Decision-making Process in the Systemic Strategy for Environmental Protection

• Autorzy: Embros Grzegorz

Identyfikatory

DOI

10.35784/pe.2021.1.10

Warianty tytułu

PL

Proces decyzyjny w systemowej strategii ochrony środowiska

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article attempts to demonstrate the role of decision-making process in actions for sustainable development implemented as part of environmental protection, which is viewed here in a systemic way. The article presents the definition of a system and its surroundings (environment), and points out that environmental protection can be described in this systemic perspective both in general and specific terms. This makes it possible to indicate the scheme and structure of decision-making process. The article examines the possibility of applying Mazur’s control system for designing a scheme of actions that would be adequate for environmental protection, with emphasis placed on the optimisation stage. The author shows that the system developed by Mazur can be used in the PDCA methodology, which is based on the Deming cycle and included in the ISO 14001 standard. As a result, the potential of the systemic approach to environmental protection is shown and it is explained how to move from this approach to a broader strategy for environmental protection and ultimately, to the implementation of sustainable development goals.

PL

W artykule podjęto próbę wskazania roli procesu decyzyjnego w działaniach podejmowanych na rzecz zrównoważonego rozwoju realizowanych w ramach ochrony środowiska ujmowanej systemowo. Przedstawiony został charakterystyczny dla tego ujęcia sposób określania systemu i jego otoczenia (środowiska) wraz ze wskazaniem możliwości opisu ogólnego oraz szczegółowego ochrony środowiska w tej perspektywie. Dzięki temu, możliwe było wskazanie schematu i struktury procesu decyzyjnego. Analizie poddano możliwość wykorzystania systemu sterującego Mazura, w konstruowaniu schematu postępowania, adekwatnego dla ochrony środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem etapu optymalizacji. Autor wskazał na możliwość wykorzystania tego systemu w metodyce PDCA opartej na cyklu Deminga i uwzględnionej w normie ISO 14001. W efekcie możliwe było wskazanie potencjału systemowego ujęcia ochrony środowiska oraz ukazanie ścieżki przejścia od takiego ujęcia do konstrukcji szerszej strategii ochrony środowiska a w konsekwencji do realizacji celów zrównoważonego rozwoju.

Słowa kluczowe

EN

sustainable development; environmental protection; environmental management system; decision-making process in environmental protection; optimisation

PL

rozwój zrównoważony; ochrona środowiska; system zarządzania środowiskowego; proces decyzyjny w ochronie środowiska; optymalizacja

• Wydawca: Lublin University of Technology
• Czasopismo: Problemy Ekorozwoju
• Rocznik: 2021
• Tom: Vol. 16, nr 1
• Strony: 91--101
• Opis fizyczny: Bibliogr. 54 poz.

Twórcy

autor

Embros Grzegorz

• Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw, Faculty of Christian Philosophy, ul. Wóycickiego 1/3 budynek nr 23 01-938 Warsaw, Poland

• https://orcid.org/0000-0003-0861-6291

Bibliografia

• 1. ALEXANDER J., 2007, Environmental Sustainability Versus Profit Maximization: Overcoming Systemic Constrains on Implementing Normatively Preferable Alternatives, in: Journal of Business Ethics, Kluwer Academic Publishers, 76, p. 155-162.
• 2. ARGANDONA A., 2004, On Ethical, Social and Environmental Management Systems, in: Journal of Business Ethics, Kluwer Academic Publishers, 51, p. 41-52.
• 3. BATESON G., 1996, Umysł i przyroda. Jedność konieczna, [Mind and Natur,e 1980] PIW, Warszawa.
• 4. BECK U., 2002, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, [Risikogesellschaft – Auf dem Weg in eine andere Moderne 1986] Wydaw. Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
• 5. BLIKLE A., 2014, Doktryna jakości. Rzecz o skutecznym zarządzaniu, Wyd. Helion, Gliwice.
• 6. BOĆ J., SAMBORSKA-BOĆ E., NOWACKI K., 2008, Ochrona Środowiska, Wyd. Kolonia Limited, Wrocław.
• 7. BORYS T., 2013, Hasło: rozwój, in: Biznes, etyka, odpowiedzialność. Podręcznik akademicki, ed. Gasparski W., Wyd. PWN, Warszawa, p. 560.
• 8. CROZIER M., FRIEDBERG E., 1982, Człowiek i system. Ograniczenia działania zespołowego, PWE, Warszawa.
• 9. CROZIER M., FRIEDBERG E., 1980, Actors and Systems. The Politics of Collective Action, University of Chicago Press, Chicago.
• 10. DESJARDINS J., 1998, Corporate Environmental Responsibility, in: Journal of Business Ethics, Kluwer Academic Publishers, 17, p. 825-838.
• 11. DOBRZAŃSKI G., 2009, Podstawowe pojęcia i problemy użytkowania i ochrony środowiska, in: Ochrona środowiska przyrodniczego, ed. Dobrzański G., Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, p. 19-48.
• 12. DOŁĘGA J. M., 2002, U podstaw kultury ekologicznej, in: Podstawy kultury ekologicznej, ed. DOŁĘGA J. M., Wyd. Acta Uniwersitatis Masuriensis, Warszawa, p. 7-8.
• 13. DUBOS R., 1986, Pochwała różnorodności, [A God Within, 1972] PIW, Warszawa.
• 14. Environmental Protection Law of 27 April 2001, Article 3 (13), in: Journal of Laws dated 20 June 2001.
• 15. EMBROS G., 2016, Prakseologiczne uwarunkowania procesu decyzyjnego w ochronie środowiska, in: Studia Ecologiae et Bioethicae, 14/2016 (1), p. 101- 127
• 16. GARCIA-MARZA D., 2005, Trust and Dialogue: Theoretical Approaches to Ethics Auditing, in. Journal of Bussiness Ethics, 57, p. 209-219.
• 17. GASPARSKI W., 2004, Wykłady z etyki biznesu, Wyd. WSzPiZ im. Leona Koźmińskiego, Warszawa.
• 18. GASPARSKI W., 2013, Teorie oraz dylematy etyczne i prakseologiczne, in: Biznes, etyka, odpowiedzialność, ed. Gasparski W., PWN, Warszawa, p. 460-473.
• 19. GOODWIN Ch., WRIGHT J., 2008, Environmental management plans, IEMA Best Practice Series, 12.
• 20. HULL Z., 1990, Świadomość kryzysu i kryzys świadomości, czyli człowiek wobec przyrody, in: Biuletyn Naukowy ART, Olsztyn, 93- 99.
• 21. HULL Z., 1998, Istota i uwarunkowania obecnego kryzysu ekologicznego, in: Humanistyka Przyrodoznawstwo Technika w obliczu kryzysu biosfery. Materiały IV Olsztyńskiego Sympozjum Ekologicznego Olsztyn - Waplewo 10-12 września 1997, ed. Dębowski J., Olsztyn, p. 23-31.
• 22. HULL Z., 2006, Ekofilozofia i środowisko przyrodnicze, in: Diametros – Internetowy Serwis Filozoficzny, p. 105-115.
• 23. KAY J., 2010, Trudna sztuka decydowania, in: Dziennik gazeta prawna, nr 74(2705), Warszawa, p. 21-22.
• 24. KEMPISTY M., 1973, Hasło: Otoczenie, in: Mały słownik cybernetyczny, Wyd. WP, Warszawa, p. 291.
• 25. KIEPAS A., 1999, Etyka a ryzyko działań człowieka w środowisku, in: Ochrona środowiska w filozofii i teologii, ed. Dołęga J., Czartoszewski J. W., Wydaw. ATK, Warszawa, p. 57-70.
• 26. KLEIN N., 2014, This Changes Everything: Capitalism vs. the Climate, Simon & Schuster, New York.
• 27. KOSEWSKI M., 2008, Wartości, godność i władza, Wyd. Vizja Press & IT, Warszawa.
• 28. KOSSECKI J., 2005, Metacybernetyka, Kielce-Warszawa.
• 29. KRUPA M., 2005, ‘Dżungla’ teorii organizacji i zarządzania - poznanie zdeterminowane pytaniem o światopogląd ?, in: Annales. Etyka w życiu gospodarczym, Łódź, p. 339-349.
• 30. LASZLO E., 1978, Systemowy obraz świata, Wyd. PIW, Warszawa.
• 31. LASZLO E., 1972, The systems view of the world: the natural philosophy of the new developments in the sciences, George Braziller.
• 32. LATAWIEC M., 2016, Rozpoznawanie granic ingerencji człowieka w środowisko przyrodnicze, in: Studia Ecologiae et Bioethicae, 14(2016)1, p. 77-97.
• 33. LINE M., WOODHEAD J., CORT T., EULER A., 2007, Corporate Social Responsibility, IEMA Best Practice Series, Vol. 9.
• 34. LONC E., KANTOWICZ E., 2005, Ekologia i ochrona środowiska, Wyd. PWSZ AS, Wałbrzych.
• 35. ŁEPKO Z., 1998, Spór o testament F. Bacona, in: Studia Philosophiae Christianae 34(1998)2, p. 53- 74.
• 36. ŁEPKO Z., 2013, Od etologii zwierząt do ekologii człowieka. in: Studia Ecologiae et Bioethicae, 11/2013 (3), p. 9-28.
• 37. MAZUR M., 1976, Cybernetyka i charakter, Wyd. PIW, Warszawa.
• 38. MAZUR M., 1966, Cybernetyczna teoria układów samodzielnych, PWN, Warszawa.
• 39. MICHNOWSKI L., 1999, Czy regres człowieczeństwa ?, Wyd. LTN-K, Warszawa.
• 40. MICHNOWSKI L., 2003, O potrzebie budowy informacyjnych podstaw trwałego rozwoju (sustainable development) polskiej, europejskiej i światowej społeczności, in: Filozoficzne i społeczne uwarunkowania zrównoważonego rozwoju, ed. Pawłowski A., Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk, vol. 16, Lublin, p. 107-119.
• 41. MYNARSKI S., 1979, Elementy teorii systemów i cybernetyki, PWN, Warszawa.
• 42. PAWŁOWSKI A., 2008, Rozwój zrównoważony – idea, filozofia, praktyka, KIŚ PAN, Lublin.
• 43. PIONTEK F., 2007, Teoria rozwoju a personalistyczna koncepcja teorii ekonomicznej, in: Zarządzanie rozwojem. Aspekty społeczne, ekonomiczne i ekologiczne, ed. Piontek B., Piontek F., PWE, Warszawa, p. 55-62.
• 44. PN-EN ISO 14001, 2005 i 2015, Systemy Zarządzania Środowiskowego – wymagania i wytyczne stosowania, Warszawa.
• 45. POSKROBKO B., 2007, Zarządzanie środowiskiem, Wyd. PWE, Warszawa.
• 46. PSZCZOŁOWSKI T., 1984, Organizacja od dołu i od góry, Wyd. Wiedza Powszechna, Warszawa.
• 47. SAINT MARC P., 1979, Przyroda dla człowieka, PIW, Warszawa.
• 48. SCRUTON R., 2017, Zielona filozofia. Jak poważnie myśleć o naszej planecie [Green Philosophy: How To Think Seriously About The Planet 2012, Atlantic Books], Zysk i S-ka, Poznań.
• 49. SZANIAWSKI K., 1994, O nauce, rozumowaniu i wartościach. Pisma wybrane, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• 50. UN, 2015, Transforming our World: the 2030 Agenda for Sustainable Development, Resolution adopted by the UN General Assembly on 25 September 2015.
• 51. WIENER N., 1961, Cybernetyka a społeczeństwo, Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa.
• 52. WALKER P., 2006, Change Management for Sustainable Development, IEMA Best Practice Series, Vol. 7.
• 53. VAN DER VORST R., 1998, Engineering, Ethics and Professionalism, in: European Journal of Engineering Education, Vol. 23, No. 2, p. 171-179.
• 54. ZIĘBA S., 2013, Życie. Koncepcja emergentystyczna, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).