Historyczny plac miejski jako współczesne miejsce pamięci

• Autorzy: Walczak Aleksandra

Identyfikatory

DOI

10.21008/j.2658-2619.2023.15.22

Warianty tytułu

EN

Historic city squares as a contemporary memorial

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wiele z obecnie istniejących wnętrz urbanistycznych określić można mianem współczesnego miejsca pamięci. Artykuł ma na celu omówienie współczesnego miejsca pamięci w kontekście istotnego elementu kultury, którego zadaniem jest upamiętnianie ważnych wydarzeń historycznych. Krakowskie Podgórze jest dzielnicą, w obrębie której mieści się niemało przestrzeni publicznych odnoszących się do pamięci miejsca w symboliczny oraz wyjątkowy sposób. Artykuł ma na celu określenie na przykładzie krakowskiego placu Bohaterów Getta, w jaki sposób współczesne wnętrze urbanistyczne przekazuje historię miejsca. O wyborze placu zadecydowała pełniona przez niego funkcja współczesnego miejsca pamięci w historycznej tkance miasta. Historia placu poddana zostanie kompleksowej analizie oraz porównaniu jego formy przed przebudową i zaraz po niej. Istotne bowiem w historycznej tkance miasta jest istnienie przestrzeni pamiętających, które swoją historię zatrzymują w czasie, aby móc ją przekazywać obecnym, ale także przyszłym pokoleniom.

EN

Many of today's urban interiors can be described as a contemporary memorial. The purpose of this article is to discuss the contemporary place of memory in the context of an important cultural element whose task is to commemorate important historical events. Krakowskie Podgórze is a district within which there are a considerable number of public spaces relating to the memory of the place in a symbolic and unique way. Speaking of memorials, it should be noted that they can convey their history through their own morphology, physiognomy, as well as spatial solutions. The article aims to determine, using the example of Krakow’s Ghetto Heroes Square, how the contemporary urban interior conveys the history of the place. The choice of the square was determined by its function as a contemporary memorial site in the historical fabric of the city. The history of the square will be subjected to a comprehensive analysis and comparison of its form before and immediately after the reconstruction. After all, important in the historical fabric of the city is the existence of memorial spaces that freeze their history in time to be able to pass it on to the present, but also to future generations.

Słowa kluczowe

PL

miejsce pamięci; plac; wnętrze urbanistyczne; historia miejsca; historyczny plac

EN

memorial; square; urban interior; history of the place; historical square

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz
• Rocznik: 2023
• Tom: Z. 15
• Strony: 399--412
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys.

Twórcy

autor

Walczak Aleksandra

• Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, Wydział Architektury

Bibliografia

• 1. Czechowicz J., 2008, XIX-wieczne układy zwartej zabudowy Krakowa na przykładzie dwóch rynków Podgórza, „Czasopismo Techniczne. Architektura”, z. 2-A, s. 123-130.
• 2. Jafiszow M., Kubisztal P., Szydło G., 2010, Plac Bohaterów Getta, Vis-à-vis/Etiuda, Kraków.
• 3. Malinowska-Petelenz B., Petelenz A., 2010, Przestrzeń publiczna jako ekspresja pamięci, „Czasopismo Techniczne. Architektura”, z. 3-A, s. 25-31.
• 4. Pankiewicz T., 1995, Apteka w Getcie Krakowskim, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• 5. Petelenz M., 2010, Przestrzeń wspólna – konflikt interesów, „Czasopismo Techniczne. Architektura”, z. 3-A, s. 115-119.
• 6. Prace studentów pierwszego semestru kursu magisterskiego 2018/2019 z przedmiotu socjologia miasta stanowiące pokłosie zajęć prowadzonych przez dr hab. Małgorzatę Dymnicką, prof. uczelni, 2019, wydane w: Miasto jako przedmiot badań architektury i socjologii, red. M. Dymnick, Sz. Kowalski, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
• 7. Setkowicz P., 2012, Trzy place – rewitalizacja przestrzeni po komunikacyjnych czy nowa postać aneksji?, „Czasopismo Techniczne. Architektura”, z. 3-A, s. 135-139.
• 8. Ricoeur P., 2005, Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. J. Margański, Universitas, Kraków.
• 9. Szymański W., 2015, Miejsce pamięci – pomnik – anty-pomnik. Artystyczne strategie upamiętniania na terenie krakowskiego Podgórza, „RIHA Journal”, 0122.
• 10. Encyklopedia Krakowa, 2023, Plac Bohaterów Getta, https://encyklopediakrakowa.pl/architektura-i-urbanistyka/rynki-place-i-ulice/144-place/1433-plac-bohaterow-getta.html (dostęp: 5.04.2023).
• 11. Fiktus P., 2015, Prawno-historyczne aspekty problematyki miejsc pamięci w polskim systemie prawnym, https://repozytorium.uni.wroc.pl/Content/77832/PDF/15_P_Fiktus_Prawno_historyczne_aspekty_problematyki_miejsc_pamieci_w_polskim_systemie_prawnym.pdf (dostęp: 5.06.2023).
• 12. Kraków.pl, 2012, Przebudowa placu Bohaterów Getta, https://www.krakow.pl/zmieniamy_krakow/1084,artykul,przebudowa_placu_bohaterow_getta.html (dostęp: 8.05.2023).
• 13. Śliwczyńska E., 2023, Place w Lublinie – definicja placu, https://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/place-w-lublinie-definicja-placu/ (dostęp: 5.04.2023).
• 14. Archiwa Państwowe – Narodowe Archiwum Cyfrowe. Autobus stojący przed budynkiemdworca Polskiego Związku Turystycznego, https://audiovis.nac.gov.pl/obraz/85279/(dostęp: 21.04.2023).
• 15. Fotopolska.eu, 1958, Fotopolska.eu (1958). Plac Boh. Getta – wtedy plac Zgody, https://fotopolska.eu/ 808301,foto.html (dostęp: 21.04.2023).
• 16. Muzeum Etnograficzne w Krakowie, 1913, Handel wyrobami bednarskimi w Małym Rynku w Podgórzu z 1913 r, https://fotopolska.eu/1890482,foto.html?o=u18647&p=1 (dostęp: 21.04.2023).
• 17. Muzeum Etnograficzne w Krakowie, 1948, Autobusy krakowskiego PKS-u na placu Zgody1948 r., https://fotopolska.eu/493273,foto.html [dostęp: 21.04.2023].

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).