DynGOSP – modelowanie zapotrzebowania, produkcji i logistyki węgla kamiennego w gospodarce realizującej dekarbonizacyjny miks energetyczny – platforma węglowa jako sposób na zrównoważone zarządzanie zasobami

• Autorzy: Dyczko Artur , Galica Dominik , Jarosz Jacek , Kaczmarzewski Sylwester , Kicki Jerzy , Kopacz Michał , Kulpa Jarosław , Malinowski Leszek , Sobczyk Eugeniusz Jacek

Identyfikatory

DOI

10.33223/ZN/2025/17

Warianty tytułu

EN

DynGOSP – modeling the demand, production, and logistics of hard coal in an economy implementing a decarbonized energy mix – the coal platform as a method for sustainable resource management

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rozdział przedstawia kluczowe zadania i wyzwania związane z realizacją najważniejszego od lat projektu w polskim górnictwie węgla kamiennego – pt.: „Dynamiczne zarządzanie zapotrzebowaniem, produkcją, gospodarką zasobami i logistyką dystrybucji węgla kamiennego w gospodarce realizującej dekarbonizacyjny miks energetyczny” (DynGOSP). Projekt ten stanowi strategiczną odpowiedź na aktualne wyzwania sektora zdefiniowane w raporcie Najwyższej Izby Kontroli z 2024 roku pt.: „Zabezpieczenie importu węgla kamiennego w związku z wprowadzeniem embarga na dostawy z Rosji”. Zgodnie z zaleceniami raportu, Najwyższa Izba Kontroli wnosi do Prezesa Rady Ministrów o opracowanie systemu zarządzania i kontroli, który zapewni należytą koordynację działań w obszarze importu węgla oraz wdrożenie rozwiązań przyczyniających się do optymalizacji wydatków publicznych i zapewnienia sprawnego funkcjonowania instytucji państwowych w sytuacjach kryzysowych. Projekt DynGOSP bezpośrednio odnosi się do tych rekomendacji, dostarczając narzędzi i modeli analitycznych umożliwiających strategiczne zarządzanie popytem, produkcją i logistyką dystrybucji węgla w Polsce. Celem projektu jest opracowanie kompleksowego systemu zarządzania gospodarką węglową, obejmującego pełny cykl – od złoża do odbiorcy końcowego – w perspektywie do 2050 roku. Kluczowym elementem działań będzie budowa Proof of Concept (PoC) platformy DynGOSP w Południowym Koncernie Węglowym SA (PKW). To wdrożenie umożliwi ocenę efektywności nowego podejścia do bilansowania zasobów, prognozowania popytu oraz optymalizacji łańcucha dostaw. Projekt został pozytywnie zaopiniowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach IX konkursu Strategicznego Programu Badań Naukowych i Prac Rozwojowych GOSPOSTRATEG. Realizowany jest przez konsorcjum kierowane przez Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, przy współpracy Ministerstwa Aktywów Państwowych jako partnera merytorycznego oraz Instytutu Techniki Górniczej KOMAG jako partnera naukowego. Głównym rezultatem projektu będzie opracowanie nowoczesnej koncepcji zarządzania zasobami złóż węgla kamiennego, opartej na budowie dynamicznej bazy zasobowej, określającej ilość zasobów wydobywalnych (reserves) zgodnie z międzynarodowym standardem JORC Code.

EN

The chapter presents the key tasks and challenges associated with implementing the most significant project in Polish hard coal mining in recent years, titled: “Dynamic management of coal demand, production, resource management, and distribution logistics of in an economy implementing a decarbonized energy mix” (DynGOSP). This project serves as a strategic response to the current challenges of the sector, as defined in the 2024 report by the Supreme Audit Office (Najwyższa Izba Kontroli, NIK) titled: “Securing Hard Coal Imports in the wake of the Embargo on Supplies from Russia”. In line with the report’s recommendations, the Supreme Audit Office calls on the Prime Minister to develop a management and control system that ensures proper coordination of actions in the area of coal imports and the implementation of solutions contributing to the optimization of public expenditures and the efficient functioning of state institutions in crisis situations. The DynGOSP project directly addresses these recommendations by providing tools and analytical models that enable strategic management of the coal demand, production, and distribution logistics in Poland. The project’s goal is to develop a comprehensive coal industry management system, covering the entire cycle – from the deposit to the end consumer – with a perspective extending to 2050. A key element of the initiative will be the construction of a Proof of Concept (PoC) for the DynGOSP platform within the Southern Coal Company SA (Południowy Koncern Węglowy SA, PKW). This implementation will allow for the evaluation of the effectiveness of the new approach to resource balancing, demand forecasting, and supply chain optimization. The project has been positively evaluated by the National Centre for Research and Development (Narodowe Centrum Badań i Rozwoju) as part of the 9th edition of the Strategic Research and Development Program GOSPOSTRATEG. It is being carried out by a consortium led by the Mineral and Energy Economy Research Institute of the Polish Academy of Sciences (Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN), in collaboration with the Ministry of State Assets as a substantive partner and the KOMAG Institute of Mining Technology as a scientific partner. The main outcome of the project will be developing a modern concept for managing hard coal deposit resources, based on the creation of a dynamic resource database that determines the quantity of extractable reserves in accordance with the international JORC Code standard.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo energetyczne; gospodarka zasobami złóż; węgiel kamienny w polskim miksie energetycznym; zdolność produkcyjna kopalni; architektura informatyczna; platforma surowcowa

EN

energy security; resource deposit management; hard coal in the Polish energy mix; IT architecture; raw material platform

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Rocznik: 2025
• Tom: nr 113
• Strony: 189--209
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Dyczko Artur

• Pracownia Pozyskiwania Surowców Mineralnych IGSMiE PAN, Kraków

• https://orcid.org/0000-0001-6387-5339

autor

Galica Dominik

• Pracownia Pozyskiwania Surowców Mineralnych IGSMiE PAN, Kraków

• https://orcid.org/0000-0002-1729-0046

autor

Jarosz Jacek

• Pracownia Pozyskiwania Surowców Mineralnych IGSMiE PAN, Kraków

• https://orcid.org/0000-0003-2965-1176

autor

Kaczmarzewski Sylwester

• Pracownia Pozyskiwania Surowców Mineralnych IGSMiE PAN, Kraków

• https://orcid.org/0000-0002-6076-9626

autor

Kicki Jerzy

• Pracownia Pozyskiwania Surowców Mineralnych IGSMiE PAN, Kraków

• https://orcid.org/0000-0003-3872-7558

autor

Kopacz Michał

• Pracownia Pozyskiwania Surowców Mineralnych IGSMiE PAN, Kraków

• https://orcid.org/0000-0001-6475-8206

autor

Kulpa Jarosław

• Pracownia Pozyskiwania Surowców Mineralnych IGSMiE PAN, Kraków

• https://orcid.org/0000-0003-4590-6853

autor

Malinowski Leszek

• Pracownia Pozyskiwania Surowców Mineralnych IGSMiE PAN, Kraków

• https://orcid.org/0000-0002-4002-6702

autor

Sobczyk Eugeniusz Jacek

• Pracownia Pozyskiwania Surowców Mineralnych IGSMiE PAN, Kraków

• https://orcid.org/0000-0003-3968-2312

Bibliografia

• [1] ARP 2021–2024. [Online] https://arp.pl/pl/jak-dzialamy/g%C3%B3rnictwo/ [Dostęp: 14.02.20125].
• [2] Durlik, I. 1996 – Strategia i projektowanie systemów produkcyjnych (Inżynieria zarządzania). Agencja Wydawnicza Placet.
• [3] Dyczko, A. 2021 – Construction of a heuristic architecture of a production line management system in the JSW SA Mining Group in the context of output stabilization, quality improvement and the maximization of economic effects. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 37(4), s. 219–238, DOI: 10.24425/gsm.2021.139746.
• [4] Dyczko, A. 2023 – Production management system in a modern coal and coke company based on the demand and quality of the exploited raw material in the aspect of building a service-oriented architecture. Journal of Sustainable Mining 22(1), DOI: 10.46873/2300-3960.1371.
• [5] Dyczko, A. i Marlęga, R. 2024 – Zastosowanie technik informacyjnych (IT) w dynamicznym zarządzaniu procesami związanymi z zapotrzebowaniem, produkcją oraz logistyką dystrybucji węgla kamiennego i jego udziału w gospodarce realizującej dekarbonizacyjny miks energetyczny – GOSPOSTRATEG 9/0016/22. XXXIII Konferencja: Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi, Krynica Zdrój.
• [6] Dyczko i in. 2023 – Dyczko, A., Sobczyk, J. i Jarosz, J. 2023 – Dynamiczne zarządzanie zapotrzebowaniem, produkcją, gospodarką zasobami i logistyką dystrybucji węgla kamiennego w gospodarce realizującej dekarbonizacyjny miks energetyczny. Konferencja: Zagadnienia surowców energetycznych i energii w gospodarce krajowej, Zakopane.
• [7] Galica, D. 2023 – Cyfrowy model geologiczny złoża jako narzędzie wspomagania decyzji w działalności kopalni węgla kamiennego. Rozprawa doktorska, Kraków: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN.
• [8] Kulpa, J. 2024 – Metodyka oceny atrakcyjności złoża i kwantyfikacja ryzyka w procesie eksploatacji. Rozprawa doktorska, Kraków: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN (w przygotowaniu do druku).
• [9] MAP 2021 – Umowa społeczna dotycząca transformacji sektora górnictwa węgla kamiennego oraz wybranych procesów transformacji województwa śląskiego. Podpisana w urzędzie Wojewódzkim w Katowicach 28 maja 2021 rok.
• [10] MAP 2023 – Departament Analiz i Sprawozdawczości Ministerstwo Aktywów Państwowych, 2023. Raport podsumowujący interwencyjny import i dystrybucję węgla kamiennego w sezonie grzewczym 2022/2023, Ministerstwo Aktywów Państwowych, 37 s.
• [11] Marlęga i in. 2024 – Marlęga, R., Dragić, S. i Dydo, M. 2024 – The implementation of information technology (IT) in the dynamic management of coal demand and supply processes. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 40(4), s. 161–182, DOI: 10.24425/gsm.2024.152717.
• [12] NIK 2024 – Informacja o wynikach kontroli: zabezpieczenie importu węgla kamiennego w związku z wprowadzeniem embarga na dostawy z Rosji. LKA.430.4.2023. Nr ewid. 24/2024/P/23/056/LKA
• [13] Sobczyk i in. 2024 – Sobczyk, E.J., Kulpa, J., Kopacz, M., Sałamaga, M. i Sobczyk, W. 2024 – Sustainable management of hard coal resources implemented by identifying risk factors in the mining process. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 40(3), s. 23–48, DOI: 10.24425/gsm.2024.151526.
• [14] Tokarski i in. 2021 – Transformacja energetyczna – zapotrzebowanie na źródła energii pierwotnej w perspektywie 2040 roku. Wydawnictwo Głównego Instytutu Górnictwa, 223 s.
• [15] Wyrwa i in. 2022 – Wyrwa, A., Suwała, W., Pluta, M., Raczyński, M., Zyśk, J. i Tokarski, S. 2022 – A new approach for coupling the short- and long-term planning models to design a pathway to carbon neutrality in a coalbased power system. Energy 239(E), DOI: 10.1016/j.energy.2021.122438.

Uwagi

Wydano jako monografię pt.: Zagadnienia surowców energetycznych i energii w gospodarce krajowej : nowe strategie i inwestycje na rynku paliw i energii w kraju i UE / red. tomu: Katarzyna Stala-Szlugaj, Zbigniew Grudziński ; Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2025).