Ocena stopnia rozpoznania i bazy zasobów surowcowych niezagospodarowanych złóż rud cynku i ołowiu obszaru górnośląskiego według nowych zasad dokumentowania

• Autorzy: Blajda R.

Warianty tytułu

EN

Evaluation of the assessment and the reserves of undeveloped Upper Silesian zinc-lead ore deposits using the new assessment principles

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Krajowe górnictwo rud cynku i ołowiu znalazło się z początkiem XXI wieku w schyłkowym okresie swej działalności. Jedynym czynnym zakładem górniczym w obszarze górnośląskim jest obecnie kopalnia Olkusz-Pomorzany. Za możliwe do przyszłego zagospodarowania uważa się rozpoznane wierceniami peryferyjnej części rejonu olkuskiego oraz złoża rejonu zawierciańskiego. Dla oceny potencjału zasobowego złóż rezerwowych opracowano w 2006 r. nowe zasady ich dokumentowania, dostosowane do przewidywanego, gniazdowego modelu złóż. W dotychczasowych opracowaniach dokumentacyjnych zasoby złóż rud Zn–Pb liczono metodą wieloboków Bołdyriewa, a kategorię ich rozpoznania ustalano na podstawie zagęszczenia sieci otworów badawczych. Metoda ta powodowała znaczne zawyżanie zasobów nieciągłych złóż peryferyjnych. W wykonanych w latach 2007–2008 dodatkach do pierwotnych dokumentacji złóż niezagospodarowanych granice ciał rudnych wyznaczano na zasadzie ekstrapolacji informacji z otworów pozytywnych do odległości wynikającej z promienia autokorelacji (zasięgu wpływu informacji). Określono go na podstawie wyników badań nad geostatystycznym modelem zmienności rozpoznanych górniczo złóż Pomorzany i Balin-Trzebionka. Za granice ciał rudnych przyjęto okręgi o promieniach 37,5 i 75,0 m. Kategorie oszacowania zasobów ustalano w zależności od usytuowania interwałów rudnych w profilu litostratygraficznym utworów złożowych. Za zasadniczy poziom dokumentowania (DK1) uznano dolomity kruszconośne w przedziale odpowiadającym warstwom górażdżańskim. Zasoby w granicach okręgu o promieniu 37,5 m kwalifikowano w nim do kategorii C1, w promieniu do 75,0 m do kategorii C2. Zasoby usytuowane poza podstawowym poziomem rudonośnym kwalifikowano do kategorii C2 lub D, przyjmując zasięg wpływu informacji na 37,5 m. Zweryfikowane w ten sposób bilansowe zasoby rud Zn–Pb oszacowano w złożach niezagospodarowanych na ok. 66 mln Mg, co stanowi zaledwie 37% zasobów pierwotnie udokumentowanych. W analizowanych rejonach tylko złoża Gołuchowice i Laski uznać można za dostatecznie rozpoznane. W pozostałych obszarach wskazane jest wykonanie uzupełniających badań geofizycznych i wiertniczych dla uściślenia modelu budowy złóż i oceny ich wartości gospodarczej.

EN

At the beginning of the XXIst century the domestic Zn–Pn ore mining industry has reached its final stage of existence. Recently, the only operating Zn–Pb ore mine in the Upper Silesia region is the Olkusz-Pomorzany enterprise. The perspective areas for future development are peripherial parts of the Olkusz ore clusters and the Zawiercie ore cluster, where assessment drillings have already been completed. In order to evaluate the ore potential of these areas the new assessment principles were implemented in 2006, which took into consideration the predicted, nest-like geometry of the orebodies. In the existing assessment reports the reserves of Zn–Pb ores were calculated with the Boldyriev polygonal method and the assessment category depended on the density of drilling grid. However, such an attempt caused significant overestimation of the reserves of uncontinuous peripherial orebodies. Thus, in the supplements to assessment reports for undeveloped deposits completed in the years 2007–2008 the boundaries of orebodies were drawn using the extrapolation of data obtained from the positive wells. Precisely, the particular distances were calculated from the autocorrelation radii (the range of influence of given information) based upon the geostatistical variability models of exploited Pomorzany and Balin-Trzebionka ore deposits. From these models the boundaries of orebodies were taken as circles of radii 37.5 and 75.0 meters. The assessment categories of the reserves were dependent on the positions of orebodies in the lithostratigraphic column of the ore series. The main ore zone = the main assessment level (DK1) was a part of the Ore-bearing Dolomite corresponding to the Górażdże Beds. Within this horizon the ore reserves accumulated within the 37.5 meters circles were ascribed to the C1 assessment category and those within the 75.0 meters circles – to the C2 category. The reserves accumulated outside the main ore zone, were identified as C2 or D category if the 37.5 meters circles were considered. The ore reserves of undeveloped deposits estimated with this new methodology amounted some 66 Mt, which constitutes only 37%of reserves assessed with the old methodology. Consequently, in both the considered ore clusters only two undeveloped deposits: Gołuchowice and Laski can be regarded as adequately assessed. The remaining deposits require supplementary geophysical survey and additional drillings in order to improve data for their models and to evaluate their economic significance.

Słowa kluczowe

PL

górnośląskie złoża rud Zn-Pb; metodyka dokumentowania; kryteria bilansowości; zasoby geologiczne

EN

Upper Silesian Zn-Pb ore deposits; documentation methodology; economic criteria; geological reserves

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2010
• Tom: nr 439 (2)
• Strony: 281--287
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Blajda R.

• Katedra Geologii Złożowej i Górniczej, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

• [1] BLAJDA R., 1985 — Zmienność parametrów złóż rejonu olkuskiego. Rudy Metale, 30, 2: 64–67.
• [2] BLAJDA R., 1993 — The geometric-mathematical model of the zinc and lead deposits from the Olkusz region. Kwart. Geol., 37, 2: 176–188.
• [3] BLAJDA R., 1995 — Weryfikacja geostatystycznego modelu złoża rud Zn–Pb wschodniej części kopalni „Pomorzany” na podstawie danych z rozpoznania górniczego. Arch. Wydz. GGiOŚ, AGH, Kraków.
• [4] BLAJDA R., 2006 — Ocena bazy zasobowej i możliwości wykorzystania niezagospodarowanych złóż rud cynku i ołowiu obszaru śląsko-krakowskiego. Prz. Górn., 6: 1–7.
• [5] BLAJDA R., RETMAN W., 2006 — Przyszłość górnictwa śląsko-krakowskich rud Zn–Pb na początku XXI wieku. Górn. Odkryw., 48, 1/2: 29–34.
• [6] BLAJDA R., NIEĆ M., PRZENIOSŁO S., SZUWARZYŃSKI M., KUREK S., 2006 — Opracowanie metodyki określania kategorii rozpoznania, wyznaczania granic złóż i obliczenia zasobów. Sprawozdanie z prac realizowanych w ramach tematu: „Przedokumentowanie niezagospodarowanych złóż rud cynku i ołowiu zgodnie z wymogami zagospodarowania przestrzennego i możliwościami zagospodarowania złóż. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [7] MINERAL resources development with particular reference to the developing countries, 1970. Publ. SR/ECA 123 United Nations, Nowy Jork.
• [8] MUCHA J., 2002 — Struktura zmienności zawartości Zn i Pb w śląsko-krakowskich złożach rud Zn i Pb. Stud. Rozpr. Mon. PAN, 108.
• [9] NIEĆ M., 1988 — Klasyfikacja zasobów w ujęciu ilościowym. Mat. Sem. nt. Metodyka rozpoznawania i dokumentowania złóż kopalin stałych. Wyd. AGH, Kraków.
• [10] NIEĆ M., 1990 — Geologia kopalna. Wyd. Geol., Warszawa.
• [11] NIEĆ M., SZUWARZYŃSKI M., KUREK S., 1992 — Projekt kryteriów bilansowości dla dokumentowania stratoidalnych złóż cynku i ołowiu w skałach węglanowych. Mineral Consulting, Warszawa. Arch. Przeds. Geol. S.A. Kraków, Kraków.
• [12] NIEĆ M., BLAJDA R., NIEDZIELSKI B., 1993 — Zinc-lead ore deposit In Lower Triassic (Roethian) dolomites at Bolesław (Olkusz region, Poland). Kwart. Geol., 37, 2: 157–174.
• [13] NIEDZIELSKI B., 1985 — Analiza informacji z wybranych dokumentacji geologicznych złóż rud cynku i ołowiu oraz doświadczeń z praktyki ich sporządzania i użytkowania. W: Analiza przydatności dokumentacji złóż rud Zn-Pb dla potrzeb projektowania. Arch. Wydz. GGiOŚ, AGH, Kraków.
• [14] SASS-GUSTKIEWICZ M., 1985 — Górnośląskie złoża rud Zn–Pb w świetle migracji roztworów mineralizujących. Zesz. Nauk. AGH, 31.
• [15] SZUWARZYŃSKI M., 1983 — O porównaniu formy złoża stwierdzonej w wyrobiskach górniczych z formą określoną na podstawie wierceń. Prz. Geol., 31, 2: 81–83.
• [16] SZUWARZYŃSKI M., 1985 — Charakterystyka jednego z ciał rudnych ze złoża rud cynku i ołowiu kopalni Trzebionka. Rocz. PTG, 53, 1–4: 255–266.
• [17] WNUK R., RETMAN W., WALCZAK K., PIĄTEK G., ADAMCZYK Z., KUBAŃSKI W., 2007 — Prognoza przyrostu zasobów niektórych złóż rud siarczkowych rejonu olkuskiego (z uwzględnieniem stanu zasobów rud tlenkowych) w aspekcie ich potencjalnego zagospodarowania. Mat. Konf. „Górnictwo cynku i ołowiu na początku XXI wieku”, Olkusz.

Uwagi

PL

Artykuł w Część 5, Złoża metali