Epikontynentalne baseny sedymentacyjne w Polsce, od dewonu po kredę - zależności rozwoju od budowy skorupy krystalicznej

• Autorzy: Dadlez R.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Grubość, struktura i prędkość fal sejsmicznych skorupy ziemskiej w podłożu basenów sedymentacyjnych w Polsce są zróżnicowane. Dla północno-wschodniej części kraju charakterystyczna jest trójwarstwowa skorupa wieku sfekofeńskiego, typowa dla kratonu wschodnioeuropejskiego. W części południowo-zachodniej występuje skorupa dwuwarstwowa, charakteryzująca podłoże orogenu waryscyjskiego. Między tymi obszarami, w wydłużonej strefie ciągnącej się od Bałtyku po granicę z Ukrainą, rozpoznano skomplikowany układ bloków skorupowych. W północno-zachodniej i centralnej części tej strefy występuje gruba górna warstwa skorupy krystalicznej o anomalnie małych prędkościach (poniżej 6 km/s), jak również warstwa przejściowa między skorupą a płaszczem (7,7-7,8 km/s). Część południowo-wschodnią trudno jest korelować z resztą strefy. Pęknięcia oddzielające poszczególne bloki skorupowe były czynne w trakcie ewolucji basenów. W szczególności pęknięcia o przebiegu NW-SE wyznaczają granice bruzdy śródpolskiej, która powstała w późnym permie, tworzyła oś basenów permsko-mezozoicznych, a następnie uległa inwersji u schyłku kredy. Pęknięcia o przebiegu od N-S do NE-SW dzielą baseny na segmenty poprzeczne. Budowa skorupy, a szczególnie rozkład prędkości sejsmicznych jest dość słabo rozpoznany na podstawie GSS. Badania szczegółowe są pilnym zadaniem na najbliższą przyszłość (projekt POLONAISE i kolejne projekty).

Słowa kluczowe

PL

głębokie sondowania sejsmiczne; baseny sedymentacyjne; bruzda śródpolska; kraton wschodnioeuropejski; mezozoik; młodszy paleozoik; skorupa ziemska

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Prace Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 1998
• Tom: T. 165
• Strony: 17--30

Twórcy

autor

Dadlez R.