Ronow Castle in Trzciniec – interdisciplinary research on a medieval stronghold at the Czech-Lusatian borderland

• Autorzy: Sýkora Milan , Konczewski Paweł , Biel Radosław

Identyfikatory

DOI

10.37190/arc250202

Warianty tytułu

PL

Zamek Ronow w Trzcińcu – interdyscyplinarne badania średniowiecznej warowni na pograniczu czesko-łużyckim

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The Ronow Castle in Trzciniec near Bogatynia, associated with the noble Ronovci family, served as a key political and military centre in the region from the 13th to the 15th century, yet it remains poorly studied in Polish scholarly literature. This article presents the results of interdisciplinary research conducted in 2022. The scope of the study included archival research, critical analysis of previous studies, and examination of architectural remains and landscape features. The research combined traditional historical methods with modern spatial documentation techniques (ground-based photogrammetry and airborne LiDAR scanning). The study led to the functional division of the castle complex into four zones: the outer ward, outer fortifications, bailey, and main castle. Evidence of the site’s multi-phase development was confirmed, including remnants of defensive walls, communication systems, and cellars. In addition, new architectural elements were identified, such as a two-storey building located in the uncellared part of the castle. The findings also allowed for the verification of some earlier hypotheses, particularly concerning the construction of the outer defences and the supposed existence of a transverse wall with a projecting tower beyond the bailey. However, the precise chronological stratification of the complex remains unresolved. The article highlights the need for further research, particularly through geophysical and archaeological methods, to achieve a more comprehensive reconstruction of the history and architecture of Ronow Castle.

PL

Zamek Ronow w Trzcińcu koło Bogatyni, związany z możnowładczym rodem Ronowców (Ronovci), odgrywał w regionie kluczową rolę polityczno- wojskową od XIII do XV w., pozostaje jednak słabo rozpoznany w polskiej literaturze przedmiotu. W artykule zaprezentowano wyniki interdyscyplinarnych badań przeprowadzonych w 2022 r. Zakres prac obejmował kwerendę archiwalną, krytyczne studium wcześniejszych opracowań oraz analizę reliktów architektonicznych i uwarunkowań krajobrazowych. Zastosowano tradycyjną metodologię historyczną w połączeniu z nowoczesnymi technikami dokumentacji przestrzennej (fotogrametria naziemna, lotnicze skanowanie laserowe LiDAR). W wyniku przeprowadzonych badań dokonano funkcjonalnego podziału terenu zamkowego na cztery strefy: przedpole, zewnętrzne fortyfikacje, przedzamcze oraz zamek właściwy. Potwierdzono ślady wielofazowej rozbudowy założenia, w tym relikty murów obronnych, systemu komunikacyjnego oraz piwnic, a ponadto zidentyfikowano nowe elementy architektoniczne, m.in. dwupiętrową budowlę w niepodpiwniczonej części zamku. Wyniki umożliwiły również weryfikację części wcześniejszych hipotez, dotyczących m.in. konstrukcji umocnień zewnętrznych oraz istnienia rzekomego muru poprzecznego z wieżą wysuniętą poza przedzamcze. Nie rozstrzygnięto natomiast kwestii szczegółowego rozwarstwienia chronologicznego. Autorzy artykułu wskazali na potrzebę kontynuacji badań, zwłaszcza z zastosowaniem metod geofizycznych i archeologicznych, w celu pełniejszej rekonstrukcji historii i architektury zamku Ronow.

Słowa kluczowe

EN

LiDAR; Middle Ages; castellology; Upper Lusatia; Ronow castle

PL

średniowiecze; zamek; Górne Łużyce; Ronow; LiDAR

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2025
• Tom: Nr 2 (81)
• Strony: 15--24
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., rys.

Twórcy

autor

Sýkora Milan

• Institute for Preservation of Archaeological Heritage of Northwest Bohemia, Czech Republic.

• https://orcid.org/0009-0001-3284-0544

autor

Konczewski Paweł

• Faculty of Biology and Animal Science, Wrocław University of Environmental and Life Sciences, Poland.

• https://orcid.org/0000-0002-6326-8181

autor

Biel Radosław

• Faculty of Biology and Animal Science, Wrocław University of Environmental and Life Sciences,

• https://orcid.org/0000-0002-1505-1279

Bibliografia

• Beránek, Jan, and Petr Macek. “Provádění SHP.” In Metodika stavěbnehistorického Průzkumu, edited by Jan Beránek, Petr Macek. Národní Památkový Ústav, 2015.
• Biel, Radosław. “The functional analysis of the 15th century fortification of the Grodno Castle.” Architectus 86, no. 4 (2021): 29–39. https://doi.org/10.37190/arc210403.
• Bláhová, Marie. Staročeská Kronika Tak Řečeného Dalimila. Academia, 1988.
• Bobková, Lenka, Tomáš Velička, Mlada Holá, and Jan Zdichynec. Jan Zhořelecký, třetí syn Karla IV (1370–1396). Casablanca, 2016.
• Boguszewicz, Artur. Corona Silesiae: zamki Piastów fürstenberskich na południowym pograniczu księstwa jaworskiego, świdnickiego i ziębickiego do połowy XIV wieku. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej, 2010.
• Carpzov, Johann Benedict. Annalecta Fastorum Zittaviensium Oder Historischer Schauplatz Der Löblichen Alten Sechs-Stadt Des Marggraffthums Ober-Lausitz Zittau. Bd. 1. Johann Jacob Schoeps, 1716.
• Chorowska, Małgorzata. Rezydencje średniowieczne na Śląsku: zamki, pałace, wieże mieszkalne. Oficyna Wydawnicza PWr, 2003.
• Emler, Josef. Regesta diplomatica nec non epistolaria Bohemiae et Moraviae. Pars II. Annorum 1253–1310. Haase, 1882.
• Eschke, Karl Christian. “Beschreibung des Burgstalls zu Rohnau.” Neues Lausitzisches Magazin, no. 22 (1884): 269–76.
• Friedrich, Gustav, ed. Codex diplomaticus et epistolaris regni Bohemiae. Tomus II (1198–1230). Sumptibus Comitiorum Regni Bohemicae, 1912.
• Gabriel, František, Lucie Kracíková, and Ivan Peřina. “Problém dvou hradů jménem Ronov.” In V kruhu středověkých rodů v Cechách a také na Slezsku a Lužici: materiály z popularně vědecké konference, edited by Bożena Adamczyk-Pogorzelec, Janusz Dziaczko. Muzeum Regionalne w Lubaniu, 2008.
• Guerquin, Bohdan. Zamki śląskie. Wydawnictwo Budownictwo i Architektura, 1957.
• Guerquin, Bohdan. Zamki w Polsce. Arkady, 1974.
• Guth, Peter L. “Castles in the Clouds: LiDAR for Historical Study and Terrain Analysis.” Scientia Militaria 46, no. 1 (2018): 79–95. https://doi.org/10.5787/46-1-1226.
• Hille, Georg. “Chronologisches Verzeichniß der im Rathsarchiv zu Luckau in der Niederlausitz befindlichen Urkunden.” Neues Lausitzisches Magazin, no. 46 (1869): 63–141.
• Kajzer, Leszek, Stanisław Kołodziejski, and Jan Salm. Leksykon zamków w Polsce. Arkady, 2001.
• Knothe, Hermann. Geschichte der Dörfer Rohnau, Rosenthal und Scharre, bei Hirschfelde in der Königl. Sächsischen Oberlausitz. Pahl, 1857.
• Konczewski, Paweł, Milan Sýkora, Lucie Kursová, Pavel Hlavenka, Jaroslav Zastoupil, Ivan Peřina, and Radosław Biel. Sprawozdanie z nieinwazyjnych badań archeologicznych zamku Ronow w Trzcińcu, powiat zgorzelecki. Most–Wrocław 2022. [Manuscript in: WUOZ, Wrocław, Delegatura Jelenia Góra]. Kondracki, Jerzy. Geografia regionalna Polski. PWN, 1998.
• Legut-Pintal, Maria, and Paweł Rajski. “Zamek Ronow w Trzcińcu, gm. Bogatynia.” Published February 10, 2023. Accessed February 10, 2025, at https://zamki.pwr.edu.pl/trzciniec-gm-bogatynia-zamek-ronow/Lehký, Ivan, and Milan Sýkora. Pyšna Sídla Mocných. Hrady a Tvrze Na Mostecku. Ustav archeologické památkové péče severozápadnich Čech, 2014.
• Menclová, Dobroslava. České Hrady. Díl 2. Odeon, 1972.
• Moschkau, Alfred. Führer durch die Oberlausitz: mit besonderer Berücksichtigung des Zittauer Gebirges (Oybin, Hochwald, Lausche, Isarkamm etc.) und des angrenzenden Böhmens. Senf, 1891.
• Panáček, Jaroslav. “Anselm a Předbor z Ronova – ale ze kterého?” Castellologica bohemica, 19, no. 1 (2020): 103–18.
• Pescheck, Christian Adolf. Handbuch der Geschichte von Zittau. Zweiter Theil. Schöpf, 1837.
• Pilch, Józef. Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska. Arkady, 2005.
• Reu, Jeroen De, Gertjan Plets, Geert Verhoeven, Philippe De Smedt, Machteld Bats, Bart Cherretté, et al. “Towards a Three-Dimensional Cost-Effective Registration of the Archaeological Heritage.” Journal of Archaeological Science 40, no. 2 (2013): 1108–21. https://doi.org/10.1016/j.jas.2012.08.040.
• Sedláček, August, ed. Zbytky register králův římských a českých z let 1361–1480. Česká akademie císaře Frantička Josefa pro vědy, slovesnost a umění, 1914.
• Šebánek, Jindřich, and Sáša Dušková, eds. Codex diplomaticus et epistolaris regni Bohemiae. Tomi V, Fasciculus 1. Academiae Scientiarum Bohemoslovacae, 1974.
• Šimák, Josef V. Středověká kolonisace v zemích Českých. J. Laichter, 1938.
• Sovadina, Miloslav. “Ronovci a Žitava ve 13. a v 1. čtvrtině 14. století.” Bezděz. Vlastivědný sborník Českolipska, no. 6 (1997): 7–18.
• Sovadina, Miloslav. “Rozrod Žitavských Ronovců ve druhé polovině 13. století.” Bezděz. Vlastivědný sborník Českolipska, no. 7 (1998): 15–34.
• Urban, Jan. Lichtenburkové. Vzestupy a pády jednoho panského rodu. Nakladatelství Lidové noviny, 2003.
• Wenzel, Friedrich. “Rohnau.” Die Oberlausitz als besondere Abtheilung von Sachsens Kirchen – Galerie, no. 14 (1840): 120–22.