Wpływ potencjału wody w glebie na ewapotranspirację i plonowanie użytków zielonych

• Autorzy: Szajda J.

Warianty tytułu

EN

The effect of water potential in soil on grassland evapotranspiration and yielding

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na podstawie badań polowych na użytkach zielonych określono, dla okresów kwiecień–maj, czerwiec–lipiec i sierpień–wrzesień, współczynniki glebowo-wodne ks1, do oceny wpływu wilgotności gleby na ewapotranspirację rzeczywistą, oraz współczynniki glebowo-wodne ks2, do oceny wpływu wilgotności gleby na plony rzeczywiste, w zależności od bezwzględnej wartości potencjału wody glebowej w warunkach suszy meteorologicznej umiarkowanej, silnej i ekstremalnej, spowodowanej występowaniem ciągów dni bezopadowych definiowanych wg KOŹMIŃSKIEGO [1983, 1986]. Wpływ wilgotności gleby na ewapotranspirację i plon roślin można określić poprzez redukcję wyznaczonych empirycznie maksymalnych wartości ewapotranspiracji [SZAJDA 1997a, b; 2009] i ilości plonów [SZAJDA 1995a,b; 2011] za pomocą tych współczynników. Są one szczególnie przydatne na etapie projektowania melioracji użytków zielonych.

EN

Soil-water coefficients ks1 were determined during field studies in grasslands in April-May, JuneJuly and August-September to assess the effect of soil moisture on actual evapotranspiration. Moreover, coefficients ks2 were determined to assess the effect of soil moisture on actual yields in relation to absolute soil water potential at moderate, severe and extreme drought caused by a set of rain-free periods defined acc. to KOŹMIŃSKI [1983, 1986]. The effect of soil moisture on evapotranspiration and plant yield may be estimated by the reduction of empirically determined values of evapotranspiration [SZAJDA 1997a,b; 2009] and yield [SZAJDA 1995a,b; 2011] using these coefficients. They are particularly useful when designing grassland reclamation.

Słowa kluczowe

PL

ewapotranspiracja rzeczywista; ewapotranspiracja maksymalna użytków zielonych; ewapotranspiracja wskaźnikowa; plon rzeczywisty; plon maksymalny użytków zielonych; potencjał wody w glebach

EN

actual grassland evapotranspiration; maximum grassland evapotranspiration; actual yield from grasslands; maximum yield from grasslands; index evapotranspiration; soil water potential

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2014
• Tom: T. 14, z. 4
• Strony: 95--122
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., rys.

Twórcy

autor

Szajda J.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach

Bibliografia

• 1. ELANDT R. 1964. Statystyka matematyczna w zastosowaniu do doświadczalnictwa rolniczego. Warszawa. PWRiL ss. 588.
• 2. FEDDES R.A. 1985. Crop water use and dry matter production: state of the art. Technical Bulletin. No. 63 s. 221–234.
• 3. FEDDES R.A., KOWALIK P.J., ZARADNY H. 1978. Simulation of field water use and crop yield. Simulation Monographs. Wageningen. PUDOC ss. 189.
• 4. GAWLIK J., SZAJDA J. 2002. Evaluation of changes in soil conditions on peatlands of the Lublin Polesie due to drainage. Acta Agrophysica. Vol. 67 s. 67–76.
• 5. KOWALIK P. 1976. Podstawy teoretyczne agrohydrologii Żuław. Acta Technica Gedanensia. No. 11 ss. 97.
• 6. KOŹMIŃSKI Cz. 1983. Agroklimat województwa szczecińskiego. T. 1. Szczecin. Szczecińskie Towarzystwo Naukowe Wydziału Nauk Przyrodniczo-Rolniczych ss. 194.
• 7. KOŹMIŃSKI Cz. 1986. Przestrzenny i czasowy rozkład okresów bezopadowych trwających ponad 15 dni na terenie Polski. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 268 s. 37–52.
• 8. ŁABĘDZKI L. 1997. Potrzeby nawadniania użytków zielonych – uwarunkowania przyrodnicze i prognozowanie. Rozprawy habilitacyjne. Falenty. Wydaw. IMUZ. ISBN 83-85735-51-8 ss. 147.
• 9. ŁABĘDZKI L. 2009. Expected development of irrigation in Poland in the context of climate change. Journal of Water and Land Development. No. 13b s. 17–29
• 10. ŁABĘDZKI L., KASPERSKA W. 1994. Ewapotranspiracja i plonowanie użytków zielonych w warunkach suszy meteorologicznej i glebowej. W: Materiały Konferencyjne 25 Zjazdu Agrometeorologów. Olsztyn-Mierki, 27–29.09.1994. Olsztyn. Wydaw. ART s. 99–107.
• 11. MIODUSZEWSKI W. 2009.Water for agriculture and natural environment. Journal of Water and Land Development. No. 13b s. 3–16.
• 12. OKRUSZKO H. 1976. Zasady rozpoznawania i podziału gleb hydrogenicznych z punktu widzenia potrzeb melioracji. W: Materiały pomocnicze do badań gleboznawczych przy projektowaniu melioracji. Biblioteczka Wiadomości IMUZ. Nr 52 s.754.
• 13. OKRUSZKO H. 1992. Siedliska hydrogeniczne, ich specyfika i zróżnicowanie. W: Hydrogeniczne siedliska wilgotnościowe. Biblioteczka Wiadomości IMUZ. Nr 79 s. 514.
• 14. STĘPNIEWSKA Z., KOTOWSKA U., OSTROWSKA A. 2002. Emisja gazów z jezior naturalnych, zbiorników antropogenicznych oraz z torfowisk Polesia Lubelskiego. Acta Agrophysica. Vol. 68 s. 215–233.
• 15. SZAJDA J. 1995a. Klimatyczne i roślinne wskaźniki plonowania łąki 3 i 6-kośnej (pastwisko kwaterowe) w warunkach wysokiego nawożenia i dobrego uwilgotnienia. Annales UMCS. Sec. E. Vol. 50 s. 105–108.
• 16. SZAJDA J. 1995b. Klimatyczne i roślinne wskaźniki plonowania łąki 3-kośnej wysoko i średnio nawożonej oraz darni w warunkach dobrego uwilgotnienia. Annales UMCS. Sec. E. Vol. 50 s. 109–112.
• 17. SZAJDA J. 1997a. Roślinne i glebowo-wodne wskaźniki ewapotranspiracji łąki na glebie torfowo- murszowej. Rozprawy habilitacyjne. Falenty. Wydaw. IMUZ. ISBN 83-85735-62-3 ss. 62.
• 18. SZAJDA J. 1997b. Sezonowe współczynniki roślinne do parowania z lustra wody dla łąki na glebie torfowo-murszowej, jako funkcja plonów końcowych. Materiały Seminaryjne. Nr 39. Falenty. Wydaw. IMUZ s. 111–120.
• 19. SZAJDA J. 2009. Przeciwdziałanie skutkom suszy meteorologicznej na glebach torfowo-murszowych i murszowatych. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 26. ISBN 978-83-61875-05-5 ss. 75.
• 20. SZAJDA J. 2011.Wpływ potencjału wody w glebie na ewapotranspirację i plonowanie użytków zielonych na glebach torfowo-murszowych i murszowatych w warunkach suszy meteorologicznej. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 32. ISBN 978-83-62416-31-8 ss. 62.
• 21. SZAJDA J., OLSZTA W. 2000. Influence of sucking pressure of soil water on evapotranspiration and meadow yielding. W: The role of physical and physicochemical properties of soils in functioning of ecosystems. Acta Agrophysica. Vol. 35 s.183-190.
• 22. SZAJDA J., CZERWIŃSKI M., JAKIMIUK S. 2007. Ocena suszy meteorologicznej w okresie wegetacyjnym na Polesiu Lubelskim za pomocą wybranych wskaźników. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 7. Z. 2a(20) s. 313-326.
• 23. TURCZYŃSKI M., MICHALCZYK Z., CHMIEL S., MIĘSIAK-WÓJCIK K., GŁOWACKI S. 2009. Evaluation of the hydrological role of wetlands in the Włodawka River catchment (Polesie Lubelskie). Journal of Water and Land Development. No. 13b s. 109–123.
• 24. ZAWADZKI S. 1973. Laboratoryjne oznaczanie zdolności retencyjnych utworów glebowych. Wiadomości IMUZ. T. 11. Z. 2 s. 11–31.
• 25. ZAWADZKI S. 1979. Zasady określania jednostek gleb mineralnych, w nawiązaniu do koncepcji kompleksów wilgotnościowo-glebowych. W: Kompleksy wilgotnościowo-glebowe w siedliskach hydrogenicznych i ich interpretacja przy projektowaniu melioracji i zagospodarowania. Biblioteczka Wiadomości IMUZ. Nr 58 s. 21–28.