Aktywność sejsmiczna górotworu GZW i LGOM i jej skutki w podziemnych wyrobiskach górniczych

• Autorzy: Kłeczek Z.

Warianty tytułu

EN

Seismic activity of the rock-mass in Legnica-Głogów and Upper Silesian basins and its effects in the underground mine headings

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dane ilustrujące aktywność sejsmiczną górotworu towarzyszącą podziemnej eksploatacji złóż dowodzą, że prawie 40% wydobycia węgla kamiennego (GZW) i 100% wydobycia rud miedzi (LGOM) pochodzi z rejonów zagrożonych wstrząsami górotworu i tąpaniami. Bezpośrednim skutkiem wstrząsu górotworu jest nagła i gwałtowna emisja energii kinetycznej, uprzednio zakumulowanej w określonym jego obszarze. Energia ta z chwilą tąpnięcia zamienia się w energię skutków, wywołując nagłą utratę stateczności wyrobiska. Dodatkowym efektem wywołanym wstrząsem górotworu jest dająca się pomierzyć energia sejsmiczna, powodująca drgania otaczającego górotworu. Utrata stateczności wyrobiska podziemnego, drgania otaczającego wyrobisko masywu górotworu i dynamiczny podmuch powietrza stanowią olbrzymie zagrożenie dla zdrowia i życia górników oraz są przyczyną znacznych strat materialnych. Stąd też coraz większego znaczenia nabierają wszelkie działania profilaktyczne, zmierzające głównie do prognozowania wstrząsów górotworu i aktywnego zwalczania ich skutków. Dokonując geomechanicznej analizy przemian energetycznych towarzyszących podziemnej eksploatacji złóż można wykazać, że pośrednią metodą predykcji wstrząsów górotworu i ograniczenia ich skutków jest prowokowanie górotworu robotami strzałowymi. W referacie przedstawiono wyniki doświadczeń, zmierzające do opanowania zagrożenia wstrząsami górotworu i przystosowania maszyn i urządzeń dołowych do pracy w warunkach zagrożenia sejsmicznego.

EN

Data illustrating the rock-mass seismic activity accompanying the underground exploitation of deposits shows, that almost a 40% of coal mining (GZW) and 100% of copper ores mining (LGOM) comes from areas with high level of rockburst and roof fall hazard. The direct effect of rockburst is sudden and violent emission of the kinetic energy, accumulated previously in the specific area. This energy with the moment of the rockburst is exchanged into the energy of effects, causing sudden loss of the excavation stability. The additional effect caused by the rockburst is easy measured seismic energy, causing the vibration of the surrounding rock-mass. Loss of the stability of the underground excavation, vibration of the rock-mass surrounding the excavation and dynamic blast of air results in great hazard to the health and lives of miners as well as they are a reason for considerable financial losses. Thus all prophylactic, aimed mainly to forecast the rock-mass tremors and to actively fight with their effects are of the great importance. Making the geomechanical analyse of the energy transformations accompanying the underground mining it is possible to demonstrate, that the indirect method of the prediction of rock-mass bursts and of limiting their effects is provoking the rock-mass by blasting works. Results of tests, focused on reducing the risks of rockbursts and roof fall hazard as well as adapting the underground machines and devices to the work under the seismic risk conditions were presented in the paper.

Słowa kluczowe

PL

podziemne wyrobiska górnicze; aktywność sejsmiczna górotworu; wyrobiska górnicze; tąpnięcie

EN

underground mine headings; rock-mass seismic activity; mining workings; crump

• Wydawca: KGHM CUPRUM Spółka z o.o. Centrum Badawczo-Rozwojowe
• Czasopismo: Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud
• Rocznik: 2005
• Tom: nr 2
• Strony: 33--48
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., tab., rys., wykr.

Twórcy

autor

Kłeczek Z.

• Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

Bibliografia

• 1. Chmielewski T., Zembaty Z.: Podstawy dynamiki budowli. Arkady, Warszawa, 1998
• 2. Kleczek Z.: Geomechanika Górnicza. Śląskie Wydawnictwo Techniczne,Katowice, 1994.
• 3. Kleczek Z.: Prowokowanie wstrząsów górotworu jako metoda profilaktyki tąpaniowej w kopalniach LGOM. Czasopismo Naukowo- Techniczne Górnictwa Rud CUPRUM, nr 1(26), 2003.
• 4. Kleczek Z.: Dynamiczne przejawy ciśnienia górotworu towarzyszące eksploatacji węgla kamiennego i rud miedzi w Polsce. Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa nr 9/404, 2004.
• 5. Kleczek Z., Meder A.: Dynamiczne przejawy ciśnienia górotworu i ich wpływ na maszyny i urządzenia znajdujące się w wyrobiskach podziemnych. XXVII Zimowa Szkoła Mechaniki Górotworu, Zakopane, 14-19.03.2004.
• 6. Krumnacker I., Kleefeld R.: Bemessungsgrundlagen fur hydraulischeGrubenstempel unter Belastung von Gebirgsschlagen. Gliickauf - Forschungshefte nr 5, 1985.
• 7. Szweda S.: Dynamiczne oddziaływania górotworu na sekcje obudowy zmechanizowanej - analiza wyników pomiarów i wymagań normatywnych. Międzynarodowe Sympozjum Naukowo-Techniczne „Tąpania 2002 - Stan badań i profilaktyki". Główny Instytut Górnictwa, Katowice, 2002.