Co warto wiedzieć na temat poli i perfluoroalkilowych związków organicznych (PFAS)?

• Autorzy: Szopińska Małgorzata , Gamoń Filip , Pierpaoli Mattia , Łuczkiewicz Aneta , Fudala-Książek Sylwia
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Poli- i perfluoroalkilowe związki organiczne (ang. poły- and perfluoroalkyl substances, PFAS) w ostatnich latach są przedmiotem zainteresowania naukowców, technologów, a także całego społeczeństwa. Jest to związane z ich niebywałą trwałością w środowisku - należą bowiem do grupy tzw. wiecznych chemikaliów (ang. forever chemicals), a także zagrożeniem, jakie stanowią dla zdrowia ludzi.

Słowa kluczowe

PL

ochrona środowiska; PFAS; związki perfluorowane; zanieczyszczenia wody; usuwanie zanieczyszczeń z wody

EN

environmental protection; perfluorinated compound; water pollution

• Wydawca: Stowarzyszenie Eksploatatorów Obiektów Gospodarki Wodno-Ściekowej
• Czasopismo: Forum Eksploatatora
• Rocznik: 2024
• Tom: Nr 4 (129)
• Strony: 50--56
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Szopińska Małgorzata

• Politechnika Gdańska, Wydział inżynierii Lądowej i Środowiska

autor

Gamoń Filip

• Politechnika Gdańska, Wydział inżynierii Lądowej i Środowiska

autor

Pierpaoli Mattia

• Politechnika Gdańska, Wydział inżynierii Lądowej i Środowiska

autor

Łuczkiewicz Aneta

• Politechnika Gdańska, Wydział inżynierii Lądowej i Środowiska

autor

Fudala-Książek Sylwia

• Politechnika Gdańska, Wydział inżynierii Lądowej i Środowiska

Bibliografia

• [1] Miserli K., Athanasiou V, Roli V, Heia D., Konstantinou I., Determination of PFAS in wastewaters and natura! waters by solid phase eslraction and UHPLCI,TQ/Orbitrap MS tor assessing occurrence and removals, „Case Studies in Chemical and Environmental Engineering" 2023, 8,100505, DOI: 10.1016/j.cscee.2023.100505.
• [2] Gravesen C.R., Lec L.S., Choi Y.J., Silveira M.L., Judy J.D., PFAS release from wastewater residuals as a function of composition and production practices, „Environmental Pollution" 2023,322, 121567.
• [3] Ackerman Grunfeld D., Gilberi D., Hou J. et al., Underestimated burden of per- and polyfluoroalkyl snbstances in global surface waters and groundwaters, „Nature Geoscience" 2024, 17,340-346, DOI: 10.1038/s415nt-024-01402-8.
• [4] Bao f., Yu W.J., Liu Y., Wang X., Jin Y.H., Dong G.H., Perfluoroalkyl substances in groundwater and home-produced vegetables and eggs around a fluorochemical industrial park in China, „Ecotoxicology and Environmental Safety" 2019,171.
• [5] Wee S.Y., Aris A.Z., Revisiting the „forever chemicals", PFOA and PFOS exposure in drinking water, „npj Clean Water" 2023,6 f 1), 57.
• [6] Grunfeld D., Gilbert D., Hou J., loncs A.M., Lee M.)., Kibbey T.C., O'Carroll U.M., Underestimated burden of per-and polyfluoroalkyl substances in global surface waters and groun-dwaters, „Nature Geoscience" 2024,1-7.
• [7] Water talk: Per-and polyfluoroalkyl substances (PFAS) in drinking water www.canada. ca/en/health-canada/services/environmental-workplace-health/reports-publications/water-quality/water-talk-per-polyfluoroalkyl-substances-drinking-water.html [dostęp: 15.10.2024].
• [8] Official Journal of the European Union, European Parliament & Council of the European Union, 2020.
• [9] Blake B.E., Fenton S.E., Early life exposure to per- and polyfluoroalkyl substances (PFAS] and latent health outcomes: a review including the placenta as a target tissue and possible driver of per- and postnatal effects „Toxicology" 2020, 443.
• [10] Wee S.Y., Aris A.Z., Environmental impacts, exposure pathways, and health effects of PFOA and PPOS, „Ecotoxicology and Environmental Safety"2023, 267,115663.
• [11] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/2184 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
• [12] Komisja Unii Europejskiej, Wytyczne techniczne dotyczące metod analizy do celów monitorowania substancji per- i polifluoroal-kilowych (PFAS) w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi (C/2024/4910) (Dz.U. UE.C.2024,4910), 2024, http://data.europa.eu/eIi/C/2024/4910/oj [dostęp: 15.10.2024],
• [13] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1021 z dnia 20 czerwca 2019 r. dotyczące trwałych zanieczyszczeń organicznych (Dz. Urz. UE L 169 z 25.6.2019, s. 45).
• [14] Bignami M. et al., Risk to human health relaled to the presence of perfluoroalkyl substances in food. Scientific opinion; European Food Safety Authority, „EFSA Journal" 2020, DOI: 10.2903/j.efsa.2020.6223.
• [15] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/105/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie środowiskowych norm jakości w dziedzinie polityki wodnej zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy Rady 82/176/F.WG, B3/513/EWG 84/156/EWG 84/491/EWG i 86/280/EWG oraz zmieniająca dyrektywę 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE L. 348 z 24.12.2008, s. 84).
• [16] Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 10 kwietnia 2024 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych (wersja przekształcona) (COM(2022)0541-C9-0363/202 - 2022/0345(COD).
• [17] Belkonteb N., Franke V., Köhler S., Ahrens I.., Removal of per- and polyfluoroalkyl substances (PFASs) in a full-scale drinking water treatment plant: longterm perfurmance of granular activated carbon [GAC] and influence of flow-rate, „Water Research" 2020, 182, DOI:10.1016/j.watres.2020.115913.
• [18] Jin T., Peydayesh M., Mezzenga R., Membrane-based technologies for per-and poly-fluoroalkyl substances (PFAS] removal from water: Removal mechanisms, applications, challenges and perspectives, „Environment International" 2021, 157, 106876, DOI: 10.1016/j.envint.2021.106876.
• [19] Meegoda J.N., Bezerra de Souza B., Casarini M.M., Kewalramani J.A., A Review of PFAS Destruction Technologies, „International Journal of Environmental Research and Public Health" 2022, 19 (24), 16397, DOI: 10.33yO/ijerphl92416397,PMID: 36554276; PMCID: PMC9778349.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).