górniczej w: Badania wpływu górnictwa i przeróbki rud KGHM Polska Miedź SA na poszczególne komponenty środowiska - praca zbiorowa pod kier. A. Mizery. Prace CBPM "Cuprum" sp. z o.o. (OBR), Wrocław.
• 17. Kalisz M. i Niedbał M., 2003 - Rozpoznanie zagrożenia wodnego w szybach KGHM Polska Miedź S.A. głębionych w latach 1980 - 2003. Prace CBPM "Cuprum" sp. z o.o. (OBR), Wrocław.
• 18. Kalisz M. i Niedbał M., 2004 - Ocena hydrogeologiczna wpływu odwadniania utworów trasowych szybem R-XI na całokształt stosunków wodnych i powierzchniowych. Prace CBPM „Cuprum" sp. z o.o. (OBR), Wrocław.
• 19. Kijewski P. & Lis J., 1988 - Mechaniczne właściwości soli kamiennej jako podstawa klasyfikacji masywu w obszarze LGOM. Prace Nauk. Inst. Geot. Pol. Wrocławskiej, nr 54, Wrocław.
• 20. Kijewski P. & Lis J., 1996 - Warunki geologiczno-inżynierskie w obszarze złoża, [w:] Monografia KGHM Polska Miedź SA, Lubin, s. 164-168.
• 21. Kwolek K., 2000 - Wiek ruchów tektonicznych w strefie dylokacyjnej Poznań-Kalisz, monoklina przedsudecka. Przegl. Geol. vol. 48, nr 9, Warszawa, s. 804-814.
• 22. Markiewicz A. 1995 - Halotektonika soli cechsztyńskich w strefie dyslokacyjnej Środkowej Odry, a zaburzenia glacitektoniczne we Wzgórzach Dalkowskich. Mater. VIII Symp. Glacitekt., Wyd. Uczel. WSI, Zielona Góra. s. 175-192.
• 23. Markiewicz A., 1998 - Tektonika, [w:] Dokumentacja geologiczna złoża rud miedziowo-srebrowych Głogów Głęboki w kat. Cl - KGHM Polska Miedź S.A., Przeniosło St. (red.), PIG, Warszawa.
• 24. Markiewicz A., 1999 - Neotektoniczne założenia kopalnych rynien czwartorzędowych Środkowego Nadodrza (SW Poland). Przegl. Geol. vol. 47, nr 9, Warszawa, s. 825-830.
• 25. Markiewicz A., 2003a - Tektonika cechsztyńskiej soli kamiennej w LGOM i jej znaczenie dla działalności gospodarczej. Prace doktorskie AGH (w druku), Kraków, 144 ss.
• 26. Markiewicz A. 2003b - Halotektoniczne uwarunkowania sedymentacji i deformacji osadów kenozoicznych w południowej części monokliny przedsudeckiej (SW Polska). Zeszyty Naukowe Uniw. Zielonogórskiego nr 130, Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska (Budownictwo nr 42), Zielona Góra. s. 115-124.
• 27. Markiewicz A., 2004 - Morfotektonika doliny Odry pomiędzy Chobienią a Nową Solą (Środkowe Nadodrze). Przegl. Geol., vol. 52, nr 11., Warszawa, s. 1077- 1078.
• 28. Markiewicz A., Aleksandrowski P., Czarnecka K., Doktor S., Graniczny M. 1995 - Tektonika a rozkład naprężeń pierwotnych i wtórnych w obszarze ZG „Rudna". Prace CBPM „Cuprum" (archiwum), Wrocław, 90 ss.
• 29. Markiewicz A., Czmiel J. i Mżyk St., 1997 - Interpretacja strukturalno- tektoniczna zaburzeń glacitektonicznych osadów ilastych w rejonie składowiska „Żelazny Most". Prace CBPM „Cuprum" (archiwum), Wrocław, 76 ss.
• 30. Markiewicz A., Fiszer J., Kalisz M., Czmiel J., Niedbał M. i Michalak J., 2004a - Badania modelowe zmian hydrodynamicznych w podwęglowym poziomie wodonośnym, powstałych w wyniku uszczelniania poziomu wodonośnego dolomitów złożowych w rejonie Polkowice Zachodnie, w celu określenia ich wpływu na wzrost zagrożeń wodnych w pozostałych rejonach O/ZG Polkowice - Sieroszowice i O/ZG Lubin. Prace CBPM „Cuprum" sp. z o.o. (OBR), Wrocław.
• 31. Markiewicz A., Kalisz M, Farbisz J. i Michalak J., - 2004b - Badania strukturalne pokrywy permsko-mezozoicznej w trakcie zgłębiania szybu R-XI, w celu wskazania zagrożeń wodnych i geotechnicznych. - Etap I: Budowa geologiczna kompleksu kenozoicznego i mezozoicznego. Prace CBPM „Cuprum" sp. z o.o. (OBR), Wrocław.
• 32. Markiewicz A., Kalisz M. i Farbisz J., 2005 - Badania strukturalne pokrywy permsko-mezozoicznej w trakcie zgłębiania szybu R-XI, w celu wskazania zagrożeń wodnych i geotechnicznych. - Etap II: Budowa geologiczna kompleksu cechsztyńskiego. Prace CBPM „Cuprum" sp. z o.o. (OBR), Wrocław.
• 33. Markiewicz A., Kraiński A. 2002 - Neotektoniczna reaktywacja struktur halotektonicznych a zaburzenia glacitektoniczne w strefach marginalnych zlodowaceń plejstoceńskich na przykładzie wzgórz Dalkowskich (SW Polska), [w:] Mater. IX Sympozjum Glacitektoniki, Zeszyty Naukowe Uniw. Zielonogórskiego nr 129, Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska (Budownictwo nr 37), Zielona Góra. s. 123-142.
• 34. Sokołowski J., 1967 - Charakterystyka geologiczna i strukturalna obszaru przedsudeckiego. Geol. Sudetica, t. 3, Warszawa, s. 297-356.
• 35. Tarnowski H., 1977 - Zmiana miąższości utworów permu i triasu w obrazie rejestracji geofizycznych w wybranych strefach basenu permskiego i ich wpływ na akumulację węglowodorów (część I). Przegl. Geol., 25, Warszawa, s. 23-26.
• 36. Urbański R. & Żołnierczuk T., 1977 - Uwagi o tektonice utworów mezozoiku na obszarze przedsudeckim. [w:] Kierunki i metody poszukiwań bituminów w utworach permu na Niżu Polskiego. Wyd. PTPNoZ., Zielona Góra.
• 37. Wstępna ocena warunków hydrogeologiczno-górniczych dla potrzeb lokalizacji i budowy Szybu R-XI kopalni „Rudna" - Biuro Usług Konsultacyjno-Technicznych „Mining Expert", Lubin sierpień 1991 r.