Wystawy międzynarodowe i ich wpływ na kształtowanie krajobrazu miast – próba retrospekcji i współczesnej oceny skutków krajobrazowych

• Autorzy: Sykta Izabela

Warianty tytułu

EN

The international exhibitions and their impact of the city landscape an attempt of retrospection and contemporary valorization of their influence on countryside

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wystawy międzynarodowe stworzyły szczególne okoliczności sprzyjające realizacji skrajnie oryginalnych i kontrowersyjnie ocenianych obiektów architektonicznych, które z czasem stawały się wyróżniającymi dominantami czy landmarkami w krajobrazie miast – gospodarzy wystaw. Tereny ekspozycyjne, wyposażane w obiekty, w założeniu tymczasowe, rozbierane po zakończeniu wystawy, stały się swoistym poligonem, na którym prezentowano najnowsze wynalazki techniczne, testowano nowe konstrukcje i formy, w sposób nieskrępowany poglądami tradycjonalistów, powszechnie podzielanych gustów i estetycznych przyzwyczajeń, uwarunkowaniami kontekstu krajobrazowego czy obowiązujących przepisów. Niekiedy, mimo zakładanej tymczasowości obiektów wystawowych, nie ulegały one likwidacji, pozostawały na terenach wystawowych na stałe, pełniąc dawne lub nowe funkcje, a przede wszystkim – często w sposób radykalny – zmieniając krajobraz miast. Dokonywało się dzięki nim estetyzowanie doświadczeń architektury, dostrzegano ich oryginalne walory przestrzenne i wizualne. Doceniano również ich nadzwyczajną cechę przyciągania uwagi i generowania nowych atrakcji turystycznych. Oponenci pozostawiania obiektów wystawowych traktowali je jako kłopotliwe dziedzictwo, często podkreślając nachalny nacjonalizm wielu budowli, ich sztuczne otoczenie oraz wskazując na niestosowność i nieprzystawalność nowych dominant do kontekstu krajobrazowego miast historycznych. Analiza współczesnego funkcjonowania terenów i obiektów powystawowych z Londynu, Paryża, Barcelony, Sewilli, Nowego Jorku, Saragossy i innych jest poprzedzona retrospektywnym przywołaniem ducha i czasów organizacji wystaw, z drugiej zaś strony stanowi próbę oceny ich zaplanowanych i nieplanowanych śladów odciśniętych w krajobrazie miast.

EN

International exhibitions have created special circumstances favoring an implementation of extremely original and controversial architectural forms and objects, that in time have become significant dominants or landmarks of the urban landscape of hosting cities. Exhibition grounds, equipped with facilities, in assumption temporary ones, demolished after the end of the exhibition, have become a kind of testing grounds at which the latest technical inventions were presented, new construction and forms were tested, unhindered by views of the traditionalists, commonly shared tastes and aesthetic habits, determinants of landscape context or of existing legislation. Sometimes, despite the presumed temporariness of exhibition facilities, they were not undergoing liquidation, remained at the exhibition areas permanently, performing old or new functions, but moreover – often radically – changing city landscape. Through them there was carried out the process of ‘aestheticsation’ of experiences of architecture, their original spatial and visual qualities were per-ceived. There was appreciated also their extraordinary feature to attract attention and generate new tourist attractions. The opponents of leaving of exhibition objects permanently, treated them as a problematic heritage, often emphasizing an intrusive nationalism of many buildings, their artifi-cial environment and pointing out an inadequacy and incompatibility of the new dominants to landscape context of historical cities. Analysis of contemporary functioning of the post-expo grounds and objects in London, Paris, Barcelona, Seville, New York, Zaragoza and the others is preceded by a retrospective evocation of the spirit and times of exhibitions. From the other side, is an attempt to evaluation of the planned and unplanned marks imprinted in the urban landscape.

Słowa kluczowe

PL

wystawy międzynarodowe; Expo; krajobraz miejski

EN

international exhibitions; Expo; city landscape

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej ; Polska Akademia Nauk, Oddział w Lublinie
• Czasopismo: Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych
• Rocznik: 2014
• Tom: T. 10, nr 4
• Strony: 5--34
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz., fig., ryc.

Twórcy

autor

Sykta Izabela

• Instytut Architektury Krajobrazu, Politechnika Krakowska

Bibliografia

• 1.Banham R., 1979. Rewolucja w architekturze. Teoria i projektowanie w „pierwszym wieku maszyny”, Wyd. Artystyczne i Filmowe, Warszawa.
• 2.Blake P., 1977. Form Follows Fiasco. Why Modern Architecture Hasn’t Worked, Little, Brown & Company, Boston.
• 3.Bonta J.P., 1975. Anatomia de la interpretación en arquitectura. Resena semiotica de la critica del Pabellón de Barcelona de Mies van der Rohe, G. Gilli, Barcelona.
• 4.Capó J., Catasús A., 2003. Barcelona escultures, Ediciones Polígrafa, Barcelona.
• 5.de Jong C., Mattic E., 1994. Architectural Competitions 1792 –Today, Taschen, Kolonia.
• 6.Dulewicz A., 1986. Słownik sztuki francuskiej, Wiedza Powszechna, Warszawa.
• 7.Dutkowska J., Dutkowski F., Jankowska A., Siewak-Sojka Z., Sojka L., 2007. Hiszpania, Pascal, Bielsko-Biała
• 8.Ellingham M., Fisher J., Kenyon G., Brown J., 1995. Hiszpania. Część wschodnia. Pascal, Bielsko-Biała.
• 9.Giedion S., 1968. Przestrzeń, czas i architektura. Narodziny nowej tradycji, PWN, Warszawa.
• 10.Haduch B., Haduch M., 2012. Architectourism. 01. Hiszpania, ZOCO, Kraków.
• 11. Hintzen-Bohlen B., 2008. Andaluzja. Sztuka i architektura, Olesiejuk, Ożarów Mazowiecki.
• 12.Hobhouse P., 2005. Historia ogrodów, Arkady, Warszawa.
• 13.Jellicoe G. i S., 2006. The Landscape of Man, Thames&Hudson, Londyn.
• 14.Jencks Ch., 1989. Architektura późnego modernizmu i inne eseje, Arkady, Warszawa.
• 15.Kotula A., Krakowski P., 1967. Architektura współczesna. Zarys rozwoju, Wyd. Literackie, Kraków.
• 16.Simonis D., 2008. Barcelona, National Geographic, G+J RBA.
• 17.Spencer-Jones R. (ed.), Wojciechowska-Ring D. (red. pol.), 2008. 1001 ogrodów, które warto w życiu zobaczyć, Muza, Warszawa.
• 18.Sykta I., 2008. Znaczenie wyróżniających się, kontrowersyjnych obiektów architektury współczesnej dla kształtowania i percepcji krajobrazu miejskiego, Praca dokt., PK Kraków; http://www.biblos.pk.edu.pl
• 19.Sykta I., 2012. Przestrzenie kommemoratywne w krajobrazie Barcelony, [w:] „Ogrody pamięci” w sztuce ogrodowej i architekturze krajobrazu. Czasop. Techniczne 2-A/2012, Z. 7, R. 109. Wyd. Polit. Krakowskiej, Kraków, s. 227–239.
• 20.Szolginia W., 1985. Cuda architektury, KAW, Warszawa.
• 21.Watkin D., 2001. Historia architektury zachodniej, Arkady, Warszawa.
• 22.Weston R., 1996. Modernism, Phaidon, London.
• 23.Williams R., 2010. Barcelona. Step by step, Berlitz, Warszawa.
• 24.Wines J., 2000. Green Architecture, Taschen, Kolonia
• ŹRÓDŁA INTERNETOWE
• 25.http://www.bcn.es/publicacions/Bcn_escultures/info/chapter4.html
• 26.http://www.blooloop.com/Article/Spain-s-Expo-Zaragoza-2008-A-Guide-to-the-Best-Pavilions-and-Shows/86 (tekst i zdjęcia: Urso Chappell)
• 27.http://www.expomuseum.com/2008/
• 28.http://www.greenroofs.com/blog/2011/09/16/gpw-world-expo-zaragoza-2008zentro-expo-zaragoza/
• 29.http://en.wikipedia.org/wiki/Expo_2008
• 30.http://en.wikipedia.org/wiki/Ibero-American_Exposition_of_1929 30.
• 31.http://en.wikipedia.org/wiki/World’s_fair
• 32.http://pl.wikipedia.org/wiki/Wystawa_%C5%9Bwiatowa
• 33.http://www.uz.zgora.pl/~slotysz/world_fair_architektura.htm (Pawilony na Wystawach Świato-wych: Architektura (ponad) czasowa
• 34.www.zaha-hadid.com