Biodiversity of the benthic diatom flora in the coastal zone of the Gulf of Gdańsk: a case study of the Gdynia–Sopot transect

• Autorzy: Hetko Dominika , Witak Małgorzata , Oliwa Sandra

Identyfikatory

DOI

10.26881/oahs-2022.2.10

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The objective of this study is to determine microhabitat preferences of benthic species occurring in epilithic (living on stones), epipsammic (growing on sand), epipelic (growing on mud) and epiphytic (living on seagrass) assemblages of the shallows of the Gulf of Gdańsk (southern Baltic Sea). The study material was collected from 19 sites along the Gdynia-Sopot coastal zone, including the Port of Gdynia. Most of the identified diatom taxa were observed in two or three microhabitats. However, diatom species living in only one type of microhabitat and those occurring in all analyzed microhabitats were also recorded. Autecological preferences of the identified diatoms indicate organic pollution of the coastal zone of Gdynia and Sopot. However, a higher frequency of α-mesosaprobionts and polysaprobionts indicates an increase in organic pollution in the Port of Gdynia and Marina Sopot, which is associated with intense port activity and large tourist traffic.

Słowa kluczowe

EN

benthic diatoms; microhabitat; ecology; coastal zone; Gulf of Gdańsk; Baltic Sea

• Wydawca: Institute of Oceanography University of Gdańsk
• Czasopismo: Oceanological and Hydrobiological Studies
• Rocznik: 2022
• Tom: Vol. 51, No. 2
• Strony: 224--238
• Opis fizyczny: Bibliogr. 72 poz., map., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Hetko Dominika

• University of Gdańsk, Faculty of Oceanography and Geography, Institute of Oceanography, Department of Marine Geology, Al. M. Piłsudskiego 46, 81-378 Gdynia, Poland

autor

Witak Małgorzata

• University of Gdańsk, Faculty of Oceanography and Geography, Institute of Oceanography, Department of Marine Geology, Al. M. Piłsudskiego 46, 81-378 Gdynia, Poland

autor

Oliwa Sandra

• University of Gdańsk, Faculty of Oceanography and Geography, Institute of Oceanography, Department of Marine Geology, Al. M. Piłsudskiego 46, 81-378 Gdynia, Poland

Bibliografia

• [1]. Andrulewicz, E., & Witek, Z. (2002). Anthropogenic pressure and environmental effects on the Gulf of Gdan’sk: recent management efforts. In G. Schernewski & U. Schiewer (Eds.), Baltic Coastal Ecosystems, Structure, Function and Coastal Zone Management (pp. 119-139). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-662-04769-9_9
• [2]. Augustowska, M., Piliczewski, B. & Witoński, M. (1994). Rzeki Przymorza, Bałtycki Fund. Edukacji Ekologicznej: Morski Inst. Rybacki: Uniwersytet Gdański. (In Polish).
• [3]. Basiński, T., Pruszak, Z., Tarnowska, M., & Zeidler, R. (1993). Ochrona brzegów morskich. Instystut Budowsnictwa Wodnego PAN. (In Polish)
• [4]. Battarbee, R. W. (1986). Diatom analysis. In B. E. Berglund (Ed.), Handbook of Holocene Palaeoecology and Palaeohydrology (pp. 527-570). John Wiley and sons. Ltd.
• [5]. Bąk, M., Witkowski, A., Żelazna-Wieczorek, J., Wojtal, A. Z., Szczepocka, E., Szulc, K. & Szulc, B. (2012). Klucz do oznaczania okrzemek w fitobentosie na potrzeby oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych w Polsce. Warszawa -Główny inspektorat ochrony środowiska: 20-25. (In Polish).
• [6]. Bodén, P. (1991). Reproducibility in the Random Settling Method for Quantitative Diatom Analysis. Micropaleontology, 37(3), 313-319. https://doi.org/10.2307/1485893
• [7]. Bogaczewicz-Adamczak, B., Kłosińska, D., & Zgrundo, A. (2001). Diatoms as indicator of water pollution in the coastal zone of the Gulf of Gdańsk (Southern Baltic Sea). Oceanological Studies., 30(3), 59-75
• [8]. Cyberska, B. (1990). Temperatura wody, [w:] A. Majewski (red.), Zatoka Gdańska. Warszawa: IMGW, Wyd. Geologiczne: 187-204. (In Polish).
• [9]. Drgas, N. (2021). Ocena stanu środowiska Polskich obszarów morskich Bałtyku na podstawie danych monitoringowych z roku 2020 na tle dziesięciolecia 2010-2019. T. Zalewska, W. Kraśniewski (red). Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. (In Polish)
• [10]. Grimm, E. C. (2011). Tilia Version 2.0.37 (software). Illinois State Museum.
• [11]. Herman, A. (2021). Zlodzenie Zatoki Puckiej, Zatoka Pucka Tom I Aspekty geologiczne i fizyczne. J. Bolałek, D. Burska (red). Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego. (In Polish)
• [12]. Hetko, D., Pędziński, J. & Witak, M. (2019). Response of the Diatom Flora of the Hel Peninsula Vicinity, Puck Bay, Baltic Sea, to Anthropopressure, IOP Conf. Ser.: Earth and Environmental Science 362 012050 (online). https://doi.org/10.1088/1755-1315/362/1/012050.
• [13]. Hustedt, F. (1927-1966). Die Kieselalgen Deutschlands, Österreichs und der Schweiz 1-3. In Dr. L. Rabenhorsts (Ed.), Kryptogamen ora von Deutschland, Österreich und der Schweiz 7. Leipzig: Akademische Verlerlagsbuchhandlung.
• [14]. Jankowska, E. (2017). Structure and functioning of the benthic communities associated with macrophytes meadows in the Gulf of Gdańsk. Institute of Oceanology of Polish Academy of Sciences, Sopot (PhD thesis)
• [15]. Kowalczuk, N. (1996). Distribution and species composition of benthic macroalgae community in the littoral zone at the Orłovo Cliff (the Gulf of Gdańsk, Baltic Sea), red. Styczyńska-Jurewicz E., Estuarine ecosystems and species, Proceedings of the 2-nd International Estuary Symposium held in Gdańsk, October 18-22, 1993, pp 143-149.
• [16]. Kowalik, Z. (1990). Prądy (Currents). In A. Majewski (Ed.), Zatoka Gdańska (Gulf of Gdańsk). Warszawa: IMGW, Wyd. Geologiczne: 140 - 153. (In Polish)
• [17]. Kramarska, R. (1995). Superficial bottom sediments. Pl. XXIV. In R. Dadlez, J.E. Mojski, B. Słowańska, S. Uścinowicz & J. Zachowicz (Eds), Geological atlas of the Southern Baltic, 1:500 000. Sopot - Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny
• [18]. Krammer, K. (2000) Diatoms of Europe. Vol. 1: The Genus Pinnularia. A.R.G. Gantner Verlag. Kommanditgesellschaft, Königstein, 1-703. http://dx.doi.org/10.1023/A:1008914531485
• [19]. Krammer, K., & Lange-Bertalot, H. (1986). Bacillariophyceae. 1. Teil: Naviculaceae. In H. Ettl, J. Gerloff, H. Heynig, & D. Mollenhauer (Eds.), Süßwasserflora von Mitteleuropa 2/1 (p. 876). G. Fischer.
• [20]. Krammer, K., & Lange-Bertalot, H. (1988). Bacillariophyceae. 2. Teil: Bacillariaceae, Epithemiaceae, Surirellaceae. In H. Ettl, J. Gerloff, H. Heynig, & D. Mollenhauer (Eds.), Süßwasserflora von Mitteleuropa 2/2 (p. 596). G. Fischer.
• [21]. Krammer, K., & Lange-Bertalot, H. (1991a). Bacillariophyceae. 3. Teil: Centrales, Fragilariaceae, Eunotiaceae. In H. Ettl, J. Gerloff, H. Heynig, & D. Mollenhauer (Eds.), Süßwasserflora von Mitteleuropa 2/3 (p. 576). G. Fischer.
• [22]. Krammer, K., & Lange-Bertalot, H. (1991b). Bacillariophyceae. 4. Teil: Achnanthaceae. Kritische Ergänzungen zu Navicula (Lineolatae) und Gomphonema. Gesamtliteraturverzeichnis. Teil 1-4. In H. Ettl, G. Gärtner, J. Gerloff, H. Heynig, & D. Mollenhauer (Eds.), Süßwasserflora von Mitteleuropa 2/4 (p. 437). Fischer.
• [23]. Kravtsov, V. A., Kravchina, M. D., Pankratova, N. A., & Kuleshov, A. F. (2002). The recent sedimentation processes in the Curonian and Vistula Lagoons. In E. M. Emelyanov (Ed.), Geology of the Gdańsk Basin, Baltic Sea (pp. 352-367). Yantarny Skaz.
• [24]. Kruk-Dowgiałło L., Brzeska P., Błeńska M., Opioła R., Kuliński M. & Osowiecki A. 2009. Czy ochrona brzegów niszczy siedliska denne ? Studium przypadku-progi podwodne w Gdyni Orłowie. W: Polska Inżynieria Środowiska pięć lat po wstąpieniu do Unii Europejskiej. Monografie PAN. Lublin: 60 (3): 125-136. (In Polish).
• [25]. Kruk-Dowgiałło, L., & Opioła, R. (2001). Makrofitobentos, Charakterystyka biologiczna. (w:) Warunki środowiskowe polskiej strefy południowego Bałtyku w 2000 roku. IMGW, Materiały Oddziału Morskiego. (In Polish)
• [26]. Kwiecień, K. (1990). Elementy klimatu (elements of the climate) In A. Majewski (Ed.), Zatoka Gdańska (Gulf of Gdańsk). Warszawa: IMGW, Wydawnictwo Geologiczne: 69-114. (In Polish).
• [27]. Lange-Bertalot, H. (2001). Navicula sensu stricto. 10 Genera Separated from Navicula sensu lato, Frustulia. In H. Lange-Bertalot (Ed.), Diatoms of Europe 2 (p. 526). A.R.G. Gantner Verlag K.G., Ruggell.
• [28]. Leśniewska, M., & Witak, M. (2008). Holocene diatom biostratigraphy of the SW Gulf of Gdańsk, Southern Baltic Sea (part III). Oceanological and Hydrobiological Studies, 37(4), 35-52. https://doi.org/10.2478/v10009-008-0017-x
• [29]. Leśniewska, M., & Witak, M. (2011). Diatoms as indicators of eutrophication in the western part of the Gulf of Gdańsk, Baltic Sea. Oceanological and Hydrobiological Studies, 40(1), 68-81. https://doi.org/10.2478/s13545-011-0008-5
• [30]. Majewski, A. (1972). Charakterystyka hydrologiczna estuariowych wód u polskiego wybrzeża. Prace PIHM., 105, 3-40.
• [31]. Majewski, A. (1990). Ogólna charakterystyka morfometryczna Zatoki Gdańskiej (General morphometric characteristics of the Gulf of Gdansk) In A. Majewski (Ed.), Zatoka Gdańska (Gulf of Gdańsk). (pp. 10 - 15). Warszawa: IMGW, Wyd. Geologiczne, (In Polish).
• [32]. Nowacki, J. (1993a). Termika, zasolenie i gestość wody (Thermal state, salinity and water density). In K. Korzeniewski (Ed.), Zatoka Pucka (The Puck Bay). (pp. 79-112). Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdanskiego. (In Polish).
• [33]. Nowacki, J. (1993b). Cyrkulacja i wymiana wód (Water circulation and exchange) In K. Korzeniewski (Ed.), Zatoka Pucka (The Puck Bay). (pp. 181-205). Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdanskiego. (In Polish).
• [34]. Pankow, H. (1990). Ostsee - Algenflora. Fischer.
• [35]. Pędziński, J., & Witak, M. (2019). Evidence of cultural eutrophication of the Gulf of Gdańsk based on diatom analysis. Oceanological and Hydrobiological Studies, 48(3), 247-261. https://doi.org/10.2478/ohs-2019-0022
• [36]. Pliński, M. (1987). Roślinność (Flora). In B. Augustowski (Ed.), Bałtyk Południowy (Southern Baltic) (pp. 321-346). Wydawnictwo PAN Wrocław. (In Polish)
• [37]. Pliński, M. (1988). Glony Zatoki Gdańskiej. Część IV. Okrzemki, Gdańsk: Wydawnictwo UG.101 (In Polish).
• [38]. Pliński, M. (1990). Important ecological features of the Polish coastal zone of the Baltic Sea. Limnologica, 20, 39-45.
• [39]. Pliński, M. (1995). Phytoplankton of the Gulf of Gdańsk in 1992 and 1993. Oceanologia, 37, 123-135.
• [40]. Pliński, M. & Florczyk, I. (1993). Makrofitobentos (Macrophytobenthos) In Korzeniewski K. (Ed.), Zatoka Pucka (Puck Bay) (pp. 416-421) Fundacja Rozwoju UG, Gdańsk (In Polish)
• [41]. Pliński, M., & Kwiatkowski, J. (1996). Microphytobenthos of the shallow littoral of the southern Baltic. Oceanological Studies, 4, 65-77.
• [42]. Pliński, M., & Witkowski, A. (2009). Okrzemki - Bacillariophyta (Diatoms). In: Flora Zatoki Gdańskiej i wód przyległych (Bałtyk Południowy) Ed. M. Pliński. (223 pp.) Wyd. Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego (In Polish)
• [43]. Pliński, M., & Witkowski, A. (2011). Część druga: Okrzemki - Bacillariophyta (Diatoms). In: Flora Zatoki Gdańskiej i wód przyległych (Bałtyk Południowy) Ed. M. Pliński. (167 pp.) Wyd. Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego (In Polish)
• [44]. Pliński, M., & Witkowski, A. (2013a). Część trzecia: Okrzemki - Bacillariophyta (Diatoms). In: Flora Zatoki Gdańskiej i wód przyległych (Bałtyk Południowy) Ed. M. Pliński. (250 pp.) Wyd. Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego (In Polish).
• [45]. Pliński, M., & Witkowski, A. (2013b). Okrzemki - Bacillariophyta (Diatoms). Część czwarta: Okrzemki pierzaste (Thalassiophysales, Rhopalodiales, Bacillariales, Surirellales). In: Flora Zatoki Gdańskiej i wód przyległych (Bałtyk Południowy) Ed. M. Pliński. (153 pp.) Wyd. Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego (In Polish)
• [46]. Radke, B., Piketh, S., Wasik, A., Namieśnik, J., Dembska, G. & Bolałek, J. (2013). Aspects of pollution in Gdansk and gdynia Harbours at the coastal zone of the South Baltic Sea. TransNav - The International Journal on Marine Navigation and Safety of Sea Transportation 7(1): 11-17. https://doi.org/10.12716/1001.07.01.01.
• [47]. Ringer, Z. (1990). Roślinność. In A. Majewski (Ed.), Zatoka Gdańska (pp. 361-373). Wydawnictwa Geologiczne. (in Polish)
• [48]. Rumek, A. (1948). Lista gatunków fitoplanktonu powierzchniowego Zatoki Gdańskiej. [In Polish]. Biuletyn Morskiego Laboratorium Rybackiego, 4, 139-141.
• [49]. Schrader, H. & Gersonde, R. (1978). Diatoms and silico agellates in the eight meters sections of the lower Pleistocene at Capo Rossello. Utrecht Micropaleontological Bullietin 17: 129-176.
• [50]. Schulz, P. (1926). Die Kieselalgen der Danziger Bucht mit Einschluss derjenigen aus glazialen und postglazialen Sedimenten. Botanisches Archiv. 13: 149-327.
• [51]. Snoeijs, P. (1993). Intercalibration and distribution of diatom species in the Baltic Sea. The Baltic Marine Biologist Publication, I. 16a. Opulus Press.
• [52]. Snoeijs, P., & Balashova, N. (1998). Intercalibration and distribution of diatom species in the Baltic Sea. The Baltic Marine Biologist Publication, I. 16e. Opulus Press.
• [53]. Snoeijs, P., & Potapova, M. (1995). Intercalibration and distribution of diatom species in the Baltic Sea. The Baltic Marine Biologist Publication, I. 16c. Opulus Press.
• [54]. Stachura, K., & Witkowski, A. (1997). Response of the Gulf of Gdańsk diatom flora to the sewage run-off from the Vistula river. Fragmenta Floristica et Geobotanica, 42, 517-545.
• [55]. Urbański, J. Grusza, G. & Chlebus, N. (2007). Fizyczna typologia dna Zatoki Gdańskiej, Atlas Cyfrowy, Sprawozdanie merytoryczne z realizacji projektu badawczego nr 2 PO4E00629 (In Polish).
• [56]. Wielgat-Rychert, M., Ameryk, A., Jarosiewicz, A., Kownacka, J., Rychert, K., Szymanek, L., Zalewski, M., Agatova, A., Lapina, N., & Torgunova, N. (2013). Impact of the inflow of Vistula river waters on the pelagic zone in the Gulf of Gdańsk**The study was supported by the Polish Ministry of Science and Higher Education as statutory activities of the Department of Fisheries Oceanography and Marine Ecology of the National Marine Fisheries Research Institute (project O-147) and statutory activities of the Department of Ecology of the Pomeranian University in Slupsk (project 11.6.13). This study was also supported by the Polish Ministry of Science and Higher Education project N N304 025334. Oceanologia, 55(4), 859-886.
• [57]. Witak, M. (2000). A diatom record of Late Holocene environmental changes in the Gulf of Gdańsk. Oceanological Studies, 19(2), 57-74.
• [58]. Witak, M. (2002). Postglacial history of the development of the Puck Lagoon (The Gulf of Gdańsk, Baltic Sea) based on the diatom ora. In A. Witkowski (Ed.), Diatom Monographs 2 (pp. 173). Ruggell: A.R.G. Gantner Verlag K.G.
• [59]. Witak, M. (2010). Application of diatom biofacies in reconstructing the evolution of sedimentary basins. Records from the southern Baltic Sea differentiated by the extent of the Holocene marine transgressions and human impact. In A. Witkowski (Ed.), Diatom Monographs 12 (p. 295). A.R.G. Gantner Verlag K.G.
• [60]. Witak, M. (2013). A review of the diatom research of the Gulf of Gdańsk and Vistula Lagoon (southern Baltic Sea). Oceanological and Hydrobiological Studies, 42(3), 336-346. https://doi.org/10.2478/s13545-013-0091-x
• [61]. Witak, M., & Dunder, J. (2007). Holocene diatom biostratigraphy of the SW Gulf of Gdańsk, Southern Baltic Sea (part II). Oceanological and Hydrobiological Studies, 36(3), 3-20. https://doi.org/10.2478/v10009-007-0021-6
• [62]. Witak, M., Dunder, J., & Leśniewska, M. (2011). Chaetoceros resting spores as indicators of Holocene paleoenvironmental changes of the Gulf of Gdańsk, southern Baltic Sea. Oceanological and Hydrobiological Studies, 40(4), 21-29. https://doi.org/10.2478/s13545-011-0037-0
• [63]. Witak, M., & Jankowska, D. (2014). Ancylus Lake stage in the Gulf of Gdańsk (southern Baltic Sea) based on diatom taphocoenoses. Nova Hedwigia, 143, 449-467.
• [64]. Witak, M., Jankowska, D., & Piekarek-Jankowska, H. (2006). Holocene diatom biostratigraphy of the SW Gulf of Gdańsk, Southern Baltic Sea (part I). Oceanological and Hydrobiological Studies, 35(4), 307-329.
• [65]. Witak, M., & Pędziński, J. (2018). The diatom record of progressive anthropopressure in the Gulf of Gdańsk and the Vistula Lagoon. Oceanological and Hydrobiological Studies, 47(2), 167-180. https://doi.org/10.1515/ohs-2018-0016
• [66]. Witak, M., Pędziński, J., Oliwa, S., & Hetko, D. (2020). Biodiversity of benthic diatom flora in the coastal zone of the Puck Bay (southern Baltic Sea): A case study of Hel Peninsula. Oceanological and Hydrobiological Studies, 49(3), 304-318. https://doi.org/10.1515/ohs-2020-0027
• [67]. Witkowski, A. (1994). Species composition and ecology of the Puck Bay (southern Baltic Sea) coastal shallow microbial mat. Zeszyty Naukowe UG Oceanografia, 13, 85-99.
• [68]. Witkowski, A., Lange-Bertalot, H. & Metzeltin, D. (2000). Diatom ora of marine costs I. Iconographica Diatomologica 7 (pp. 925). ARG Gantver Verlag KG
• [69]. Witkowski, A., & Miller, U. (1999). Diatom flora of the Mastogloia Sea - a key to present and future environmental changes in the Baltic Sea. Quaternaria, 7, 87-100.
• [70]. Witkowski, A., & Pempkowiak, J. (1995). Reconstructing the development of human impact from diatoms and Pb210 sediment dating (the Gulf of Gdansk - southern Baltic Sea). Geographia Polonica, 65, 63-77.
• [71]. You, Q., Liu, Y., Wang, Y., & Wang, Q. (2009). Taxonomy and distribution of diatoms in the genera Epithemia and Rhopalodia from the Xinjiang Uygur Autonomous Region, China. -. Nova Hedwigia, 89, 397-430. https://doi.org/10.1127/0029-5035/2009/0089-0397
• [72]. Zgrundo, A., & Bogaczewicz-Adamczak, B. (2004). Applicability of diatom indices for monitoring water quality in coastal streams in the Gulf of Gdansk Region, northern Poland. Oceanological and Hydrobiological Studies, 33(3), 31-46.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).