Grave of the Corded Ware culture from site 2 in Aleksandrowice, Kraków District

• Autorzy: Peschel Kamil , Włodarczak Piotr

Identyfikatory

DOI

10.4467/21995923FQ.20.005.13194

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Graves from the Final Eneolithic period are very common in the loess uplands of western Lesser Poland (Małopolska). Their predominant form is a catacomb construction, related to the Kraków-Sandomierz group of the Corded Ware culture. A grave from Aleksandrowice, Kraków district, belongs to a smaller group of features known from the western border of this region. The grave goods are comprised of a stone battle-axe and a long blade knife, and the bones of the burial have not survived due to unfavourable soil conditions. The grave construction and the type of furnishing allow us to suppose that the grave was originally covered with a barrow. The faceted stone battle-axe with western stylistic connotations (Bohemia, Central Germany) is a unique find. It is the first find of this type in the western part of Lesser Poland. Based on the nature of the finds, the grave can be dated to around 2700–2500 BC, which means to the younger stage of the “barrow phase” of the Corded Ware culture.

Słowa kluczowe

EN

Eneolithic; Corded Ware culture; Lesser Poland; funeral rite

PL

Małopolska; rytuały pogrzebowe; archeologia

• Wydawca: Polska Akademia Umiejętności
• Czasopismo: Folia Quaternaria
• Rocznik: 2020
• Tom: nr 88
• Strony: 79--92
• Opis fizyczny: Bibliogr. 43 poz., rys., zdj.

Twórcy

autor

Peschel Kamil

• Atia-Archeologia

autor

Włodarczak Piotr

• Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, Sławkowska 17, 31-016 Kraków, Poland

• https://orcid.org/0000-0003-0359-7386

Bibliografia

• [1] Bargieł B., Libera J,. Florek M., 2001. Groby ludności kultury ceramiki sznurowej i mierzanowickiej ze stanowiska 1 w Malicach Kościelnych, woj. świętokrzyskie. Sprawozdania Archeologiczne 53: 231–259.
• [2] Brandt K. H., 1967. Studien über steinerne Äxte und Beile der jüngeren Steinzeit und der Stein-Kupferzeit Nordwestdeutschlands. Münstersche Beiträge zur Vorgeschichtsforschung 2. Hildesheim, Lax.
• [3] Buchvaldek M., 1962. Sekeromlat českého typu. Sborník Československé společnosti archeologické 2: 225–234.
• [4] Buchvaldek M., 1964. K eneolitickým sekeromlatům v Čechách. Musaica 4: 2–14, Tables 1–6.
• [5] Buchvaldek M., 1967. Die Schnurkeramik in Böhmen. Acta Universitatis Carolinae. Philosophica et historica. Monographia 19. Praga, Universita Karlova.
• [6] Buchvaldek M., 1986. Kultura se šňůrovou keramikou ve střední Evropĕ. Praehistorica 12. Praha, Uni¬verzita Karlova.
• [7] Budziszewski J., Grużdź W., 2013. O technikach i metodach krzemieniarskich. In: M. M. Przybyła, A. Szczepanek, P. Włodarczak (Eds), Koszyce, stanowisko 3. Przemoc i rytuał u schyłku neolitu. Ocalone Dziedzictwo Archeologiczne 4. Kraków-Pękowice: Stowarzyszenie Archeologów Terenowych STATER, Wydawnictwo i Pracownia Archeologiczna Profil-Archeo: 161–184.
• [8] Cabalska M., 1960. Kultura pucharów lejowatych. Materiały. In: R. Jamka (Ed.), Pradzieje powiatu kra¬kowskiego. Tom I. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Archeologiczne 1. Kraków, Wydawnictwo UJ: 143–234.
• [9] Chmielewski T., Krupski M., 2019. Zespół kamiennych toporów ze stanowiska Iwiny 13, woj. dolnośląskie. Glosa w kwestii wschodniego zasięgu występowania fasetowanych toporów kultury ceramiki sznurowej. Fontes Archaeologici Posnanienses 55: 65–100.
• [10] Czekaj-Zastawny A., 2000. Aleksandrowice stanowisko 2, 3, gm. Zabierzów, woj. małopolskie. Neolit (manuscript). Kraków, Krakowski Zespół do Badań Autostrad.
• [11] Demetrykiewicz W., 1908. Materiały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne 10: 12.
• [12] Florek M., Zakościelna A., 2006. Wyniki badań ratowniczych na stanowisku 6 w Złotej, pow. sando¬mierski, w latach 2002–2004. Archeologia Polski Środkowowschodniej 8: 41–56.
• [13] Frehse D., 2013. Die Fünfeckäxte aus dem Gebiet der heutigen sächsischen Oberlausitz. Veröffentlichungen Museums Westlausitz Kamenz 31: 3–16.
• [14] Gedl M., 1974. Neolityczny grób szkieletowy z Kietrza, pow. Głubczyce. Sprawozdania Archeologiczne 26: 35–40.
• [15] Glob P. V., 1945. Studier over den jyske Enkeltgravskultur. Aarborger for nordisk Oldkyndighed og His¬torie (1944). Kobenhavn: 15–64.
• [16] Górski J., 2000. Übersicht über das neueste Fundgut des Endneolithikums und der Frühbronzezeit aus dem Lößgebiet westlichen Kleinpolens. In: S. Kadrow (Ed.), A turning of ages. Im Wandel der Zeiten. Jubilee book dedicated to Professor Jan Machnik on his 70th anniversary. Kraków, Instytut Archeologii i Etnologii PAN: 207–223.
• [17] Górski J., Jarosz P., 2006. Cemetery of the Corded Ware and the Trzciniec cultures in Giebułtów/Cmen¬tarzysko kultury ceramiki sznurowej i trzcinieckiej w Gabułtowie. Sprawozdania Archeologiczne 58: 431–434/434–451.
• [18] Jacobs J., 1991. Die Einzelgrabkultur in Mecklenburg-Vorpommern. Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mecklenburg-Vorpommerns 24. Schwerin, Landesamt für Kultur und Denkmalpflege.
• [19] Kegler-Graiewski N., 2007. Beile – Äxte – Mahlsteine. Zur Rohmaterialversorgung im Jung- und Spät¬neolithikum Nordhessens. Dissertation im Fach Ur- und Frühgeschichte der Philosophischen Fakultät der Universität zu Köln. Köln.
• [20] Kempisty A., 1967. Wyniki badań kopca I w Miernowie pow. Pińczów. In: J. Fellmann (Ed.), Metodyka naukowo-techniczna badań archeologicznych i antropologicznych. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe: 147–175.
• [21] Kempisty A., 1978. Schyłek neolitu i początek epoki brązu na Wyżynie Małopolskiej w świetle badan nad kopcami. Warszawa, Wydawnictwo UW.
• [22] Kempisty A., Włodarczak P., 2000. Cemetery of the Corded Ware culture in Żerniki Górne. Światowit Supplement Series P: Prehistory and Middle Ages 5. Warsaw, Instytut Archeologii UW.
• [23] Kruk J., 1973. Studia osadnicze nad neolitem wyżyn lessowych. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• [24] Liguzińska-Kruk Z., 1989. Kurhan kultury ceramiki sznurowej w Pałecznicy, woj. Kielce. Sprawozdania Archeologiczne 40: 113–127.
• [25] Liwoch R., 2018. Zabytki archeologiczne z „Wystawy starożytności i zabytków sztuki” urządzonej przez Cesarsko-Królewskie Towarzystwo Naukowe w Krakowie (1858–1859 r.). In: J. Górski (Ed.), Od kolekcjonerstwa do muzealnictwa. 160-lecie pierwszej wystawy w Muzeum Archeologicznym w Kra¬kowie. Kraków, Wydawnictwo Pracownia Archeologiczna Profil-Archeo: 41–119.
• [26] Machnik J., 1961. Kultura ceramiki sznurowej. In: S. Nosek (ed.), Pradzieje powiatu krakowskiego. Tom 2. Zeszyty Naukowe UJ, Prace Archeologiczne 2. Kraków, Uniwersytet Jagielloński: 5–36.
• [27] Mazur K., 2011. Sprawozdanie z ratowniczych badań wykopaliskowych przeprowadzonych na stanowisku nr 2 w Aleksandrowicach, gm. Zabierzow (obręb geodezyjny Morawica, działki nr 873/6, 874/2 i 875/6) w latach 2010–2011 [manuscript]. Kraków.
• [28] Micyk P., Szarek Ł., Zakrzeńska J., Chowaniec J., Nowak M., 2020. Nowe dane o zasiedleniu stanowiska nr 2 w Aleksandrowicach (pow. krakowski) w paleolicie, neolicie i wczesnej epoce żelaza, w świetle wykopalisk przeprowadzonych w 2019 roku. In: M. Dębiec, T. Saile (Eds), A planitiebus usque ad montes. Studia archaeologica Andreae Pelisiak vitae anno sexagesimo quinto oblata. Rzeszów, Wydawnictwo Uniwersytetu Reszowskiego: 251–300.
• [29] Naglik R., 2000. Archeologiczne badania ratownicze na trasie autostrady A-4 w zachodniej Małopolsce. Z otchłani wieków 2/2000: 44–49.
• [30] Peška J., 2013. Morava na konci eneolitu. Olomouc, Akademické Nakladelství CERM, s.r.o.
• [31] Polańska M., 2016. Cmentarzysko kultury ceramiki sznurowej na wielokulturowym stanowisku 1-2 w Lublinie-Sławinku. In: P. Jarosz, J. Libera, P. Włodarczak (Eds), Schyłek neolitu na Wyżynie Lubel¬skiej. Kraków, Instytut Archeologii i Etnologii PAN: 307–328.
• [32] Přichystal A., 1999. The petrographic investigation of stone artefacts of the Corded Ware culture in Moravia and the adjacent part of Silesia. In: L. Šebela (Ed.), The Corded Ware culture in Moravia and in the adjacent part of Silesia (catalogue). Brno, Archeologický Ústav Akademie Vĕd České Republiky v Brnĕ: 213–223.
• [33]Přichystal A., 2009. Kamenné suroviny v pravĕku východní části střední Evropy. Brno, Masarykova univerzita.
• [34] Rodak T., 2002. Wyniki badań przeprowadzonych na stanowisku 4 w Lelowicach gm Radziemice, woj. małopolskie. Materiały Archeologiczne 33: 123–136.
• [35] Schroeder R., 1951. Die Nordgruppe der Oderschnurkeramik. Vorgeschichtliche Forschungen 14. Berlin, Walter de Gruyter & Co.
• [36] Struve K. W., 1955. Die Einzelgrabkultur in Schleswig-Holstein und ihre kontinentalen Beziehungen. Offa-Bucher, Neue Folge 11. Neumunster, Karl Wachholtz Verlag.
• [37] Šebela L., 1999. The Corded Ware culture in Moravia and in the adjacent part of Silesia (catalogue). Brno, Archeologický Ústav Akademie Vĕd České Republiky v Brnĕ.
• [38] Tunia K., 1979. Cmentarzysko kultury ceramiki sznurowej w Koniuszy, woj. Kraków. Sprawozdania Archeologiczne 31: 47–77.
• [39] Valde-Nowak P., 2000. Flammförmige Messer der Schnurkeramikkultur. In: S. Kadrow (Ed.), A turning of ages. Im Wandel der Zeiten. Jubilee book dedicated to Professor Jan Machnik on his 70th anniversary. Kraków, Instytut Archeologii i Etnologii PAN: 467–479.
• [40] Włodarczak P., 2000. Corded Ware culture barrows in the western Little Poland. In: S. Kadrow (Ed.), A turning of ages. Im Wandel der Zeiten. Jubilee book dedicated to Professor Jan Machnik on his 70th anniversary. Kraków, Instytut Archeologii i Etnologii PAN: 481–506.
• [41] Włodarczak P., 2006. Kultura ceramiki sznurowej na Wyżynie Małopolskiej. Kraków, Instytut Arche¬ologii i Etnologii PAN.
• [42] Włodarczak P., 2017. Battle axes and beakers. The Final Eneolithic societies. In: P. Włodarczak (Ed.), The Past societies. 2. 5500–2000 BC. Polish lands from the first evidence of human presence to the early Middle Ages. Warszawa, Instytut Archeologii i Etnologii PAN: 275–336.
• [43] Włodarczak P., Zastawny A., Grabowska B., 2011. Groby kultury ceramiki sznurowej i kultury mie¬rzanowickiej ze st. 5 w Modlnicy, pow. krakowski. In: J. Kruk, A. Zastawny (Eds), Modlnica, st. 5. Od neolitu do wczesnej epoki brązu, Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce. Kraków, Krakowski Zespół do Badań Autostrad: 291–410.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).