Niezwykłe dzieje pierwszych edycji Kitāb Ibn Fadlāna. Orientalistyka i polityka w połowie XX w.

• Autorzy: Dziekan Marek

Identyfikatory

DOI

10.4467/0023589XKHNT.23.013.17875

Warianty tytułu

EN

The remarkable history of the first editions of Kitāb by Ibn Fadlān. Oriental studies and politics in the mid-20th century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The article is devoted to the political circumstances that infl uenced certain decisions regarding the first two editions of the travel report of the Arab traveler Ibn Fadlān from Baghdad to the Volga Bulgars (921-922). The now-famous text of the voyage account, known as the Mashhad manuscript, was discovered in 1923 by a Turkish orientalist of Bashkir origin, Ahmed Zeki Velidi Togan (1890-1970) and formed the basis of his doctoral dissertation defended at the University of Vienna in 1935. Due to various problems, the German translation (in book form) was only published in print in 1939. The same year saw the publication of a Russian translation of the voyage description by a Soviet Arabist - Andrei P. Kovalevskiy (1895-1969). Both scholars confl icted with the USSR authorities: Togan had fought with the Soviet Army in 1920-1923, while Kovalevskiy was sentenced to five years in the gulag in 1938 on (as it later turned out) a wrongful charge of counterrevolutionary activity. These circumstances unexpectedly infl uenced the scholarly study of Ibn Fadlān’s medieval work, incorporating it into the USSR’s domestic and foreign policy at the time.

Słowa kluczowe

PL

Ibn Fadlān; Velidi Togan A. Z.; Kowalewskij A. P.; orientalistyka; polityka; wiek XX

EN

Ibn Fadlān; Velidi Togan A. Z.; Kovalevskiy A. P.; Oriental studies; politics; 20th century

• Wydawca: Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
• Czasopismo: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Rocznik: 2023
• Tom: T. 68, nr 2
• Strony: 9--17
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz.

Twórcy

autor

Dziekan Marek

• Uniwersytet Warszawski
• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000-0003-0291-2997

Bibliografia

• Bajkara T., Zaki Validi Togan, tłum. R.M. Bulgakov, A.M. Ûldašbaev, Ufa 1998.
• Bergdolt F., Der geistige Hintergrund des türkischen Historikers Ahmet Zeki Velidi Togan nach seinen Memoiren, Berlin 1981.
• Černìkov Ì., Cigankova E., Kovalìvs′kij Andrìj Petrovič, [w:] Shodoznavstvo ì vìzantologìâ v Ukraïnì v ìmenah. Bìobìblìografìčnij slovnik, red. L.V. Matvêêva i in., Kiïv 2011, s. 115-117.
• Duczko W., Viking Rus. Studies on the Presence of Scandinavians in Eastern Europe, Leiden, Boston 2002.
• Dziekan M.M., [recenzja] Istorija at-Tabari, tłum. W.I. Bielajew, „Przegląd Orientalistyczny” 1988, nr 4, s. 378-379.
• Dziekan M.M., Ahmet Zeki Velidi Togan (1890-1970) - między polityką a orientalistyką, „Ethos” [w druku].
• Ess J. van, Im Halbschatten. Der Orientalist Hellmut Ritter (1892-1971), Wiesbaden 2013.
• Farkhshatov M.N., Ahmet-Zeki Validi Togan and the Travel Accounts of Ahmad ibn Fadlan, „St. Petersburg Annual of Asian and African Studies” 2012, t. 1, s. 15-37.
• Fück J., Die arabischen Studien in Europa bis in den Anfang des 20. Jahrhunderts, Leipzig 1955.
• Graf H.J., Die Bedeutung des Ibn Fad· lān für die germanische Altertumskunde, [w:] Zeki Velidi Togan’a Armağan. Symbolae in honorem Z.V. Togan, red. T. Hejeti, Istanbul 1950-1955, s. 397-404.
• Hajda L.A., Omeljan Pritsak. A Biographical Sketch, „Harvard Ukrainian Studies” 1979/1980, nr 3/4, s. 1-6.
• Ibn Fadlan’s Journey to Russia: A Tenth-Century Traveler from Baghdad to the Volga River, tłum. R.N. Frye, Princeton 2005.
• İbn Fadlan Seyahatnamesi ve Ekleri, tłum. R. Şeşen, İstanbul 2010.
• Ignatii Iulianovich Krachkovskii, encyclopedia2.thefreedictionary.com/Ignatii+Iulianovich+Krachkovskii [dostęp 24.09.2022].
• Istoriâ at-Tabari, tłum. V.I. Belâev, Taškent 1987.
• Ivanov V.A., Kovalevskij Andrej Petrovič, [w:] Baškortostan. Kratkaâ ènciklopediâ, red. R.Z. Šakurov, Ufa 1996, s. 338.
• Kočubej Û., Prìcak Omelân Josipovič, [w:] Shodoznavstvo ì vìzantologìâ v Ukraïnì v ìmenah. Bìobìblìografìčnij slovnik, red. L.V. Matvêêva i in., Kiïv 2011, s. 180-181.
• Kovalevskij A.P., Kniga Ahmeda Ibn-Fadlana o ego putešestvii na Volgu v 921-922 gg. Stat’i, perevody i kommentarii, Har’kov 1956.
• Kovalevskij Andrej Petrovič (1895-1969). Lûdi i sud’by, memory.pvost.org/pages/kovalevskij.html [dostęp 24.09.2022].
• La Crónica de Ibn Fadlan, tłum. M.M. Merino, www.researchgate.net/publication/335026031_La_cronica_de_Ibn_Fadlan [dostęp 22.05.2022].
• La Relation du Voyage d’Ibn Fadlân chez les Bulgares, tłum. M. Canard, „Annales de l’Institut d’Études Orientales” 1958, t. 5, s. 41-145.
• Miliband S.D., Biobibliografičeskij slovar’ sovetskih vostokovedov, Moskva 1977.
• Kul’šaripov M.M., Ûldašbaev A.M., Zaki Validi kak politik i učenyj-vostokoved, Ufa 2010.
• Putešestvie Ibn-Fadlana na Volgu, red. I.Û. Kračkovskij, Moskva, Leningrad 1939.
• Relacja Ibrahima Ibn Jakuba z podróży do krajów słowiańskich w przekazie Al-Bekriego, wyd. i komentarz T. Kowalski, Kraków 1946.
• Reychman J., Andrzej Kowaliwski (1985-1069), „Przegląd Orientalistyczny” 1970, nr 3, s. 285-286.
• Said E., Orientalizm, tłum. M. Wyrwas-Wiśniewska, Poznań 2018.
• Stat’â 58 Ugolovnogo kodeksa RSFSR (1938g), www.gumer.info/bibliotek_Buks/History/Article/st_58.php [dostęp 24.09.2022].
• Validi Togan Z., Vospominaniâ. Bor’ba musul’man Turkestana i drugih vostočnyh tûrok za nacional’noe suŝestvovanie i kul’turu, t. 2, tłum. A.M. Ûldašbaev, Ufa 1998.
• Velidi Togan Z., Hâtıralar. Türkistan ve diğer müsülman doğu türklerinin millî varlik ve kültür mücadeleri, Ankara 2020.
• Velidi Togan Z., Memoirs. National Existence and Cultural Struggles of Turkistan and Other Muslim Eastern Turks, tłum. H.B. Paksoy, North Charleston 2012.
• Validi Togan A.Z., Aḥmad Ibn Fad· lāns Reisebericht, Leipzig 1939 (Abhandlungen für die Kunde des Morgenlandes, t. 24, nr 3).
• [Validi A.Z.], Société Asiatique. Séance du 8 février 1924, „Journal Asiatique” t. 1, 1924, s. 149-151.
• Velidi A.Z., İbn ül-Fakih’in yeni nüshası, „Türk Yurdu” 1924, nr 4, s. 297-304.
• Validov A.Z., Mešhedskaâ rukopis’ Ibnu-l’-Fakiha, „Izvestiâ Rossijskoj Akademii Nauk” ser. 6, 1924, t. 18, nr 1-11, s. 237-251.
• Zajączkowski W., Rosja i narody. Ósmy kontynent. Szkic dziejów Euroazji, Warszawa 2015.
• Zianberdin I., Ètot izvestnyj i neizvestnyj Zaki Validi, istokirb.ru/articles/proshloe/2022-02-05/etot-izvestnyy-i-neizvestnyy-zaki-validi-2681442 [dostęp 14.09.2022].
• Źródła arabskie do dziejów Słowiańszczyzny, t. 3, oprac A. Kmietowicz, F. Kmietowicz, T. Lewicki, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź 1985.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).