Application of a method for the multidimensional assessment of the current state of polish health resorts on the example of piwniczna and Krynica-Zdrój

• Autorzy: Olczak Barbara , Furtak Natalia , Król Angelika

Identyfikatory

DOI

10.15576/GLL/2023.4.275

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The presented research concerns a multi-faceted assessment of the existing condition of selected Polish health resorts. The aim of the research was to apply the above-mentioned evaluation in the context of possibilities to improve the condition of the space, attractiveness, and functioning of Polish spas that have been struggling with a number of problems of a political and economic nature, which originated in World War Two. Although intended to improve the functional environment of health resorts, the Health Resort Act contains provisions perceived as barriers to the development of health-related and other associated functions that are necessary for the appropriate operation of health resorts. This leads to a conclusion that the function – however deeply rooted in Polish culture – requires a new approach to health resort functioning in today’s circumstances. The new approach should be founded on a deep, careful, and detailed diagnosis of the condition of health resorts in Poland, which will perhaps enable the application of a multifaceted assessment of the existing condition (MCSA). MCSA is modelled on a method developed in the 1970s in the United States of America by a landscape architect and spatial planner Ian McHarg. The main idea behind the development and application of this assessment method is to facilitate decision-making for planning, design, and investment activities, with a particular focus on local government. The case study carried out by the authors concerns two Polish health resorts located in the Małopolskie Voivodeship.

Słowa kluczowe

EN

Polish health resort; Piwniczna-Zdrój; Krynica-Zdrój; multidimensional assessment of innovation; current state; current state diagnosis

PL

uzdrowisko polskie; Piwniczna-Zdrój; Krynica-Zdrój; ocena multiwymiarowa; stan aktualny

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie
• Czasopismo: Geomatics, Landmanagement and Landscape
• Rocznik: 2023
• Tom: no. 4
• Strony: 275--286
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Olczak Barbara

• University of Agriculture in Krakow Department of Land Management and Landscape Architecture 30-198 Kraków, ul. Balicka 253c

• https://orcid.org/0000-0002-9070-9640

autor

Furtak Natalia

• University of Agriculture in Krakow Department of Land Management and Landscape Architecture 30-198 Kraków, ul. Balicka 253c

autor

Król Angelika

• University of Agriculture in Krakow Department of Land Management and Landscape Architecture 30-198 Kraków, ul. Balicka 253c

Bibliografia

• Bernat S. 2018. Innowacyjność w krajobrazie wybranych uzdrowisk w Polsce. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geograpfica Socio-Economica, 32, 69–88. http://www.czasopisma.uni.lodz.pl/fgsoe/article/view/3694/3239 [accessed: 16.08.2022].
• Bernat S. 2020. Rewitalizacja jako czynnik zwiększania atrakcyjności turystycznej miast uzdrowiskowych. Turystyka Kulturowa, 5(116), 95–115. http://turystykakulturowa.org/ojs/index.php/tk/article/view/1187/1013 [accessed:12.08.2022].
• Bernat S., Harasimiuk M. 2019. Możliwości powstania nowych uzdrowisk na obszarach wiejskich. Kontekst krajowy i regionalny. Annales UMCS, sec B, LXXIV, 93–116. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_17951_b_2019_74_0_93-116 [accessed: 12.08.2022].
• Bonikowska M. 2019. Funkcjonowanie uzdrowisk w czasie II wojny światowej – wybrane przykłady. Młoda Humanistyka, 1(4), 1–14. http://www.humanistyka.com/index.php/MH/article/view/236/209 [accessed:12.08.2022].
• Borowiec M., Dorocki S. 2014. Rozwój Krynicy-Zdroju jako wynik przedsiębiorczych działań władz samorządowych. Przedsiębiorczość – Edukacja, 10, 267–284. https://p-e.up.krakow.pl/article/view/1765/1521 [accessed:16.08.2022].
• Cembuch-Nowakowski M., Dorocki S., Faracik R., Zdon-Korzeniowska M., Żemła M. 2021. Rozwój górskich i podgórskich terenów wiejskich w oparciu o potencjał obszaru i produkty markowe – analiza dobrych przykładów przedsiębiorczości. Uniwersytet Pedagogiczny, Kraków. http://cdr112.e-kei.pl/cdr/images/2021/Analiza_gorskie1.pdf [accessed: 16.08.2022].
• Farbaniec W. 2012. Komunalizacja czy prywatyzacja uzdrowisk – zmiany w województwie podkarpackim, 71–74. In: Uzdrowiska górskie i podgórskie. Konferencje – Izba Architektów Rzeczpospolitej Polskiej, Krynica-Zdrój, 19–20 października 2012. https://www.mpoia.pl/mpoia.nazwa.pl/doc/publikacje/Konferencja%20w%20Krynicy-Zdr%C3%B3j_do%20druku.pdf [accessed:16.03.2015].
• Gonda-Soroczyńska E., Szkaradkiewicz M. 2014. Transforming a spa town into an industrial centre: a case-study of Jastrzębie-Zdrój. Infrastructure and Ecology of Rural Areas, II/1. Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie. Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi, 333–353. https://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-f61ca8ac-7c56-4d7c-854b-c6dce2c0f8bd [accessed:12.08.2022].
• Górka K., Thiel A. 2020. Zasługi Rudolfa Zubera dla Krynicy-Zdrój oraz badań geologicznych w Polsce i na świecie. Studia Ekonomiczne, Gospodarka – Spełeczeństwo – Środowisko, 2(6), 26–36. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-issn-2544-6916-year-2020-issue-2_2020__6_-article-7c218718-2696-3dd2-9f85-ff93a951e936 [accessed: 16.08.2022].
• Hurkała T. 2010. Szczawnica jako przykład rozwoju zrównoważonego gminy uzdrowiskowej. Problemy Ekologii, 14, 4, 169–175. https://bibliotekanauki.pl/articles/271598 [accessed:16.08.2022].
• Kubica E. 1999. Sanacja przestrzeni zdeprecjonowanych poprzez zerwanie więzi semantycznych. Rewaloryzacja kwartałów śródmiejskich – ocena stanu istniejącego w aspekcie metodologicznym. Publikacja w ramach badań kierunkowych Katedry Urbanistyki i Planowania Przestrzennego Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej, Gliwice.
• Modzelewska M. 2012. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego uzdrowisk górskich i podgórskich jako instrument ochrony funkcji lecznictwa uzdrowiskowego. In: Uzdrowiska górskie i podgórskie. Konferencje – Izba Architektów Rzeczpospolitej Polskiej, Krynica-Zdrój, 19–20 października 2012 r., 29–36. https://www.mpoia.pl/mpoia.nazwa.pl/doc/publikacje/Konferencja%20w%20Krynicy-Zdr%C3%B3j_do%20druku.pdf [accessed: 16.03.2015].
• Nieroda B. 2012. Fenomen uzdrowisk w ujęciu historycznym. In: Uzdrowiska górskie i podgórskie. Konferencje – Izba Architektów Rzeczpospolitej Polskiej, Krynica-Zdrój, 19–20 października 2012 r., 9–16. https://www.mpoia.pl/mpoia.nazwa.pl/doc/publikacje/Konferencja%20w%20Krynicy-Zdr%C3%B3j_do%20druku.pdf [accessed:16.03.2015].
• Oleszek J., Gonda-Soroszyńska E. 2013. Współczesna architektura budynku w kontekście stylu rodzimego w uzdrowisku Lądek-Zdrój. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 3/ IV. Polska Akademia Nauk, Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi, 147–163. https://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-9f1b32f2-2e7c-4c2b-a7a4-0bdbca65a410 [accessed:12.04.2021.
• Operat Uzdrowiskowy – Uzdrowisko Krynica-Zdrój. 2019. http://www.krynica-zdroj.pl/pl/650/0/operat-uzdrowiskowy.html [accessed:16.08.2022].
• Piróg M. 2011. Architektura drewniana w tożsamości uzdrowisk dolnośląskich. Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych, OL PAN, 2011, 92–98. https://docer.pl/doc/exx1ses [accessed: 12.04.2021].
• Piróg M. 2013. Wartości architektury uzdrowiskowej w kontekście ochrony krajobrazu uzdrowisk dolnośląskich. Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych. OL PAN, IX/3, 37–44. https://journals.pan.pl/dlibra/doccontent?id=94620 [accessed:12.04.2021].
• Piskozub A. 2010 Rozwój miast uzdrowiskowych w XIX w. na obszarze przedrozbiorowej Rzeczypospolitej. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Ekonomiczne Problemy Usług, 60, 312–323. https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Ekonomiczne_Problemy_Uslug/ Ekonomiczne_Problemy_Uslug-r2010-t-n60/Ekonomiczne_Problemy_Uslug-r2010-t-n60-s312-323/Ekonomiczne_Problemy_Uslug-r2010-t-n60-s312-323.pdf [accessed:12.08.2022].
• Plan Rozwoju Uzdrowiska Piwniczna-Zdrój na lata 2007–2013. Załącznik do Uchwały nr XXXVII/258/09 Rady Miasta i Gminy Piwnicznej-Zdrój z dnia 29.06.2009. https://bip.malopolska.pl/pobierz/743628.html [accessed:17.08.2022].
• Polska w liczbach. 2021 – Krynica-Zdrój. https://www.polskawliczbach.pl/Krynica_Zdroj [accessed: 16.08.2022].
• Polska w liczbach. 2021. Piwniczna-Zdrój. https://www.polskawliczbach.pl/Piwniczna_Zdroj [accessed:16.08.2022].
• Pudełko A. 2006. Rola walorów specjalistycznych w kształtowaniu produktu turystycznego uzdrowiska Wysowa Zdrój. Folia Turistica. Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, 17, 209–224. https://bazekon.uek.krakow.pl/rekord/171469715 [accessed: 12.08.2022].
• Rajchel L. 2009. Zagłębie rozlewnicze wód mineralnych w dolinie Popradu. Geologia, 35, 2/1, 279–288. http://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-article--AGHM-0005-0104 [accessed:17.08.2022].
• Rajchel L., Rajchel J. 2005. Krynica Zdrój – historia uzdrowiska. Balneologia Polska 1–2, 60–64. https://www.czytelniamedyczna.pl/392,krynica-zdroj-historia-uzdrowiska.html [accessed: 16.08.2022].
• Raport Małopolskiego Obserwatorium Rozwoju Regionalnego: Turystyka zdrowotna w województwie małopolskim. 2015. Departament Polityki Regionalnej, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków. https://www.obserwatorium.malopolska.pl/raporty/turystyka-zdrowotna-wojewodztwie-malopolskim/ [accessed:13.04.2021].
• Sanatoria: https://www.sanatoria.com.pl/content/uzdrowiska [accessed: 11.08.2022].
• Uchwała nr LIII/377/10 Rady Miasta i Gminy Piwniczna-Zdrój z dnia 30 września 2010 r. w sprawie statutu Uzdrowiska Piwniczna-Zdrój. https://bip.malopolska.pl/umigpiwnicznazdroj/Article/get/id,633992.pdf [accessed:16.08.2022].
• Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych. http://eli.sejm.gov.pl/eli/DU/2005/1399/ogl [accessed:11.08.2022].
• Węcławowicz-Bilska E. 2012. Uzdrowiska europejskie, uzdrowiska polskie – wyzwania. In: Uzdrowiska górskie i podgórskie, Konferencje – Izba Architektów Rzeczpospolitej Polskiej, Krynica-Zdrój, 19–20 października 2012 r., 17–21. https://www.mpoia.pl/mpoia.nazwa.pl/doc/publikacje/Konferencja%20w%20Krynicy-Zdr%C3%B3j_do%20druku.pdf [accessed:16.03.2015].
• Wiktorowski K. 2010. Model rewitalizacji miejscowości uzdrowiskowych na przykładzie Połczyna-Zdroju. Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis, Oeconomica 284 (61), 167–182. https://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-90cea37d318f-4977-a7d1-6705e03be9f2 [accessed: 26.08.2022].
• Wilkosz-Mamcarczyk M. 2016. Procesy rewitalizacyjne i ich wpływ na jakość krajobrazu miejskiego. In: Patoczka P. (ed.). Topiarius. Studia krajobrazowe, 1. Krajobraz Polski. Cudze chwalicie – Ochrona i kształtowanie rodzimego krajobrazu. Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów, 64–71. https://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech--bbd52a97-6981-4b54-adfc-ac93a1600ce0 [accessed:16.08.2022].

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).