„Gorąca kopalina" niecki podhalańskiej na tle innych niecek przytatrzańskich

Chowaniec, J.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

„Gorąca kopalina" niecki podhalańskiej na tle innych niecek przytatrzańskich

Autorzy

Chowaniec J.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

“Hot raw materials” of the Podhale Trough (Poland and Slovakia) versus other peri-Tatric troughs

Języki publikacji

Abstrakty

Obszar niecki podhalańskiej jest jednym z kilku najważniejszych obszarów geotermalnych w Polsce, charakteryzując się temperaturami w zakresie 20–86°C, mineralizacją do ok. 3 g/dm3 i dobrą odnawialnością wody. Jest to jednak transgraniczny system wodonośny i dlatego celowe jest rozważenie jego występowania w odniesieniu do parametrów połączonych z nim hydraulicznie niecek przytatrzańskich, położonych na obszarze Słowacji. Wody termalne Podhala są wykorzystywane głównie do rekreacji, w mniejszym stopniu do celów grzewczych, natomiast tylko w niewielkim stopniu do suszenia drewna, hodowli ryb i uprawy warzyw. Na obszarze Słowacji wody termalne są wykorzystywane jedynie do rekreacji. Największym zagrożeniem zasobów jest nadmierna eksploatacja, zwłaszcza na małym obszarze niecki podhalańskiej, a w szczególności jej północno-wschodniej części, gdzie duże wartości wieku wód świadczą o słabej odnawialności zasobów.

The Podhale Basin is one of the most important geothermal regions in Poland, characterised by water temperatures from 20 to 86°C, total dissolved solids (TDS) about 3 g/L, and good water renewal. However, this is a cross-border aquifer system and it is advisable to consider its occurrence in relation to the parameters of the hydraulically connected peri-Tatric troughs in Slovakia. Thermal waters of Podhale are primarily used for recreation and, to lesser extent, for heating purposes, and only on a small scale for drying wood, fish farming and cultivation of vegetables. In Slovakia, thermal waters are used exclusively for recreational purposes. The greatest threat is the over-exploitation of the resources, especially in a small area of the Podhale Basin, and particularly in its northeastern part, where the ages of the thermal waters are very old, indicating a weak renewal of these waters.

Słowa kluczowe

wody termalne zasilanie drenaż niecka podhalańska niecki przytatrzańskie

thermal waters groundwater recharge drainage Podhale basin peri-Tatric troughs

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

Rocznik

2012

Tom

nr 448 (1)

Strony

229--238

Opis fizyczny

Bibliogr. 32 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Chowaniec J.

jozef.chowaniec@pgi.gov.pl

Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Karpacki, ul. Skrzatów 1, 31-560 Kraków

Bibliografia

[1] BAC-MOSZASZWILI M., 1997 — Wyniesienie Tatr i ruchy neo-tektoniczne. Przew. LXVIII zjazdu PTG, Zakopane 2-4 października 1997, Warszawa.
[2] BIRKENMAJER K., 1979 — Przewodnik geologiczny po pienińskim pasie skałkowym. Wyd. Geol., Warszawa.
[3] CHOWANIEC J., 2009 — Studium hydrogeologii zachodniej części Karpat polskich. Biul. Państw. Inst. Geol., 434.
[4] CHOWANIEC J., 2011 — Wody termalne w niecce podhalańskiej. W: Wyznaczanie granic obszaru i terenu górniczego dla złóż wód podziemnych uznanych za kopaliny (red. W. Ciężkowski, J. Kapuściński). Poradnik metodyczny. Borgis Wyd. Medyczne, Warszawa.
[5] CHOWANIEC J., DŁUGOSZ P., DROZDOWSKI B., NAGY S., POPRAWA D., WITCZAK S., WITEK K., 1997 — Dokumentacja hydrogeologiczna zasobów wód termalnych niecki podhalańskiej, Centr. Arch. Geol. PIG-PIB, Oddz. Karpacki, Kraków
[6] CHOWANIEC J., ZUBER A., CIĘŻKOWSKI W., 2007 — Prowincja karpacka. W: Hydrogeologia regionalna Polski. T. II. Wody mineralne, lecznicze i termalne oraz kopalniane (red. B. Paczyński, A. Sadurski): 78-96. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
[7] CHOWANIEC J., DULIŃSKI M., MOCHALSKI P., NAJMAN J., ŚLIWKA I., ZUBER A., 2009 — Znaczniki środowiskowe w wodach termalnych niecki podhalańskiej. Prz. Geol., 57, 8: 685-693.
[8] DANIEL J., 2005 — Hydrogeotermalne pomery Popradskej kotliny. Mineralia Slovaca, 37, 2: 137-140.
[9] Dz.U. 2011 Nr 163 poz. 981. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze.
[10] FENDEK M., BRICHTA R., FENDEKOVA M., 2005 — Vyuźitel'ne mnoźstvo geotermalnej vody z vrtu OZ-2 Oravice. Mineralia Slovaca, 37, 2: 141-143.
[11] FRANKO O., REMSIK A., FENDEK M. (red.), 1995 — Atlas of Geothermal Energy of Slovakia. G.IJ.Ś., Bratislavia.
[12] GIORGADZE N., BUJALKA F., 2005 - Wyużrvanie geotermalnej vody v Thermal parku Besenova. Mineralia Slovaca, 37, 2: 147-148.
[13] GOŁĄB J., 1959 — Zarys stosunków geologicznych zachodniego Podhala. Biul. Inst. Geol., 149: 225-237.
[14] GÓRECKI W. (red.), 2011 — Atlas zasobów wód i energii geotermalnej Karpat Zachodnich. Wyd. AGH, Kraków.
[15] KĘPIŃSKA B., 2001 — Warunki hydrotermalne i termiczne podhalańskiego systemu geotermalnego w rejonie otworu Biały Dunajec PAN-1. Stud., Rozpr., Monogr, 93: 1-141.
[16] KĘPIŃSKA B., ŁOWCZOWSKA A., 2002 — Wody geotermalne w lecznictwie, rekreacji i turystyce. Stud., Rozpr., Monogr, 113.
[17] KOTAŃSKI Z., 1979 — Pozycja Tatr w obrębie Karpat Zachodnich. Prz. Geol., 27, 7: 359-369.
[18] MAJOROWICZ J., 1971 — Przebieg wartości stopnia geotermicznego w Polsce w przedziale głębokości 200-2500 m. Kwart. Geol., 15, 4: 891-900.
[19] MAŁECKA D., 1981 — Hydrogeologia Podhala, LG. Pr. Hydrogeol., Ser. Specjalna, 14. Wyd. Geol., Warszawa.
[20] MAŁECKA D., 2003 — The thermal waters of Podhale, southern Poland: history of research, genesis and utility. Geol. Quart, 47, 2: 195-209.
[21] MAŁECKA D., RONIEWICZ P., 1997 — Wycieczka A-1. Sedymentacja eocenu węglanowego oraz hydrogeologia podnóża Tatr, problemy zaopatrzenia Zakopanego w wodę. W: Przewodnik LXVIII Zjazdu PTG: 73-92. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
[22] MASTELLA L., 1975 — Tektonika fliszu we wschodniej części Podhala. Roczn. PTG, 45: 361-401.
[23] MASTELLA L., OZIMKOWSKI W., SZCZĘSNY R., 1988 - Tektonika północno-zachodniej części fliszu podhalańskiego. Prz. Geol., 36, 10: 566-571.
[24] REMSIK A., FENDEK M., MADAR D., 2005 — Vyskyt a rozsirenie geotermalnych vód v Liptovskej kotline. Mineralia Slovaca, 37, 2: 123-130.
[25] RONIEWICZ P., 1969 — Sedymentacja eocenu numulitowego Tatr. Acta Geol. Pol., 19, 3: 503-608.
[26] SOBOL H., 1959 — Badania stosunków wodnych i zjawisk krasowych na terenie cieplicy w Jaszczurówce. Speleologia, 1, 1/2: 13-26.
[27] SOKOŁOWSKI J., 1992 — Dokumentacja geosynoptyczna otworu geotermalnego Bańska IG-1. Geosynoptyka i Geotermia. T. 1. PAN CPPGSMiE, Kraków.
[28] SOKOŁOWSKI S., 1973 — Geologia paleogenu i mezozoicznego podłoża południowego skrzydła niecki podhalańskiej w profilu głębokiego wiercenia w Zakopanem. Biul Inst. Geol., 265: 5-74.
[29] STENZ E., 1954 — Wstęp do geofizyki. PWN, Warszawa.
[30] WATYCHA L., 1959 — Uwagi o geologii fliszu podhalańskiego we wschodniej części Podhala. Prz. Geol., 7, 8: 350-356.
[31] ZEJSZNER L., 1844 — O temperaturze źródeł tatrowych i pasm przyległych. Biblioteka Warszawska. T. 2: 257-281.
[32] ZUBER A., MAŁECKI J.J., DULIŃSKI M., 2008 — Groundwater ages and altitudes of recharge areas in the Polish Tatra Mts. as determined from 3H, 18O and 2H data. Geol Quart , 52, 1: 71-80.

Uwagi

Artykuł w: Część 2, Samowystarczalność energetyczna Polski a krajowa baza surowcowa

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-ad4a3911-26bb-43f6-93cb-df60fe6cd806