Szacowanie masy frakcji energetycznych w odpadach komunalnych wytwarzanych na obszarach o różnym charakterze zabudowy

• Autorzy: Klojzy-Karczmarczyk B. , Staszczak J.

Warianty tytułu

EN

Estimation of the mass of energy fractions in municipal waste produced in areas of different developmental character

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 16 lipca 2015 roku w sprawie dopuszczania odpadów do składowania na składowiskach (Dz.U. z 2015 r., poz. 1277) frakcje odpadów komunalnych o cieple spalania wyższym niż 6 MJ/kg nie mogą być składowane na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. Istnieje zatem konieczność wydzielenia tych frakcji i skierowanie ich do przetwarzania innymi metodami. W pracy podjęto działania w celu oszacowania wskaźników liczbowych, które pozwoliłyby na obliczanie i prognozowanie masy odpadów komunalnych wytwarzanych przez mieszkańców a mogących stanowić paliwo alternatywne, jednocześnie zmniejszając masę odpadów kierowanych do składowania. Analizie poddano liczne dane literaturowe, które dotyczą wartości opałowych oraz ciepła spalania poszczególnych frakcji morfologicznych. Wielkość wytwarzania odpadów komunalnych przez mieszkańców oraz skład morfologiczny odpadów są zróżnicowane dla różnych obszarów. Przeanalizowano strumień odpadów komunalnych wytwarzanych i zbieranych w sposób selektywny, jak też w sposób zmieszany w podziale na duże miasto (powyżej 50 000 mieszkańców), małe miasto (poniżej 50 000 mieszkańców) oraz obszary wiejskie. Ze względu na zakaz składowania odpadów dla których ciepło spalania jest wyższe niż 6 MJ/kg, założono, że frakcje takie można uznać za energetyczne, chociaż literatura podaje, że odpady stosowane jako paliwa powinny wykazywać wartość opałową na minimalnym dwukrotnie wyższym poziomie. Obowiązujący Krajowy plan gospodarki odpadami 2022 (M.P. z 2016 r., poz. 784) pozwala na zrównanie wskaźnika wytwarzania odpadów komunalnych na obszarach o różnym charakterze zabudowy na prognozowanym w 2025 roku poziomie 302–313 kg/mieszkańca/rok (kg/M/rok), jednak udziały poszczególnych frakcji morfologicznych są odmienne. Na podstawie przeprowadzonej szerokiej analizy danych literaturowych można stwierdzić, że poszczególne frakcje morfologiczne odpadów komunalnych charakteryzują się zdecydowaną zmiennością wartości opałowej. Najwyższą wartością opałową na poziomie 22–46 MJ/kg charakteryzują się tworzywa sztuczne. Wartość opałowa odpadów z tworzyw sztucznych jest wysoka, porównywalna do paliw kopalnych. Kolejne frakcje morfologiczne charakteryzują się wartością opałową, na niższym, ale również wysokim poziomie: papier i tektura 11–26 MJ/kg, tekstylia 15–16 MJ/kg, drewno 11–20 MJ/kg oraz odpady wielomateriałowe 16 MJ/kg. Wartość opałowa wymienionych powyżej odpadów generalnie przekracza 12 MJ/kg i spełnia minimalne wymagania stawiane odpadom, które mogą być stosowane jako paliwa. Pozostałe analizowane frakcje odpadowe charakteryzują się wartością opałową poniżej 6 MJ/kg. W strumieniu wytwarzanych odpadów komunalnych na poszczególnych obszarach frakcje energetyczne zajmują znaczący udział. Przy zrównanym wskaźniku wytwarzania największy udział frakcji energetycznych (powyżej 6 MJ/kg, a nawet 12 MJ/kg) obserwowany jest w odpadach generowanych przez mieszkańców dużego miasta i wynosi 39%, nieco niższy w odpadach generowanych przez mieszkańców ma- łego miasta na poziomie 29%, a najniższy w odpadach generowanych przez mieszkańców obszarów wiejskich na poziomie 22%. Oszacowany wskaźnik wytwarzania frakcji energetycznych w strumieniu odpadów komunalnych zmienia się od 122 kg/M/rok dla obszaru dużego miasta do 67 kg/M/rok dla obszaru wiejskiego.

EN

In accordance with the Ordinance of the Minister of Economy of 16 July 2015 on the acceptance of waste for storage in the landfills (Journal of Laws of 2015, item 1277), municipal waste fractions with a heat content higher than 6 MJ/kg cannot be stored on landfills other than hazardous and inert waste. It is therefore necessary to separate these fractions and direct them to another processing. Actions have been undertaken in this study to estimate the numerical indicators that would allow for the calculation and forecasting of the mass of municipal waste produced by residents and capable of constituting alternative fuels while reducing the amount of waste directed to landfills. A number of reference data on the calorific values and combustion heat values of individual morphological fractions was analyzed. The size of the generation of municipal waste by residents and the morphological composition of the waste are different for different areas. A stream of municipal waste produced and collected both selectively and as mixed waste was analyzed with division into large city (over 50 000 inhabitants), a small town (less than 50 000 inhabitants) and rural areas. Because of the ban on the storage of waste for which the combustion heat is higher than 6 MJ/kg, it is assumed that such fractions can be considered as energy-carrying, although the literature states that waste used as fuel should have a calorific value at least twice as high. The current National Waste Management Plan 2022 (Polish Monitor of 2016 item 784) allows for the equalization of the municipal waste generation ratio in areas of different developmental character at the level projected for 2025 of 302–313 kg/person/ year (kg/M/year), although the shares of the different morphological fractions differ. Based on the extensive literature data analysis, it can be stated that individual morphological fractions of municipal waste are characterized by a marked variation in calorific value. The highest heating value at the level of 22–46 MJ/kg is characteristic for plastics. The calorific value of plastics waste is high, comparable to fossil fuels. Other morphological fractions are characterized by lower, but also relatively high heating value: paper and board 11–26 MJ/kg, textiles 15–16 MJ/kg, wood 11–20 MJ/kg and multi-material waste 16 MJ/kg. The calorific value of the above-mentioned waste exceeds generally 12 MJ/kg and meets the minimum requirements for waste that can be used as fuel. The remaining analyzed waste fractions are characterized by a calorific value of less than 6 MJ/kg. In the stream of municipal waste produced in particular areas, the energy fractions have a significant share. At the equalized generation ratio, the largest share of energy fractions (over 6 MJ/kg and even 12 MJ/kg) is recorded in the waste generated by the inhabitants of a large city and is 39%, slightly lower in the waste generated by the inhabitants of the small town at 29% and the lowest in waste generated by rural residents at the level of 22%. The estimated rate of generation of energy fractions in the municipal waste stream varies from 122 kg/M/year for the large city area to 67 kg/M/year for the rural area.

Słowa kluczowe

PL

odpady komunalne; frakcja energetyczna; wartość opałowa; wskaźnik wytwarzania

EN

municipal waste; energy fraction; calorific value; generation ratio

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Polityka Energetyczna
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 20, z. 2
• Strony: 143--154
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz., tab.

Twórcy

autor

Klojzy-Karczmarczyk B.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

autor

Staszczak J.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

Bibliografia

• Budzyń, S. i Tora, B. 2014. Energetyczne i materiałowe wykorzystanie odpadów – wybrane technologie opracowane we współpracy Wydziału Energetyki i Paliw oraz Wydziału Górnictwa i Geoinżynierii Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Wydawnictwo Naukowe Akapit, s. 9‒24.
• Cichy, J. i Sobczyk, W. 2014. Odpady z tworzyw sztucznych i ich recykling. Edukacja–Technika–Informatyka nr 1, s. 348‒353.
• Cyranka, M. i Jurczyk, M. 2016. Uwarunkowania energetyczne, ekonomiczne i prawne odzysku energii z odpadów komunalnych w ramach układów kogeneracji. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 19, z. 1, s. 99‒116.
• Dąbrowski, J. i Piecuch, T. 2011. Badania laboratoryjne nad możliwością współspalania wybranych grup odpadów tworzyw sztucznych wraz z osadami ściekowymi. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 14, z. 1, s. 213–236.
• Duczkowska-Kądziel, A. i Duda, J. 2014. Odpady komunalne i przemysłowe alternatywnymi surowcami i paliwami w procesie produkcji cementu. Prace ICiMB nr 18, s. 172–187.
• Grudziński, Z. i Stala-Szlugaj, K. 2016. Koszty środowiskowe a użytkowanie węgla kamiennego w obiektach o mocy do 50 MW. Rocznik Ochrona Środowiska (Annual Set The Environment Protection) t. 18, s. 579–596.
• Jaglarz, G. i Generowicz, A. 2015. Charakterystyki energetyczne odpadów komunalnych po procesach odzysku i recyklingu. Ekonomia i środowisko t. 2(53), s. 154‒165.
• Jenkins, B.G. i Mather, S.B. 1997. Fuelling the demand for alternatives. The Cement Environmental Yearbook, p. 90–97.
• Jędrczak, A. 2010. Analiza dotycząca ilości wytwarzanych oraz zagospodarowanych odpadów ulegających biodegradacji. Zielona Góra.
• Klojzy-Karczmarczyk i in. 2015 ‒ Klojzy-Karczmarczyk, B., Makoudi, S. i Staszczak, S. 2015. Szacowanie masy odpadów kierowanych do przetwarzania w części biologicznej instalacji mechaniczno-biologicznego przetwarzania (MBP). Rocznik Ochrony Środowiska (Annual Set The Environment Protection) t. 17, s. 1162–1177.
• Kozera-Szałkowska, A. 2013. Wartość do odzyskania „Cztery strony recyklingu – Tworzywa Sztuczne”, nr 1, s. 348‒353.
• Kozłowski, M. 1998. Podstawy recyklingu tworzyw sztucznych. Wrocław: Wyd. Politechniki Wrocławskiej.
• Kpgo 2014; Krajowy plan gospodarki odpadami 2014 (M.P z 2010, Nr 101, poz. 1183).
• Kpgo 2022; Krajowy plan gospodarki odpadami 2022 (M.P. z 2016, poz. 784).
• Lorber i in. 1999 – Lorber, K.E., Nelles, M., Tesch, H. i Ragossnig, A. 1999. Energetische werwertung von abfall in verbrennungsanlagen. Zeszyty naukowe Wydziału Budownictwa i Inżynierii Środowiska Politechniki Koszalińskiej nr 17, s. 57–83.
• Materiały SOCOTEC ‒ Analiza wartości opałowej odpadów komunalnych. Studium Wykonalności dla Projektu: System zagospodarowania odpadów komunalnych w Olsztynie. Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów, Warszawa, sierpień 2008 r. Socotec Polska Sp. z o.o.
• Michalak R. i in. 2003. Prawne i techniczne aspekty wytwarzania i stosowania paliw z odpadów przemysłowych [W:] Paliwa z odpadów. Praca zbiorowa pod red. J.W. Wandrasza i J. Nadziakiewicza. Gliwice: Wyd. Helion, t. IV, s. 21–28.
• Modrzejewski, A. 2016. „Frakcja energetyczna” pochodząca z odpadów komunalnych. Przegląd Prawa Ochrony Środowiska nr 1.
• Mokrzycki, E. i Uliasz-Bocheńczyk, A. 2002. Wykorzystanie paliw alternatywnych w przemyśle cementowym. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 5, z. 1, s. 53‒69.
• Mokrzycki, E. i Uliasz-Bocheńczyk, A. 2005. Paliwa alternatywne z odpadów dla energetyki. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 8, s. 507–514.
• Mokrzycki, E. i Uliasz-Bocheńczyk, A. 2009. Alternative fuels derived from waste for the cement industry. Kraków: Wyd. IGSMiE PAN, 128 s.
• Mokrzycki i in. 2003 ‒ Mokrzycki, E., Uliasz-Bocheńczyk, A. i Sarna, M. 2003. Paliwa alternatywne z odpadów dla cementowni – doświadczenia Lafarge Cement Polska S.A. Zeszyty Naukowe Wydziału Budownictwa i Inżynierii Środowiska Politechniki Koszalińskiej nr 21, s. 309‒316.
• Olkuski, T. 2012. Analiza produkcji węgla kamiennego i jego wykorzystanie w wytwarzaniu energii elektrycznej w Polsce. Studia, Rozprawy Monografie Nr 174. Kraków: Wyd. IGSMiE PAN, 186 s.
• Piecuch, T. i Dąbrowski, J. 2014. Projekt koncepcyjno-technologiczny Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych dla Regionu Środkowopomorskiego. Monografia nr 2. Koszalin: Wyd. Środkowo-Pomorskie Towarzystwo Ochrony Środowiska, 136 s.
• Polska Norma PN-B-02852. Ochrona przeciwpożarowa budynków, Obliczanie gęstości obciążenia ogniowego oraz wyznaczanie względnego czasu trwania pożaru.
• Rosik-Dulewska, C. 2009. Aktualny stan gospodarki odpadami w Polsce i perspektywa zmian [W:] III Ogólnopolski Kongres Inżynierii Środowiska, Lublin. s. 93‒101.
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 16 lipca 2015 roku w sprawie dopuszczania odpadów do składowania na składowiskach (Dz.U. z 2015, poz. 1277).
• Sorek i in. 2012 ‒ Sorek, A., Borecki, M. i Ostrowska-Popielska, P. 2012. Wybrane odpady tworzyw sztucznych jako źródła paliw alternatywnych w przemyśle metalurgicznym. Prace IMŻ 4, s. 47‒57.
• Stala-Szlugaj, K. 2011. Spalanie węgla kamiennego w sektorze komunalno-bytowym – wpływ na wielkość „niskiej emisji”. Rocznik Ochrona Środowiska (Annual Set The Environment Protection) t. 13, s. 1877–1890.
• Szpadt, R. 2008. Wytyczne dotyczące wymagań dla procesów kompostowania, fermentacji i mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów (według stanu prawnego na dzień 15 grudnia 2008 r.), Ministerstwo Środowiska. [Online] Dostępne w: http://www.mos.gov.pl [Dostęp 1.04.2017].
• Ulewicz, M. i Maciejewski, P. 2011. Ekologiczne korzyści ze spalania paliw alternatywnych. Zeszyty Naukowe WSOWL nr 2(160), s. 384‒402.
• Walendziewski i in. 2012 ‒ Walendziewski, J., Kałuzyński, M. i Surma, A. 2007. Określenie potencjału odpadów i ich rodzaju do produkcji stałych paliw alternatywnych. Sieć Naukowo-Gospodarcza „Energia”, projekt Z/2.02/II/2.6/06/05, Wrocław.
• Wasilewski, R. i Tora, B. 2009. Stałe paliwa wtórne. Górnictwo i Geoinżynieria rok 33, z. 4, s. 309‒316.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).