Wpływ zmiennego nasilenia ruchu wczasowo-turystycznego na jakość wód Białego i Czarnego Dunajca

• Autorzy: Smoroń S. , Twardy S.

Warianty tytułu

EN

The impact of variable intensity of tourist-recreational movement on the river water quality of the Biały and Czarny Dunajec

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W latach 1996-2001 prowadzono badania jakości wód Białego Dunajca (przekrój Szaflary) i Czarnego Dunajca (przekrój Ludźmierz). Biały Dunajec niesie wody z obszaru Podhala najbardziej licznie odwiedzanego przez turystów i wczasowiczów, m.in. Zakopanego, Poronina, Białego Dunajca i okolic. W zlewni Czarnego Dunajca, gdzie gęstość zaludnienia jest znacznie mniejsza, liczba osób wypoczywających jest również mniejsza. Działalność wczasowo-turystyczna wiąże się z powstawaniem dodatkowych ilości odpadów stałych i płynnych, które są w środowisku wodnym źródłem substancji zanieczyszczających. Badania dowiodły, że wody Białego Dunajca zawierały znacznie więcej biogenów (N-NH₄, N-NO₃, PO₄) niż wody Czarnego Dunajca. W wodach Białego Dunajca miano Coli typu fekalnego było ponad 8 razy niższe niż w wodach Czarnego Dunajca, co świadczy o wyraźnym zróżnicowaniu jakości wód obu rzek. Takie parametry zadecydowały o zaklasyfikowaniu wód Białego Dunajca do pozaklasowych. Wody Czarnego Dunajca są znacznie lepszej jakości i w omawianym okresie badawczym mieściły się w II i III klasie czystości.

EN

Water quality was studied in the years 1996-2001 in the Biały Dunajec (Szaflary section) and Czarny Dunajec rivers (Ludźmierz section). The Bialy Dunajec carries waters from the most frequented by tourists and holidaymakers regions of Podhale, including Zakopane, Poronin, Biały Dunajec and their vicinity. In the Czarny Dunajec basin, the small number of holidaymakers is in disparity with much lower population density. The holiday and tourist activity was connected with the generation of additional amounts of solid and liquid wastes. They introduce pollutants into aquatic environment. Our study demonstrated the waters of the Biały Dunajec had much higher nutrient (N-NH₄, N-NO₃, PO₄) content than the Czarny Dunajec. From among nutrients particularly dangerous are phosphates, whose maximum concentrations in waters of the Biały Dunajec amounted 1.44 mg PO₄·dm- ³ . Simultaneously, bacteria coli index was almost 8 times lower, which indicates pronounced differences in water quality of the two rivers. These parameters decided on classifying the waters of the Biały Dunajec as non-standard. Water quality of the Czarny Dunajec was much better and the river in the study period was classified into the 2^nd or 3^rd class.

Słowa kluczowe

PL

klasy czystości wód powierzchniowych; wskaźniki fizykochemiczne; wskaźnik bakteriologiczny

EN

classes of river water quality physico-chemical and bacteriological indices

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2003
• Tom: T. 3, z. 2
• Strony: 91--102
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., il.

Twórcy

autor

Smoroń S.

• Małopolski Ośrodek Badawczy IMUZ, ul. Ułanów 21B, 31-450 Kraków; tel. [phone]

autor

Twardy S.

• Instytut Melioracji i Użytków Zielonych, Małopolski Ośrodek Badawczy w Krakowie

Bibliografia

• Atlas Tatrzańskiego Parku Narodowego, 1985. Pr. zbior. Red. K. Trafas. Zakopane–Kraków: TPN ss. 32.
• Atlas posterunków wodowskazowych, 1995–1996. Bibl. Monitoringu Środ. Warszawa: PIOŚ ss. 210.
• DOJLIDO J., 1987. Chemia wody. Warszawa: Arkady ss. 352.
• MAZURKIEWICZ-BOROŃ G., 2002. Czynniki kształtujące procesy eutrofizacyjne w podgórskich zbiornikach zaporowych. Suppl. Acta Hydrobiol. vol. 2 ss. 68.
• NIEDŹWIEDŹ T., OBRĘBSKA-STARKLOWA B., 1991. Klimat. W: Dorzecze Górnej Wisły. Cz. 1. Pr. zbior. Red. I. Dynowska, M. Maciejewski. Warszawa–Kraków: PWN s. 68–84.
• PAWLIK-D OBROWOLSKI J., 1990. Źródła substancji chemicznych w zlewni, ich klasyfikacja i metody obliczania. W: Zanieczyszczenia obszarowe w zlewniach rolniczych. Mater. Semin. nr 26. Falenty: IMUZ s. 7–15.
• Raport o stanie środowiska w województwie nowosądeckim w 1997 roku, 1998. Bibl. Monitoringu Środ. Nowy Sącz: WIOŚ ss. 110.
• Rocznik statystyczny woj. nowosądeckiego, 1997. Nowy Sącz: Urząd Statystyczny ss. 382
• Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 5 listopada 1991 r. w sprawie klasyfikacji wód oraz warunków, jakim powinny odpowiadać ścieki wprowadzane do wód lub do ziemi. Dz.U. 1991 nr 116 poz. 503.
• SIKORSKI M., 1998. Gospodarka ściekami bytowymi na wsi jako czynnik ochrony środowiska. Rozpr. Habil. Falenty: Wydaw. IMUZ ss. 133.
• SMOROŃ S., T WARDY S., 2001. Wstępna ocena gospodarki wodno-ściekowej w rolniczo-turystycznych rejonach górnej zlewni Dunajca. Inż. Rol. nr 8 s. 223–237.