Działanie łączne substancji chemicznych wpływających szkodliwie na rozrodczość - charakterystyka problemu

• Autorzy: Miranowicz-Dzierżawska Katarzyna

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0014.6641

Warianty tytułu

EN

Combined exposure to chemical substances toxic to abilities to propagate - characteristics of the problem

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Substancje wpływające szkodliwie na rozrodczość (również te, które działają poprzez zaburzanie gospodarki hormonalnej organizmu) są klasyfikowane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008. W tym rozporządzeniu zostały ustalone zasady, na jakich klasyfikuje się również mieszaniny takich substancji, jednak w dalszym ciągu problemem pozostaje ocena skutków łącznego narażenia na substancje pochodzące z wielu różnych źródeł bądź rozprzestrzeniających się różnymi drogami. W artykule omówiono zagadnienia związane z oddziaływaniem na organizm mieszanin substancji chemicznych, wśród których istnieje możliwość wzajemnych interakcji, co powoduje, że mieszaniny mogą stwarzać nieoczekiwanie duże zagrożenie dla zdrowia narażonego na ich działanie człowieka.

EN

Substances toxic to ability to propagate (including those acting by disrupting the endocrine system) are classified in accordance with Regulation (EC) No 1272/2008 of the European Parliament and of the Council. Pursuant to this regulation, the rules on classification mixtures of such substances are also established, however, the assessment of the effects of combined exposure to substances from many different sources or spread through different routes remains are still a problem. This article discusses the problem of exposure to chemical substances mixtures, among which there is a possibility of mutual interaction, causing that mixtures may pose unexpectedly high hazards to human health.

Słowa kluczowe

PL

działanie łączne; koktajl chemikaliów; interakcje; substancje działające szkodliwie na rozrodczość; dysruptory endokrynne

EN

combined chemicals action; cocktail of chemicals; interactions; substances toxic to reproduction; endocrine disruptors

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
• Rocznik: 2021
• Tom: nr 1
• Strony: 14--17
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz.

Twórcy

autor

Miranowicz-Dzierżawska Katarzyna

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa, Polska

• https://orcid.org/0000-0003-0013-5047

Bibliografia

• [1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (Dz.Urz. UE L 353/2 z 31.12.2008 ze zm.).
• [2] STAREK, A. Toksykologia narządowa. PZWL, Warszawa 2007.
• [3] RUTKOWSKA, A., RACHOŃ, D., MILEWICZ, A. i wsp. Polish Society of Endocrinology Position statement on endocrine disrupting chemicals (EDCs). Stanowisko Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego dotyczące związków endokrynnie czynnych (EDC). Endokrynol Pol 2015,66(3): 276-285. DOI: 10.5603/EP.2015.0035.
• [4] PAŁCZYŃSKI, C. Związki hormonalnie czynne: źródła narażenia i skutki zdrowotne. Alergia 2018,3: 47-50.
• [5] MACURA, B., ŚLIWA, L. Interakcje pomiędzy endogennymi estrogenami a środowiskowymi fitoestrogenami w regulacji działania układu rozrodczego męskiego. Medycyna Rodzinna 2006,4: 86-91.
• [6] SZEWCZYŃSKA, M., DOBRZYŃSKA, E. 2018. Substancje endokrynnie aktywne. Występowanie, zagrożenia i metody ich oznaczania. Przemysł Chemiczny 2018, 97(2): 230-237. DOI: 10.15199/62.2018.2.9.
• [7] Komunikat Komisji do Rady. Połączone oddziaływanie chemikaliów. Mieszaniny chemiczne. Bruksela, 31.05.2012 r.
• [8] BŁASZCZAK, J. Farmakokinetyka, metabolizm i hepatotoksyczność paracetamolu po narażeniu pojedynczym i łącznym z trichloroetylenem i N-acetylocysteiną. Rozprawa doktorska, Katedra i Zakład Toksykologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego, Poznań 2011.
• [9] LAURETTA, R., SANSONE, A., SANSONE, M. i in. Endocrine disrupting chemicals: effects on endocrine glands. Front Endocrinol 2019,10(178): 1-7. DOI: 10.3389/fendo.2019.00178.
• [10] DEMENEIX, B., SLAMA, R. Endocrine Disruptors: from Scientific Evidence to Human Health Protection. Policy Department for Citizens’ Rights and Constitutional Affairs. Directorate General for Internal Policies of the Union. PE 608.866, European Union, 2019. https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2019/608866/IPOL_STU(2019)608866_ EN.pdf (dostęp: 25.09.2020).
• [11] KOSTKA, G., URBANEK-OLEJNIK, K., LISZEWSKA, M. Szacowanie ryzyka dla łącznego narażenia na pozostałości pestycydów w żywności. Roczn. PZH. 2011,62, 2: 127-136.
• [12] SEŃCZUK, W. Toksykologia współczesna. PZWL, Warszawa 2012.
• [13] YANG, R.S.H. Introduction to the toxicology of chemical mixtures. [in:] R.S.H. Yang (Ed), Toxicology of Chemical Mixtures: Case Studies, Mechanisms and Novel Approaches, Academic Press, New York 1994.
• [14] KORTENKAMP, A. Low dose mixture effects of endocrine disrupters: implications for risk assessment and epidemiology. Int J Androl. 2008, Apr; 31(2): 233- 40. DOI: 10.1111/j.1365-2605.2007.00862.x. Epub 2008 Jan 29. PMID: 18248400.
• [15] KLAASSEN, C.D., WATKINS, J.D.III Podstawy toksykologii, MedPharm Polska, 2014.
• [16] DONGMEI, L., YANG, H., XIAHONG S., XINJUE, D., XIAODONG, H.N. Combined effects of two environmental endocrine disruptors nonyl phenol and di-n-butyl phthalate on rat Sertoli cells in vitro. Reproductive Toxicology 2010,30: 438-445. https:// doi.org/10.1016/j.reprotox.2010.06.003.
• [17] LI, Z., ZHANG, H., GIBSON, M., LIU, P. An evaluation of the combined effects of phenolic endocrine disruptors on vitellogenin induction in goldfish Carassius auratus. Ecotoxicology 2012,21,7: 1919-1927. https://doi.org/10.1007/s10646-012-0925-0.
• [18] COULEAU, N., FALLA, J., BEILLEROT, A., BATTAGLIA, E., D’INNOCENZO, M., PLANÇON, S. et al. Effects of Endocrine Disruptor Compounds, Alone or in Combination, on Human Macrophage-Like THP-1 Cell Response. PLoS ONE 2015, 10,7: e0131428. https:// doi.org/10.1371/journal.pone.0131428.
• [19] CHRISTEN, V., CRETTAZ, P., OBERLI-SCHRÄMMLI, A., FENT, K. Antiandrogenic activity of phthalate mixtures: Validity of concentration addition. Toxicology and Applied Pharmacology 2012,259: 169-176. https:// doi.org/10.1016/j.taap.2011.12.021.
• [20] BUJNAKOVA-MLYNARCIKOVA, A., SCSUKOVA, S. Simultaneous effects of endocrine disruptor bisphenol A and flavonoid fisetin on progesterone production by granulosa cells. Environmental Toxicology and Pharmacology 2018,59: 66–73. https://doi.org/10.1016/j.etap.2018.03.001.
• [21] RIAD, M.A., ABD-RABO, M.M., ABD EL AZIZ, S.A., EL BEHAIRY, A.M., BADAWY, M.M. Reproductive toxic impact of subchronic treatment with combined butylparaben and triclosan in weanling male rats. J Biochem Mol Toxicol. 2018,e22037. https://doi.org/10.1002/ jbt.22037.
• [22] VINGSKES, A.K., SPANN, N. The toxicity of a mixture of two antiseptics, triclosan and triclocarban, on reproduction and growth of the nematode Caenorhabditis elegans. Ecotoxicology 2018,27: 420- 429. https://doi.org/10.1007/s10646-018-1905-9.
• [23] REDDIVARI, L., VEERAMACHANENI, D.N.R., WALTERS, W.A. et al. Perinatal Bisphenol A Exposure Induces Chronic Inflammation in Rabbit Offspring via Modulation of Gut Bacteria and Their Metabolites. mSystems. 2017;2(5):e00093-17. 2017, Oct 10. doi:10.1128/mSystems.00093-17.
• [24] CHRISTIANSEN, S., SCHOLZE, M., DALGAARD, M., VINGGAARD, A.M. i in. Synergistic disruption of external male sex organ development by a mixture of four antiandrogens. Environ. Health Perspect. 2009,117: 1839-1846.
• [25] YU, H., CALDWELL, D.J., SURI, R.P. In vitro estrogenic activity of representative endocrine disrupting chemicals mixtures at environmentally relevant concentrations. Chemosphere, 2019,215: 396-403. DOI:10.1016/j.chemosphere.2018.10.067.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).