Polityka i strategia w wymiarze bezpieczeństwa oraz rozwoju Rzeczypospolitej Polskiej

Wojciechowski, S.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Polityka i strategia w wymiarze bezpieczeństwa oraz rozwoju Rzeczypospolitej Polskiej

Autorzy

Wojciechowski S.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

https://kwartalnikbellona.com/

Identyfikatory

Warianty tytułu

Policy and Strategy in Security and Development Dimension of the Republic of Poland

Języki publikacji

Abstrakty

Coraz powszechniejsze całościowe ujmowanie różnych dziedzin życia człowieka i obszarów funkcjonowania państwa wymaga precyzyjnego definiowania i jednakowego rozumienia podstawowych pojęć. Takie podejście pozwala bowiem uniknąć nieporozumień interpretacyjnych, a w konsekwencji powielania wysiłków i powstawania niepotrzebnych sprzeczności w teorii i praktyce strategicznej. Wymóg ten odnosi się z jednej strony do wzajemnych relacji polityki i strategii w formułowaniu celów oraz sposobów ich realizacji (osiągania), z drugiej strony zaś – do relacji bezpieczeństwa i rozwoju jako dwóch odrębnych nurtów strategicznych występujących w tych samych obszarach funkcjonowania państwa w wymiarze politycznym i strategicznym. W artykule podjęto próbę zestawienia wybranych poglądów na temat nadrzędności polityki nad strategią oraz teoretycznej i praktycznej komplementarności bezpieczeństwa i rozwoju jako dwóch odrębnych, zintegrowanych nurtów.

More and more common holistic perception of various spheres of human life and areas of the state’s functioning requires precise definitions and uniform understanding of basic concepts. Such an approach helps avoid interpretative misunderstandings and, consequently, duplication of efforts, as well as arising irrelevant discrepancies in strategic theory and practice. On the one hand, this requirement applies both to relationship between policy and strategy in formulation of objectives and methods of their execution (achievement), on the other hand - the relationship between security and development as two separate strategic approaches occurring in the same areas of the state’s functioning in political and strategic dimension. In the article an attempt is made to compare selected views on superiority of policy over strategy, as well as theoretical and practical complementarity between security and development as two separate, integrated approaches.

Słowa kluczowe

bezpieczeństwo rozwój polityka strategia polityka bezpieczeństwa polityka rozwoju

Wydawca

Wojskowy Instytut Wydawniczy

Czasopismo

Kwartalnik Bellona

Rocznik

2015

Tom

Nr 1

Strony

45--65

Opis fizyczny

Bibliogr. 106 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Wojciechowski S.

Dyrektor Departamentu Strategii i Planowania Obronnego Ministerstwa Obrony Narodowej.

Bibliografia

1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., art. 5, art. 6 pkt 1.
3. T. S. Khun: Struktura rewolucji naukowych. Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2009, s. 22.
4. T. Bodio: Polityka w życiu społecznym. W: Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych. K.A. Wojtaszak, W. Jakubowski (red.). Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2001, s. 39–40.
5. Encyklopedia PWN. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, s. 444.
6. Encyklopedia PWN. http://encyklopedia.pwn.pl [dostęp: 20.10.2014].
7. Słownik języka polskiego. T II. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszwa 1978, s. 784.
8. T. Bodio: Polityka w życiu…, op.cit.
9. M. Adamkiewicz: Semantyka polityki bezpieczeństwa. Aspekt moralny. W: Bezpieczeństwo państw i narodów w procesie integracji europejskiej. W. Śmiałek, J. Tymanowski (red.). Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2002, s. 199.
10. J. Hausner: Polityka a polityka publiczna. „ Zarządzanie Publiczne” 2007 nr 1, s. 44.
11. D. Howard, Y. Stavrakakis: Introducing Discourse Theory and Political Analysis. W: Discourse Theory and Political Analysis: Identities, Hegemonies, and Social Change. D. Howard, A. Norval, Y. Stavrakakis (red.). Manchester University Press 2000, s. 5.
12. Vide: J. T. Checkel: Social Constructivism in Global and European Policies: A Review Essay. „Review of International Studies” 2004 t. 30 nr 2, s. 229–244.
13. P. Winczorek: Nauka o państwie. Liber, Warszawa 2011 s. 30.
14. W. Lamentowicz: Państwo współczesne. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1993, s. 29.
15. M. Gulczyński: Nauka o polityce. Wydawnictwo Druktur, Warszawa 2007.
16. L. Sobkowiak: Leksykon politologii. Andrzej Antoszewski, Ryszard Herbut (red.). Wyd. V. Wrocław 1999; H. Przybylski: Politologia. Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice–Warszawa 2004, s. 61; E. Zieliński: Nauka o państwie i polityce. Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2006, s. 207.
17. P. Winczorek: Nauka…, op. cit., s. 31.
18. J. Hausner: Zarządzanie publiczne. Podręcznik akademicki. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Kraków 2008, s. 35.
19. J. Hausner: Polityka a polityka publiczna. „Zarządzanie Publiczne” 2007 nr 1, s. 57.
20. A. Zybała: Polityki publiczne. KSAP, Warszawa 2012, s. 31–32.
21. H. Izdebski: Doktryny polityczno-prawne. Lexis Nexis, Warszawa 2012, s. 126.
22. H. Izdebski: Elementy teorii państwa. W: Ekonomia społeczna a rozwój. J. Hausner (red.). Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego, Kraków. http://www.msap.uek.krakow.pl/doki/publ/es_ekonomia. pdf [dostęp: 20.09.2014 ].
23. Vide: A. Brzozowski, M. Kozub, R. Niedźwiecki: Wprowadzenie do strategii bezpieczeństwa. Wydawnictwo Społecznej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania, Warszawa 2010, s. 9–10.
24. A. Beaufre, Wstęp do strategii, Sztab Generalny WP, Warszawa 1965, s. 14.
25. L. J. Krzyżanowski, O podstawach kierowania organizacjami inaczej: paradygmaty, filozofia, dylematy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. 304.
26. M. Mienkiszak, "Czy Polska potrzebuje strategii państwowej", [w:] Między polityką a strategią. Polska w środowisku międzynarodowym, red. R. Kuźniar, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 1994, s. 29.
27. K. Z. Sabak, Strategia. Ewolucja paradygmatu. Konkluzja na XXI wiek, Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej, Warszawa 2012, s. 7.
28. L. Friedman, Strategy: A history, Oxford University Press, New York 2013, s. ix.
29. M. Sułek, Potęga państw. Modele i zastosowania, Wydawnictwo Rambler, Warszawa 2013, s. 272.
30. W. Kopaliński: Słownik wyrazów obcych [online], 29.04.2009 r. http://www.slownik-online.pl [dostęp: 17.08.2014]; Business Dictionary [online] ,29.04.2009 r. http://www.businessdictionary.com/definition/strategy.html [dostęp: 19.08.2014].
31. B. Heuser: The strategy makers: thoughts on war and society from Machiavelli to Clausewitz. ABC-CLIO, LCC, Santa Barbara, California 2010, s. 1–3; M. van Creveld: The Transformation of War. The Free Press, NY 1991, s. 96.
32. C. von Clausewitz: O wojnie. Wydawnictwo ,,Test”, Lublin 1995, s. 83.
33. B. H. Liddell Hart: Strategia działania pośrednie. Warszawa 1959, s. 388.
34. A. Beaufre: Wstęp do strategii. Sztab Generalny Zarząd II, Warszawa 1965, s. 11.
35. K. Janasz et al.: Zarządzanie strategiczne. Koncepcje. Metody. Strategie. Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008, s . 25, cyt. za: T. von Ghyczy, B. von Oetinger, Ch. Bassford: Clausewitz o strategii. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2002, s. 51.
36. L. Friedman: Strategy…, op.cit., s. 459.
37. Z. Pierścionek: Strategie rozwoju firmy. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996.
38. Szerzej: J. Penc: Projektowanie strategii przedsiębiorstwa. „Organizacja i Kierowanie” 1993 nr 2; Strategie zarządzania. AW Placet, Warszawa 1995.
39. H. Mintzberg: The Strategy Concept I: Five Ps For Strategy, California Management Review, Fall 1987, s. 11–17. http://www3.uma.pt/filipejmsousa/ge/Mintzberg,%201987.pdf [dostęp: 01.12.2014].
40. H. Kreikebaum: Strategiczne planowanie w przedsiębiorstwie. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, s. 27.
41. S. Herman: Najnowsza historia strategii. „Gazeta Wyborcza”, 1.12.2004 r., s. 27.
42. W. Lamentowicz: Granice strategii państw: efekt tsunami. Teka Komisji Politologii Stosunków Międzynarodowych, Oddział Lublin PAN, 2011, 6, s. 90.
43. W. Łepkowski: Podstawy strategii wojskowej. Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej, Warszawa 1993, s 93.
44. R. Kuźniar: Wprowadzenie. W: B. Heuser: Czytając Clausewitza. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2008, s. 12.
45. R. Wróblewski, J. Urbaniak: Strategia narodowa. Skrypt. Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej, Warszawa 1991; S. Koziej: Wstęp do teorii i historii bezpieczeństwa. Warszawa/Ursynów 2010, www.koziej.pl [dostęp: 21.12.2013].
46. S. Koziej: Miedzy piekłem a rajem. Szare bezpieczeństwo na progu XXI wieku. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, s. 229, 254.
47. Były to: Doktryna obronna Rzeczypospolitej Polskiej (1990); Założenia polskiej polityki bezpieczeństwa oraz Polityka bezpieczeństwa i strategia obronna Rzeczypospolitej Polskiej (1992); Strategia bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej (2000); Strategia obronności Rzeczypospolitej Polskiej (2000); Strategia bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej (2003); Strategia bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej (2007); Strategia obronności Rzeczypospolitej Polskiej (2009), Strategia bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej (2014).
48. R. Zięba: Treść i zakres pojęcia Bezpieczeństwo Polski. W: Bezpieczeństwo Polski. Współczesne wyzwania. S. Wojciechowski, A. Potyrała (red.). Wydawnictwo Difin, Warszawa 2014, s. 25.
49. Planowanie strategiczne jako narzędzie realizacji celów organizacji. KPRM, www.dsc.kprm.gov.pl/site/default/files/pliki/79.pdf [dostęp: 14.01.2014]; J. Górniak, S. Mazur: Zarządzanie strategiczne rozwojem. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2012. www.mir.gov.pl/rozwoj_regionalny/Polityka_rozwoju/Projekt_Zarzadzanie_Strategiczne_Rozwojem/Przydatnedokumenty/Documents/Strategia.pdf [dostęp: 14.01.2014].
50. http://www.akohard.kk.e-wro.pl/Ksiazka_html/polityka.html [dostęp: 21.08.2014].
51. W. Kitler: Bezpieczeństwo narodowe RP. Podstawowe kategorie. Uwarunkowania. System. Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej, Warszawa 2011, s. 33–35.
52. J. Gryz: Państwo jako imperatyw polityki i strategii. „Zeszyty Naukowe AON” 2009 nr 3, s. 118.
53. Ibidem, s. 119.
54. Funkcja, czyli obiektywny skutek, konsekwencja działania lub istnienia elementu struktury, zjawiska dla jego otoczenia. P. Winczorek: Nauka o państwie..., op.cit., s. 33.
55. C. von Clausewitz: O wojnie…, op.cit., s. 83.
56. S. Koziej: Wstęp do teorii…, s. 7; Kwartalnik „Bezpieczeństwo Narodowe” 2011/18 nr II, s. 26.
57. H. R. Yarger: Strategic Theory for 21st Century: The Little Book On Big Strategy. US. Army War College, Carlisle, PA 2006, s. 7–9.
58. Między polityką i strategią…, op.cit.; R. Kuźniar: Polityka i siła. Studia strategiczne – zarys problematyki. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2005, s. 178–179.
59. L. J. Krzyżanowski: O podstawach kierowania organizacjami…, op.cit., s. 256–257.
60. S. P. Sałajczyk: Strategia w polityce współczesnych państw. Aspekty teoretyczne. W: Między polityka a strategią…, op.cit., s. 20.
61. Vide: S. Koziej: Między piekłem a rajem…, op.cit., s. 11; Idem: Wstęp do teorii i historii bezpieczeństwa…, op.cit, s. 14.
62. S. Koziej: Między piekłem a rajem…, op.cit., s. 11.
63. S. Zalewski: Polityka a strategia bezpieczeństwa. W: Strategia bezpieczeństwa narodowego Polski. J. Gryz (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013, s. 55.
64. A. Zybała: Polityki publiczne, op.cit., s. 252.
65. Ibidem.
66. Prime Minister’s Strategy Unit: Strategy Survival Guide. Londyn 2004, s. 6.
67. A. Zybała: Państwo i społeczeństwo w działaniu. Wydawnictwo Difin, Warszawa 2013, s, 184.
68. Od greckiego agon – walka, współzawodnictwo. Vide: H. Izdebski: Doktryny polityczno-prawne…, op.cit., s. 41; W. Lamentowicz: Granice strategii państw…, op.cit., s. 91.
69. W. Kitler: Bezpieczeństwo narodowe…, op.cit., s. 36.
70. Dominuje pogląd, że funkcja państwa to całokształt jego działalności w określonej sferze życia społecznego albo jeden z podstawowych kierunków działalności państwa, mających zasadnicze znaczenie dla społeczeństwa. Szerzej: J. Kuciński: Nauka o państwie. Wyższa Szkoła Zarządzania i Prawa, Warszawa 2012, s. 77–78.
71. Strategia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022, s. 28.
72. W. Kitler: Pojęcie i struktura systemu bezpieczeństwa narodowego RP w ujęciu procesualnym i teoretycznym. W: Minister Obrony Narodowej i Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych w systemie kierowania bezpieczeństwem narodowym. W. Kitler (red.). Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej, Warszawa 2013, s. 29.
73. Strategia bezpieczeństwa narodowego 2014, pkt 18.
74. R. Zięba, J. Zając: Budowa zintegrowanego systemu bezpieczeństwa narodowego Polski. Ekspertyza, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, październik 2010, s. 30.
75. W. Kitler: Bezpieczeństwo narodowe…, op.cit., s. 36.
76. S. Koziej: Między piekłem a rajem…, op.cit., s. 11.
77. J. Gryz: Strategia bezpieczeństwa narodowego Rzeczpospolitej Polskiej – rola i znaczenie w kształtowaniu bezpieczeństwa państwa. „Zeszyty Naukowe AON” 2004 nr 4, s. 61.
78. S. Zalewski: Polityka a strategia..., op.cit., s. 56.
79. J. Pawłowski: Ewolucja Strategii bezpieczeństwa narodowego RP. W: Strategia bezpieczeństwa narodowego Polski. J. Gryz (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszaw 2013, s. 184.
80. S. P. Sałajczyk: Strategia w polityce…, op.cit., s. 20.
81. Z. Lach et al.: Strategia bezpieczeństwa narodowego. Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej, Warszawa 2010.
82. Ustawa z dnia 21 listopada.1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (DzU z 2004 r. nr 241, poz. 2416).
83. J. Gryz: Strategia bezpieczeństwa narodowego Rzeczpospolitej Polskiej…, op.cit., s. 62.
84. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, art. 5, 6.
85. J. Pawłowski: Ewolucja Strategii…, op.cit., s. 183.
86. Szerzej: L. Grzonka: Status normatywny strategii bezpieczeństwa narodowego. W: Strategia bezpieczeństwa narodowego Polski. J. Gryz (red.), s. 274–290.
87. Kwartalnik „Bezpieczeństwo Narodowe” 2014/30 nr II, s. 34.
88. R. Zięba, J. Zając: Budowa zintegrowanego systemu…, op.cit., s. 32.
89. Założenia systemu zarządzania rozwojem Polski. Dokument przyjęty na posiedzeniu Rady Ministrów 27 kwietnia 2009 r. s. 22.
90. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, art. 7: organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.
91. H. Izdebski: Ramy prawne dla prowadzenia polityki rozwoju. W: J. Górniak, S. Mazur: Zarządzanie strategiczne rozwojem…, op.cit.
92. Nalezą do nich ustawy, rozporządzenia i akty prawa miejscowego, Konstytucja RP, art. 87.
92. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, art. 93.
93. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (art. 91 ust. 2) przyznaje ratyfikowanej umowie międzynarodowej, a w tym aktom prawa pierwotnego UE (np. traktat o UE oraz traktat o funkcjonowaniu UE), pierwszeństwo przed ustawami oraz stosowanymi bezpośrednio, jeżeli wynika to z ratyfikowanej umowy międzynarodowej, aktów organizacji międzynarodowej albo rozporządzeń wydawanych przez właściwe organy, np. UE (Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej art. 91 ust. 3). Potwierdza to w ogłoszenie prezesa RM z 11 maja 2004 r. w sprawie stosowania prawa Unii Europejskiej (MP nr 20, poz. 359),które mówi, że podstawową zasadą prawa wspólnotowego, ustaloną w orzecznictwie ETS, jest zasada nadrzędności, która przewiduje, że prawo pierwotne oraz akty wydane na jego podstawie będą stosowane przed prawem krajowym. Vide: H. Izdebski: Ramy prawne…, op.cit., s. 41.
94. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 maja 2009 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. DzU z 2009 r. nr 84, poz. 712 ze zm.
95. Na podstawie: B. Kożuch: Typologie strategii organizacji publicznych. W: Zarządzanie rozwojem lokalnym i regionalnym w kontekście integracji europejskiej. A. Klasik (red.). Polska Akademia Nauk Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju. „Biuletyn” 2003 z. 208, s. 133.
96. Założenia systemu zarządzania rozwojem Polski, s. 11. Dokument przyjęty na posiedzeniu Rady Ministrów 27 kwietnia 2009 r.
97. Ibidem, s. 3, 6.
98. Ibidem, s. 16.
99. Ibidem, s. 15.
100. Plan uporządkowania strategii rozwoju. Tekst uwzględniający dokonaną 10 marca 2010 r. reasumpcję decyzji Rady Ministrów z 24 listopada 2009 r. http://www.mir.gov.pl/rozwoj_regionalny/polityka_rozwoju/system_zarzadzania_rozwojem/porzadkowanie_dokumentow_strategicznych/documents/plan_uporzadkowania_strategii_rozwoju_reasumpcja_decyzji_rm_10032010.pdf [dostęp: 19.10.2014].
101. Strategicznie dla rozwoju. Polityka rozwoju w zintegrowanym podejściu. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Warszawa 2011, s. 8. www.mir.gov.pl/rozwoj_regionalny/Polityka_rozwoju/Projekt_Zarzadzanie_Strategiczne_Rozwojem/Przydatne_dokumenty/Documents/Strategia.pdf [dostęp: 30.11.2013].
102. Strategia bezpieczeństwa narodowego została na pewnym etapie zaliczona do strategii rozwoju. Vide: Plan uporządkowania strategii rozwoju, op.cit.
103. Założenia systemu zarządzania rozwojem Polski, op.cit., s. 15.
104. Strategia rozwoju kraju 2020, s. 31.
105. Planowanie strategiczne jako narzędzie realizacji celów organizacji. KPRM, s. 5. www.dsc.kprm.gov.pl/site/default/files/pliki/79.pdf [dostęp: 14.01.2014].
106. Strategia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022, s. 140.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-ac8c00b0-088c-43f0-96de-d46775f9644f